Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika Specjalna
Opublikowano: 12 sierpnia 2019 roku.
PROGRAM TRENINGU UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH
dla ucznia klasy I z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego – z zespołem Aspergera uczęszczającego do Szkoły Podstawowej na rok szkolny 2018/2019
Założenia Programu
Zajęcia przeznaczone dla 3 – 5 osobowej grupy uczniów klasy I, w tym dla ucznia objętego kształceniem specjalnym z orzeczeniem diagnozy – zespół Aspergera. Warunkiem udziału w zajęciach grupowych jest zgoda rodziców dzieci wyrażona pisemnie.
Praca w małej grupie zapewni chłopcu większe poczucie bezpieczeństwa, wzmocni wiarę we własne możliwości, umożliwi wzajemne uczenie się od siebie i da szansę na pokonywanie własnej nieśmiałości. Zwiększy też zaangażowanie i motywację do pracy, zachęci do otwartej dyskusji, do podejmowania nowych zadań i przygotuje do publicznych wystąpień.
Dzieci będą mogły ćwiczyć: radzenie sobie z emocjami, adekwatne zachowania społeczne i pracę w grupach. Będą uczestniczyć, w modelowanych przez osobę prowadzącą interakcjach w celu stymulowania kompetencji emocjonalno-społecznych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w najbliższym środowisku rówieśniczym szkolnym i poza szkolnym. Poznają poprzez zabawę siebie i swoich kolegów, będą uczyć się umiejętności współpracy, bycia w relacji oraz rozumienia znanych z dnia codziennego sytuacji społecznych.
Cele zajęć:
- Uzyskanie sposobów radzenia sobie z huśtawką emocjonalną (rozróżnianie emocji – smutku, radości, złości, krzyku, płaczu, strachu, zdziwienia); określanie powstawania jej przyczyn, kształtowanie umiejętności adekwatnego wyrażania uczuć do danej sytuacji i dostrzeganie odmienności u innych w ich przeżywaniu;
- Rozwijanie umiejętności zawierania przyjaźni, słuchania, zadawania pytań, inicjowania rozmowy poprzez zabawę (opartej na zasadach). Panowanie w interakcjach społecznych nad zachowaniem kontaktu wzrokowego i form grzecznościowych;
- Rozwijanie świadomości własnego ciała, umiejętności dzielenia przestrzeni, nawiązywania kontaktu oraz współpracy z kolegą/ koleżanką i grupą.
Cele szczegółowe – uczeń:
- Potrafi określić cechy przyjaciela;
- Rozumie, że każdy z nas ma potrzebę posiadania przyjaciela i bycia czyimś przyjacielem;
- Rozumie, że każdy z nas uczy się inaczej, w innym tempie, z różnym efektem;
- Przedstawia ruchem inne zawody;
- Potrafi określić najczęściej towarzyszący mu nastrój;
- Rozpoznaje u siebie reakcje dominujące;
- Zna sposoby sprawienia komuś radości;
- Wie, że każdy z nas jest zdolny do zaoferowania swojej pomocy, w zależności od swoich umiejętności, możliwości i zdolności;
- Potrafi wskazać zachowania, które podobają mu się u innych rówieśników;
- Rozpoznaje elementy przyrody ożywionej;
- Wie, że każdy ma swoje marzenia;
- Jest świadomy czynności, których nie lubi i umie je nazwać;
- Potrafi rozpoznać emocje: lęk czy niepokój u siebie i innych;
- Dostrzega swoje pozytywne cechy i zalety innych;
- Potrafi współpracować i wczuć się w sytuację innych.
Metody pracy:
rozmowa kierowana, zabawa dydaktyczna, ruchowa, burza mózgów, ćwiczeniowe, ekspresja plastyczna.
Formy pracy:
indywidualna, grupowa.
Środki pracy:
książka „Tak jest i już”, karty pracy, plakaty, plansze, nagrania rytmów, rymowanki, worek, przedmioty – atrybuty, symbole emocji, różne akcesoria do podpowiedzi dzieci, fotografie, serduszka, kotyliony, ilustracja łąki, lustro, okulary, klucz, muszla, czapka, wycinki z gazet, kamyki, słój itp.
Program oparty jest na scenariuszach zajęć „Poznaję siebie i akceptuję innych” Beaty Rola, Beaty Dubińskiej i Radosława Piotrowicza z kartami pracy oraz na książce Rebecci Elliott pt. ”Tak jest i już!”. Jest to opowieść o dziecięcej wyobraźni, radosnej zabawie i bezwarunkowej miłości, niezależnie od wszystkiego. Główny bohater – Tobi uważa, że jego siostra jest wspaniała, choć nie może robić wielu zwyczajnych rzeczy, bo jest niepełnosprawna fizycznie.
Program będzie składał się z trzynastu tematów, które w zależności od tempa przebiegu zajęć, mogą być podzielone na części i mieć szerszy zakres:
- Każdy z nas ma kogoś bliskiego.
- Każdy z nas uczy się przez całe życie.
- Każdy z nas ma do spełnienia określoną rolę w życiu.
- Każdy z nas reaguje w określony sposób.
- Każdy z nas może obdarować innych czymś, co sprawi im radość.
- Każdy z nas może pomagać innym.
- Każdy z nas lubi coś, co robią inni.
- Każdy z nas może czerpać radość z kontaktu z przyrodą.
- Każdy z nas ma marzenia.
- Każdy z nas lubi robić pewne rzeczy, a innych nie.
- Każdy z nas czegoś się boi.
- Każdy z nas jest w czymś dobry.
- Każdy z nas lubi z kimś przebywać.
Sposoby dokumentacji pracy
Głównym źródłem obserwacji dziecka i obrazem rozwoju ucznia będą zebrane karty pacy, wytwory plastyczne, techniczne czy zdjęcia. Zeszyt obserwacji będzie służył do odnotowywania spostrzeżeń dotyczących zachowania dziecka oraz do oceny jego aktywności. Rozmowa z mamą ucznia i wspólnie podejmowane działania pozwolą nadać odpowiedni kierunek postępowania przy występowaniu niepożądanych zachowań ucznia.
Ewaluacja
Narzędzia służące obserwacji będą wykorzystane w WOPFU (Wielospecjalistycznej Ocenie Poziomu Funkcjonowania Ucznia) i w ocenie opisowej na półrocze i koniec roku szkolnego.
Literatura:
Beata Rola, Beata Dubińska, Radosław Piotrowicz Poznaję i akceptuję siebie i innych, Katowice 2013 Kredo
Rebeecca Elliott Tak jest i już, Katowice 2012 Kredo Lynn E.McClannahan, Patricia J. Krantz Plany aktywności dla dzieci z autyzmem – uczenie samodzielności, Gdańsk 2002 SPOA
Małgorzata Kwiatkowska (1997) Dzieci autystyczne W: Dzieci głęboko niezrozumiane Oficyna Literatów i Dziennikarzy „Pod wiatr” Warszawa
Halina Pawłowska-Jaroń art. Percepcja sytuacji społecznego komunikowania się przez dziecko autystyczne W: Szkoła Specjalna 3/2004
Program Treningu Umiejętności Społecznych opracowała: Jolanta Beata Mędza – Czytelniczka portalu Pedagogika Specjalna
