Wiele osób z autyzmem ma poważne problemy z radzeniem sobie w sytuacjach społecznych. Wynika to m.in. z deficytów poznawczych w tym zakresie. Przykładem może tu być teoria umysłu, czyli umiejętność przyjmowania perspektywy myślenia innych osób (wyobrażam sobie co czuje, co myśli osoba będąca w danej sytuacji).

CZYM SĄ SOCIAL STORIES?

Historyjki z życia wzięte (ang. social stories) są jedną z technik pomocnych w terapii deficytów poznawczych z zakresu umiejętności społecznych. Jedną z najbardziej znanych autorek takich historyjek jest Carol Grey.

JAK JE NAPISAĆ?

Są to krótkie opowiadania przedstawiające prostym językiem, poprawne zachowania w określonych sytuacjach społecznych. Ich treść dostarcza informacji o osobach, miejscach, właściwych zachowaniach. Często są one bardzo dosłowne, mówią wprost o tym co, do kogo, w jaki sposób i kiedy można powiedzieć. Każda historyjka powinna być dostosowana do potrzeb konkretnego odbiorcy pod względem: tematu, słownictwa, długości (ilości zdań – np. od 3 do kilkunastu), wielkości czcionki, pisana w czasie teraźniejszym (zasady postępowania) lub przyszłym (gdy jej celem jest przygotowanie do nowej sytuacji), w pierwszej lub trzeciej osobie.

JAK Z NICH KORZYSTAĆ?

Należy wybrać historyjkę, która jest bliska doświadczeniu dziecka. Sprawdzić, czy jej treść jest adekwatna do sytuacji (np. czy opisane w historyjce osoby to rzeczywiście te, które dziecko spotyka, czy dana sytuacja zdarzyła się lub może się zdarzyć). Sprawdzić, czy słownictwo, długość i ilość zdań, wielkość czcionki są adekwatne do możliwości odbiorcy. Historyjkę można czytać z dzieckiem wielokrotnie, opowiadać mu ją, ilustrować rysunkami wyciętymi z książek i czasopism, zdjęciami zrobionymi w sytuacjach opisanych w historyjce lub zdjęciami osób, miejsc, przedmiotów, czynności w niej występujących. Sprawdzać (dyskretnie) czy dziecko postępuje zgodnie z informacjami zawartymi w historyjce. W miarę potrzeb można się odwołać do konkretnej historyjki (np. „zobacz, zrobiłeś zakupy, poczytajmy, czy to było tak, jak w naszej historyjce”). Z przerobionych historyjek można tworzyć albumy (zbiory) dla własnego dziecka. Można korzystać z gotowych historyjek dostępnych w literaturze metodycznej lub tworzyć własne historyjki adekwatne do potrzeb naszego dziecka.

SOCIAL STORIES – PRZYKŁAD

Kiedy czuję się zły:

Odsunę się od osoby, która sprawia, że jestem wściekły.

Jeśli jestem w domu, mogę iść do innego pokoju.

W szkole mogę poprosić o ciche miejsce w mojej klasie.

Powiem mamie, tacie, nauczycielowi, siostrze i innym dzieciom, o tym jak się czuję.

Mój głos może być zdenerwowany, ale muszę używać ładnych słów.

Poproszę o pięć minut przerwy w wykonywaniu zadania lub pracy, którego nie lubię robić.

Pobawię się ciastem lub jakąś inną miękką rzeczą, będę ją ściskał i ugniatał w ręce.

Policzę do pięciu, wezmę pięć głębokich oddechów.

Jeśli pamiętam, aby zrobić 5 z tych rzeczy, gdy czuję się źle, mogę zacząć czuć się lepiej.

Kiedy czuję się źle, istnieją rzeczy, które mogę zrobić i rzeczy, których nie mogę zrobić.

Nie mogę uderzyć, kopać, lub skrzywdzić siebie lub innych w jakikolwiek sposób.

Zobacz inne historyjki – Pobierz cały materiał

Opracowanie: Nauczyciele Zespołu Szkół Specjalnych w Słupi pod Kępnem

Scenariusze zajęć dla uczniów ze spektrum autyzmu oraz zachowaniami trudnymi. Wiedza zdobyta na szkoleniach w Oksfordzie: Specjalistyczne metody pracy dla uczniów ze spektrum autyzmu i zespołem Aspergera oraz Specjalistyczne metody pracy dla uczniów z niepełnosprawnościami z trudnościami w zachowaniu.