„Sztuka pozwala dotknąć tego, co niedotykalne.

Zmierzyć się z tym, co niemierzalne.  

Zobaczyć to, co ukryte głęboko w nas…”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Założenia teoretyczne programu

Treści podstawy programowej

Tematyka zajęć koła artystycznego

Cele programu

Procedury osiągania celów

Metody i formy pracy

Ewaluacja programu

Literatura

WPROWADZENIE

Dziecko i wszystko co z nim, wokół niego i w nim samym się dzieje, dokonuje się w trakcie jego rozwoju. Sztuka ma na te procesy ogromny wpływ. Działania artystyczne są powszechnie stosowane w pracy z osobami wykazującymi zaburzenia w funkcjonowaniu psychicznym, somatycznym i społecznym.

Sztuka, we wszystkich dostępnych formach, daje możliwość wyzwolenia w dziecku niepełnosprawnym intelektualnie, tego co ukryte i niedostępne. Pozwala zrozumieć świat, spełnić się i wyrazić to, czego nie potrafi wyrazić słowami.

Opracowany program jest przeznaczony do realizacji dla uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum, niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym, których kształcenie ogólne ma umożliwić rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegania, poznawanie najbliższego środowiska społeczno-kulturowego, kształcenie twórczości artystycznej.

Realizacja programu jest przewidziana na rok szkolny 2016/2017 w ramach godzin pozalekcyjnych.

ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE PROGRAMU

Program koła artystycznego „Sztuka nie zna granic” inspirowany jest naturalną ciekawością dziecka oraz istotą aktywnego zdobywania wiedzy. Pozwala uczniowi wzbogacać swoją wiedzę kulturową, uczy wyrażania emocji, pozawerbalnych metod komunikacji, wspiera rozwój poznawczy, ułatwia rozumienie relacji przestrzennych. Kontakt ze sztuką w naturalny sposób wzbogaca wiedzę dotyczącą relacji społecznych. Program może być modyfikowany i uzupełniany w ciągu roku szkolnego.

TREŚCI PODSTAWY PROGRAMOWEJ

„Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym
w szkołach podstawowych i gimnazjach”.

4. Rozwijanie percepcji wzrokowej i spostrzegania:

1) podczas obserwacji rzeczywistości i na obrazkach;

2) przez manipulowanie przedmiotami i porządkowanie przedmiotów;

3) przez wyszukiwanie różnic i podobieństw.

5. Rozwijanie percepcji słuchowej przez:

1) ćwiczenia wrażliwości słuchowej;

2) ćwiczenia rytmiczne.

10. Poznawanie najbliższego środowiska społeczno-kulturowego

1) aktywne uczestniczenie w różnych formach życia społecznego
i kulturowego;

3) wdrażanie do kulturalnego, społecznie akceptowanego sposobu bycia.

11. Twórczość artystyczna

1) kontakt z dziełami muzycznymi, plastycznymi, filmowymi i teatralnymi;

2) aktywność muzyczna, plastyczna i taneczna;

3) umiejętne stosowanie różnych środków artystycznego wyrazu;

4) rozwijanie specjalnych uzdolnień i zainteresowań kulturalnych.

TEMATYKA ZAJĘĆ KOŁA ARTYSTYCZNEGO

JESIEŃ

1. Jesienny pejzaż – rysunek farbami na podstawie czytanego fragmentu opisu jesiennej przyrody.
2. Kapelusz z kłosów pszenicy.
3. Kosmonauta – ruchoma rzeźba z drutu i plasteliny.
4. Ramka z lusterkiem.
5. Laurka dla nauczyciela.
6. Mieszkańcy lasu – kompozycja jesienna.
7. Jesienne nastroje – zajęcia z elementami muzykoterapii.
8. Wyjście do kina na seans filmowy.
9. Róże z jesiennych liści.
10. Ozdobna misa – praca wykonana z gazet i kleju do tapet.
11. Zwierzęta z opakowań po jajkach.
12. „Wełniak” – maskotka z włóczki.
13. Pojemnik na ołówki – praca z gliny.
14. Wazony z dyni.
15. Pieczęcie ze styropianu.
16. Jesienne smutki – zajęcia z elementami psychodramy.
17. Obrazek z pinezek i korka.
18. Malowanie świecą.
19. Zakładki do książek z jesiennych liści.
20. Drewniane podstawki pod kubki.

ZIMA

1. Opakowania na prezenty – praca wykonana za pomocą kolorowego brystolu.
2. Zimowy collage.
3. Świąteczne świece – wykonanie świec z przetopionego wosku.
4. Świąteczne anioły – praca na elementach drewnianych.
5. Kartki świąteczne.
6. Ozdoby świąteczne:

– ozdoby choinkowe

– stroiki.

7. Pastą malowane – zimowe krajobrazy.
8. Świąteczne przeboje – zajęcia z elementami muzykoterapii.
9. Seans filmowy w klasie.
10. Opowieść wigilijna – zajęcia teatralne.
11. Kolorowe lampiony.
12. Upominki dla babci i dziadka.
13. Zimowe witraże – wykonanie pracy przy użyciu farb witrażowych.
14. Stroje na bal karnawałowy.
15. Szkatułka z nasion.
16. Filiżanka – praca z gliny.
17. Masy plastyczne.
18. Maskotki ze skarpet.
19. Moja walentynka.
20. Ramka do zdjęć.

