Imię i nazwisko ucznia:

Klasa: I

Osoba prowadząca:

Tygodniowa liczba godzin: 1

Czas realizacji programu: I etap edukacyjny

Program zajęć logopedycznych powstał na podstawie zaleceń Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w ………….. określonych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego nr ………….. oraz badania poziomu rozwoju mowy przeprowadzonego przez logopedę.

Cel główny:

Rozwijanie mowy oraz korygowanie nieprawidłowości w rozwoju językowym ucznia.

Cele szczegółowe:

1. Usprawnianie mięśni języka, warg i pierścienia zwierającego gardło oraz koordynacji narządów artykulacyjnych – ćwiczenia artykulacyjne.
2. Kształtowanie prawidłowego toru oddechowego i pogłębianie oddechu – ćwiczenia oddechowe.
3. Wyrabianie właściwej tonacji – ćwiczenia emisyjno-głosowe.
4. Rozwijanie słuchu fonemowego.
5. Rozwijanie uwagi słuchowej – koncentrowanie uwagi na sygnałach dźwiękowych, identyfikowanie i różnicowanie bodźców akustycznych i wzrokowych.
6. Utrwalanie wymowy głosek prawidłowo realizowanych.
7. Wzbogacanie mowy biernej i czynnej.
8. Kształtowanie umiejętności poprawnego budowania zdań, w tym zadawania pytań.
9. Rozwijanie mowy dialogowej.
10. Wywołanie głosek szumiących w izolacji i ich utrwalanie w sylabach.

Metody i formy pracy

Metody:

• ćwiczenia logopedyczne: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, usprawniające motorykę i kinestezję narządów mowy, słuchu fonematycznego
• autokontrola słuchowa
• pokaz i wyjaśnianie ułożenia narządów artykulacyjnych 
• kontrola wzrokowa
• uwrażliwianie miejsc artykulacji
• odczytywanie mowy z ruchów ust
• zabawy dźwiękonaśladowcze
• ćwiczenia logorytmiczne
• bajki logopedyczne  
• gry dydaktyczne, planszowe 
• elementy metody werbo-tonalnej
• wykorzystywanie pewnych nieartykułowanych dźwięków lub czynności fizjologicznych organizmu do tworzenia nowych głosek (np. wibracje warg, dmuchanie, chuchanie, itp.)     

Formy:

• zajęcia indywidualne

Sposób realizacji programu

I Ćwiczenia wspomagające artykulację

1.  Ćwiczenia oddechowe – wydłużanie fazy wydechowej, ćwiczenia emisyjne, ćwiczenia ekonomicznego zużywania powietrza i umiejętności synchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi:

• wdech przez nos, wydech ustami
• unoszenie rąk w górę podczas wdechu, spokojne opuszczanie rąk przy wydechu
• wykonanie wydechu wymawiając „s” z jednakową głośnością
• wykonanie wydechu wymawiając „s” raz ciszej, raz głośniej
• wykonanie wydechu dmuchając na skrawek papieru
• wydmuchiwanie baniek mydlanych
• dmuchanie na kłębuszki waty, papierowe kulki, piłeczki, piórka
• nadmuchiwanie balonów.

2. Ćwiczenia narządów artykulacyjnych – podnoszenie sprawności języka, warg, podniebienia miękkiego, żuchwy:

a) ćwiczenia języka:

• wysuwanie i powolne wsuwanie języka w głąb jamy ustnej           
• opuszczanie języka na brodę, unoszenie do nosa
• kierowanie języka do kącika ust                        
• przewężanie języka (język wąski – grot) 
• rozpłaszczanie języka (język szeroki – łopatka) 
• ułożenie języka w kształt miseczki  
• oblizywanie warg przy otwartych ustach 
• oblizywanie językiem zębów
• „kląskanie” językiem o podniebienie twarde
• dotykanie czubkiem języka na zmianę dolnych i górnych zębów przy silnie opuszczonej żuchwie
• „liczenie” zębów górnych, a następnie dolnych
• unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego
• wysuwanie języka na górną wargę
• głośne wymawianie głoski „a” z jednoczesnym unoszeniem języka do wałka dziąsłowego
• kilkakrotne uderzanie czubkiem języka o wałek dziąsłowy
• przesuwanie języka po podniebieniu przy otwartych ustach
• wypychanie językiem policzków

b) ćwiczenia warg:

• zaciskanie warg 
• przesuwanie na boki zamkniętych warg
• układanie warg w ryjek
• szybkie zmienianie układu ust uśmiech – ryjek
• gwizdanie i cmokanie
• zakładanie wargi dolnej na górną i odwrotnie
• przepychanie powietrza wewnątrz jamy ustnej
• dmuchanie przez wargi ułożone w kształt dzióbka i z zębami górnymi na dolnej wardze
• parskanie
• nadymanie policzków i powolne wypuszczanie powietrza ustami lub nosem

c) ćwiczenia podniebienia miękkiego:

• wdychanie i wydychanie powietrza przez nos
• wypowiadanie sylab aka, oko, uku, eke, yky, iki
• wypowiadanie sylab ak, ok, ek, yk, uk, ik, ka, ko, ke, ky, ku, ki
• ćwiczenia z rurką (przenoszenie kawałków papieru)
• ziewanie, chuchanie, chrapanie

d) ćwiczenia żuchwy:

• opuszczanie i unoszenie żuchwy ku górze
• wykonywanie ruchów poziomych, raz z wargami rozchylonymi, raz z zamkniętymi
• ruchy do przodu i do tyłu.

II Ćwiczenia emisyjno-głosowe

Wyrabianie właściwej tonacji, ćwiczenia umiejętności modulowania siły głosu i prawidłowego brzmienia głosek w sylabach, wyrazach, zdaniach, naśladowanie głosów:

• próby wymowy poszczególnych samogłosek w różnej tonacji 
• przedłużanie wymowy głoski „m”- mruczenie, np. naśladowanie mruczenia misia, usypianie lalek „aaa..”, buczenie syren „uuu…”
• ćwiczenia na wyrazach dźwiękonaśladowczych (muuu…, chał chał…, pi pi…, itp.)
• stajemy swobodnie w niewielkim rozkroku, ręce luźno zwisają wzdłuż ciała, głowa lekko pochylona do przodu. Unosząc powoli głowę, bierzemy głęboki wdech, a wypuszczamy gwałtownie parskając jak koń (powtarzamy kilka razy).

III Gry i zabawy stymulujące językowy rozwój dzieci

Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną:

• zabawy słowno-ruchowe, muzyczno-ruchowe, m. in.: Czary – Mary, Koła autobusu, Straż pożarna, To taka gra, Koniki, Dmucha wiatr, Wycieczka 
• gry typu „memory”
• układanie historyjek obrazkowych
• ćwiczenie wyciszające: np. marsz na palcach.

IV Ćwiczenia stymulujące rozwój słuchu fonematycznego

Usprawnianie odbioru bodźców akustycznych: 

• zapamiętywanie pojedynczych dźwięków 
• kojarzenie dźwięków z obrazkami 
• sekwencyjne zapamiętywanie dźwięków 
• rozróżnianie głosek dobrze i źle wypowiedzianych.

V Ćwiczenia rozwijające słownik czynny i bierny:

• rozwijanie mowy poprzez nazywanie i wskazywanie przedmiotów na obrazkach i w otoczeniu
• opowiadanie historyjek obrazkowych
• opowiadanie ilustracji, przeczytanego tekstu
• udzielanie odpowiedzi na pytania
• gry i zabawy ortofoniczne.

Przewidywane efekty

Proponowany program terapeutyczny w efekcie systematycznego prowadzenia ma pomóc w rozwoju mowy ucznia, a w szczególności:

• usprawnieniu motoryki i koordynacji narządów artykulacyjnych
• wykształceniu prawidłowego toru oddechowego i pogłębienie oddechu
• wyrobieniu właściwej tonacji
• usprawnieniu słuchu fonemowego
• rozwinięciu uwagi słuchowej – nauczenia koncentrowania uwagi na sygnałach dźwiękowych, identyfikowania i różnicowania bodźców akustycznych i wzrokowych
• utrwaleniu wymowy głosek prawidłowo realizowanych
• wzbogaceniu mowy biernej i czynnej
• wykształceniu umiejętności poprawnego budowania zdań, zadawania pytań oraz prowadzenia dialogu
• wywołaniu głosek szumiących i utrwaleniu ich wymowy w sylabach.

Ewaluacja programu

Ewaluacja programu dokonywana będzie systematycznie na podstawie obserwacji i oceny rozwoju mowy ucznia.

Program zajęć logopedycznych opracowała: Magdalena Mielcarek-Olejnik – Czytelniczka Portalu