Opracowanie: Marta Gągol

Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli

Codzienna praca z uczniem z zespołem Aspergera jest często dużym wyzwaniem, zarówno dla rodziców, jak i nauczycieli, wymaga ona bowiem dużej dozy cierpliwości, rzetelnej pracy i konsekwencji. Wielu młodych pedagogów, w tym nauczycieli wspierających, szuka na forach internetowych informacji dotyczących tego, jak wygląda praca z takim uczniem.

Z myślą o początkujących pedagogach, przedstawiam kilkanaście praktycznych wskazówek, które przydadzą się w pracy z dzieckiem z zespołem Aspergera.

• Nigdy nie mów do dziecka „spójrz na mnie”, zamiast tego przyłóż do twarzy przedmiot na jakim aktualnie skupia się dziecko, np. ołówek czy zeszyt.
• Unikaj szumu poleceniowego: komunikuj się krótkimi zdaniami, upewniaj się, że dziecko rozumie polecenie i nie zakładaj, że dziecko rozumie coś tylko dlatego, że odtwarza to, co usłyszało.
• Dziel zadania na etapy: tłumacz uczniowi indywidualnie polecenia do zadań, upewniaj się czy rozumie polecenia zadań zawartych w sprawdzianach i pracach klasowych.
• Wyznaczaj limit czasowy na wykonywanie zadania.
• Kieruj pytania na lekcji bezpośrednio do dziecka, co pomoże w utrzymaniu jego uwagi.
• Informuj na bieżąco o nadchodzących zmianach w organizacji dnia szkolnego, zapewnisz mu w ten sposób poczucie bezpieczeństwa.
• W miarę możliwości zapewnij dziecku przewidywalne i bezpieczne otoczenie, pamiętaj że nawet zmiana miejsca w ławce może być dla niego bardzo stresująca.
• Ustal z dzieckiem sposób przywoływania jego uwagi, np. poprzez dyskretne położenie ręki na ramieniu.
• Ustal z dzieckiem zasady zachowania i postępowania i bądź konsekwentny w razie nierespektowania ich przez dziecko – jeśli uczeń zna i rozumie zasady, prawdopodobnie łamie je świadomie, poszukaj powodów, dla których to robi.
• Ustal z dzieckiem, kiedy może mówić o swoich zainteresowaniach, chwal dziecko kiedy udaje mu się stosować do zasad.
• W przypadku zachowań niepożądanych szukaj ich motywów i reaguj adekwatnie do nich.
• Jeśli dziecko w jakiejś sytuacji używa ciągle tych samych argumentów, powtarza je – przerwij sytuację, logiczne odpowiedzi czy kontrargumenty nie zawsze przyniosą skutek, gdyż motorem napędowym zachowania jest często zupełnie inna rzecz.
• Szukaj sposobów rozładowania napięcia ucznia, ustal z uczniem, że w krytycznych sytuacjach, w których dane zachowanie wywołane jest przez stres, np. bujanie się na krześle, może robić to przez krótki, odmierzany czas, np. 30 sekund.
• Mów o pozytywnych i negatywnych zachowaniach w sposób bardzo konkretny, nie używaj stwierdzeń: „jesteś niegrzeczny”, w zamian za to podaj przykład konkretnego zachowania.
• Angażuj dziecko do pracy w parach lub zespołach, staraj się umieszczać ucznia w różnych grupach, ale zachowaj stały element w postaci jednej osoby, która jest dziecku bliska.
• Nie karz dziecka za objawy zaburzenia! – Pamiętaj, że wiele zachowań, które wydają się z pozoru niegrzeczne, niewłaściwe czy złośliwe, jest często objawem zaburzenia, dlatego staraj się dowiedzieć, jakie są ich powody, zamiast stosować kary.

Bibliografia:

Cybulska R., Dryjańska J., Gotlin K., Uczeń z zespołem Aspergera w szkole ogólnodostępnej

Maciarz A., Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera

Korendo M., Kryteria diagnozy różnicowej autyzm i zespołu Aspergera

Własne doświadczenia, wiedza zdobyta na szkoleniach