WIOSNA

1. Baranek z masy solnej.
2. Zdobienie jaj.
3. „Pani Wiosna” – collage z fotografii.
4. Wiosenne latawce – wykonanie latawca z bibuły.
5. Nasza gra planszowa.
6. Piłka – kolorowa zabawka z rajstop i wkładu poduszki.
7. Instrumenty z puszek.
8. Odtwarzanie rytmu – zajęcia z elementami muzykoterapii.
9. „Bajka o nas” – tworzenie treści książki.
10. Owadzie orgiami.
11. Ozdoby na długopis.
12. Kukiełki teatralne.
13. Seans filmowy w kinie Kosmos.
14. Ikebana z żywych kwiatów.
15. Malowanie ceramiki.
16. Rzeźbienie w kostce mydła.
17. Rysujemy muzykę – malowanie emocji odczuwanych w trakcie słuchania muzyki klasycznej.
18. Seans filmowy w klasie.
19. Laurka na Dzień Matki.
20. Formy z folii bąbelkowej.

LATO

1. Szkicowanie letnich krajobrazów.
2. Akwarium z kartonu.
3. Filcowe projekty – szycie dowolnych form.
4. Ozdobny magnes na lodówkę.
5. Ogródek sukulentów.
6. Kwiaty z bibuły.
7. Płytka z odciskiem dłoni.
8. Upominek na Dzień Ojca.
9. Wakacyjna plaża – makieta.
10. Projektowanie okładki płyty CD z fotografiami z działalności koła artystycznego – praca w programie PAINT.
11. Udział w pikniku integracyjnym organizowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mławie.

Ponadto, w trakcie roku szkolnego, udział uczestników Koła w zajęciach teatralnych, tanecznych, plastycznych i muzycznych organizowanych przez Miejski Dom Kultury w Mławie. Wyjścia na przedstawienia teatralne i muzyczne na terenie Mławy. Zwiedzanie wystaw malarskich.

CELE PROGRAMU

CEL GŁÓWNY

• wzbogacenie wszechstronnego rozwoju wychowanków poprzez kształcące i wychowawcze wartości działań plastycznych, muzycznych i teatralnych.

CELE SZCZEGÓŁOWE

• stymulowanie różnych form aktywności uczniów;
• rozwijanie wyobraźni ruchowo-przestrzennej;
• rozbudzanie wyobraźni, wrażliwości estetycznej i ciekawości poznawczej;
• umożliwienie wyrażania siebie, swoich uczuć i stanów emocjonalnych, poprzez ekspresję plastyczną, muzyczną i teatralną;
• kształtowanie twórczego podejścia do zadań i umiejętności radzenia sobie z trudnościami;
• wprowadzenie uczniów do aktywnego uczestnictwa w kulturze;
• pobudzanie kreatywności uczniów, odkrywanie przyjemności tworzenia;
• poznawanie różnorodności form artystycznych;
• kształtowanie umiejętności samooceny;
• rozwijanie umiejętności planowania działań;
• podniesienie zdolności manualnych i percepcyjnych;
• wdrażanie do pracy zespołowej.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Osiągnięcie założonych celów wymaga zastosowania skutecznych form i metod pracy, które będą dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów.  Zaplanowane w programie działania mają w jak największym stopniu zaspokoić potrzeby psychofizyczne wychowanków, rozwijać indywidualne zdolności, zainteresowania, umożliwić osiągnięcie sukcesu na miarę możliwości dziecka.

Celem programu jest wzbogacenie wszechstronnego rozwoju uczniów poprzez bogactwo oddziaływań artystycznych.

Program przeznaczony jest do realizacji w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Mławie. Uczestnikami koła będą uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.

Zajęcia realizowane będą w formie zajęć pozalekcyjnych, w zakresie dwóch godzin tygodniowo.

METODY I FORMY PRACY

METODY PRACY

• pogadanka;
• zajęcia praktyczne;
• pokaz;
• multimedialne środki przekazu;
• praca z komputerem;
• obserwacja;
• spacer;
• zabawa;
• zajęcia plenerowe.

FORMY PRACY

• indywidualna;
• grupowa;
• zbiorowa.

EWALUACJA PROGRAMU

 Monitorowanie poziomu realizacji celów programu „Sztuka nie zna granic” pozwoli na poznanie osiągnięć i umiejętności uczniów oraz wykrycie ewentualnych braków. Ewaluacja daje szansę na podniesienie efektów pracy i staje się punktem wyjścia do dalszych działań i modyfikacji programu.

Narzędziami zbierania informacji będą:

1. Bieżące rozmowy z uczestnikami Koła.
2. Analiza pracy uczniów.
3. Monitorowanie poziomu zaangażowania uczniów w czasie zajęć.
4. Prezentacja prac uczniów (wystawy, konkursy).
5. Ankieta badająca stopień zadowolenia z przeprowadzanych zajęć (dla opiekunów i dzieci).

LITERATURA

1. „Każde dziecko to potrafi” S. Wetzel-Maesmanns, Delta Kielce 2000r.
2. „Współtworzenie – zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi umysłowo” J. Garda-Łukaszewska, T. Szperowski, WSiP Warszawa 1997r.
3. „Zabawy ze sztuką – podręcznik metodyczny dla nauczycieli”
   Kalbarczyk, wyd. „Impuls” Kraków 2006r.

Źródło: Internet

1. Polskie Stowarzyszenie Terapii przez Sztukę:

www.arteterapia.pl

2. www.akademiadzwieku.com

Autorzy: Edyta Czarnecka, Anna Kinga Kołomańska

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Mławie

Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli