Innowacja pedagogiczna dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną

Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika Specjalna
Opublikowano: 29 maja 2019 roku.

SPIS TREŚCI

Wstęp

1. Opis zasad innowacji

1.1. Założenia innowacji pedagogicznej

1.2 Cele edukacyjne

1.3 Treści nauczania i harmonogram spotkań

1.4 Procedury osiągania celów

2. Ewaluacja

WSTĘP

Dorastanie określane jest często mianem wieku niepokojów. Jest to niezwykle niezwykle burzliwy czas w rozwoju emocjonalnym młodzieży. Rozwój emocji przebiega nieco inaczej u dziewcząt niż u chłopców, jest on bardziej zindywidualizowany. Nierównomierność wchodzenia w wiek dorastania, szybsze osiąganie dojrzałości dziewcząt niż chłopców jest przyczyną wielu trudności z jakimi młodzież się w tym czasie boryka.

Dojrzałość emocjonalna według podejścia rozwojowego w psychologii polega na socjalizacji pierwotnych impulsów emocjonalnych, na wykształceniu mechanizmów regulacyjnych. W miarę postępów socjalizacji reakcje emocjonalne warunkują się, podlegają odpowiedniej modyfikacji. U młodzieży z niesprawnością intelektualna proces ten przebiega dłużej i wymaga często pomocy z zewnątrz.

Wiele innych czynników może wpływać na tempo, charakter i zakres zmian rozwoju emocjonalnego nastolatków. Rozwój biologiczno-seksualny stanowi bezpośrednią przyczynę pojawiania się nowego typu emocji i uczuć. Młodzież zmienia swój stosunek do siebie nawzajem, szuka wśród rówieśników sposobów zaspokajania emocjonalnych potrzeb. Zmienia się również ich stosunek do otaczającego świata, poszukiwania wyznaczników oceny własnego działania, wzrasta tolerancja na zwlokę, polegająca na zdolności powstrzymywania się przed zaspokojeniem własnych potrzeb, pojawia się również ograniczenie wielkości wymagań, które w formach infantylnych cechuje zachłanność, domaganie się pożądanych przedmiotów w nadmiarze.

Rozwój emocjonalny w wieku dorastania nie zawsze przebiega gładko i bez zaburzeń. Psychologowie amerykańscy zwracają uwagę na trudności emocjonalne okresu dorastania, jak: poczucie niższości i zagrożenia, brak wiary w siebie, niestałość uczuć (depresje, kochliwość, pobudliwość, skłonność do irytacji), wątpliwości (religijne, związane z zawodem), strach i obawy.

Bardzo duży wpływ na kształtowanie się emocji ma przebieg rozwoju umysłowego. Młodzież w normie intelektualnej dużo szybciej i łatwiej może ukierunkowywać swoje zachowania na dany bodziec i adekwatnie na niego reagować. U nastolatków z niepełnosprawnością intelektualną często reakcje są niewspółmierne do bodźca, co sprawia, że osoby te nie są rozumiane przez otoczenie, a często nieakceptowane. U młodzieży tej okres reagowania poprzez niekontrolowane uzewnętrznianie swoich potrzeb utrzymuje się dłużej. Pracując z uczniem nad sposobami reagowania na bodźce, z biegiem czasu można zaobserwować reakcje bardziej wyważone.

Na rozwój emocjonalny młodzieży niezmiernie ważny wpływ ma środowisko rodzinne i społeczne. Atmosfera wychowawcza w rodzinie, prestiż ucznia w grupie rówieśniczej (przede wszystkim w klasie), wcześniej stwarzana przez rodziców i wychowawców możliwość samodzielnego podejmowania decydują w dużym stopniu o tym, z jaką siłą i w jakim kierunku będą się kształtować typowe dla tego okresu życia emocje.

Emocje tego okresu charakteryzują się labilnością. Można obserwować skrajnie różne reakcje na ten sam bodziec, wahania nastrojów od histerycznego śmiechu po płacz. W tym okresie wszelkie niepowodzenia emocjonalne są przeżywane niezmiernie silnie. Zdarza się, że uczniowie pod wpływem niepowodzenia miłosnego sięgają do nieakceptowalnych sposobów radzenia sobie z trudnościami (samookaleczenia, myśli, i próby samobójcze).

By dobrze zrozumieć nastolatka i jego życie emocjonalne, należy uważnie obserwować, rozmawiać i wskazywać mu różne możliwości radzenia sobie z emocjami. Trzeba być uważnym obserwatorem, gdyż młodzież ma tendencję do maskowania uczuć oraz kontroli ich ujawniania. Młodzież na ogół ukrywa spontaniczne emocje. Natomiast z dwojoną siłą ujawniane są wszelkie uczucia manifestujące poglądy i postawy.

Negatywne doświadczenia jakie młody człowiek spotyka na swojej drodze: konflikty w relacjach z rówieśnikami, styl wychowawczy rodziców (postawa nadopiekuńcza lub zbyt liberalna), niezrozumienie, przemoc, deficyty rozwojowe opóźniają osiągnięcie dojrzałości emocjonalnej, której podstawowymi cechami są adekwatność reakcji w stosunku do bodźca ją wywołującego oraz umiejętność sterowania swymi uczuciami. Aby cechy te mogły wystąpić, niezbędne jest poznanie pełnego zakresu emocji, szczególnie pozytywnych, rozpoznawania ich u siebie i innych umiejętności oraz radzenia sobie z nimi.

1. OPIS ZASAD INNOWACJI

1.1 ZAŁOŻENIA INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

Program zajęć „Emocje zamknięte w kamieniu” opracowany został z myślą o uczniach w okresie dorastania z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym ze względu na deficyty rozwojowe w zakresie sfery emocjonalno-społecznej. Są to uczniowie mający trudności ze współżyciem w grupie, konfliktami rówieśniczymi, nie potrafiący rozwiązywać trudnych sytuacji, mających niską samoocenę. To uczniowie przeżywający swoje pierwsze poważne uczucia rówieśnicze, miłości i zakochania, odtrącenia. Często nie radzą sobie z takimi doznaniami i ujawniają to poprzez negatywne emocje takie jak: złość, agresja, przekleństwa, wyzwiska. Ale również poprzez zbyt silne zaangażowanie, niezrozumienie, izolację, co może prowadzić do zachwiania równowagi psychicznej. Ignorowanie tego typu problemów dorastającej młodzieży może doprowadzić do poważnych problemów wychowawczych.

Program zajęć innowacji pedagogicznej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną powstał również z myślą uatrakcyjnienia zajęć. Duży nacisk na rozwój emocjonalno-społeczny kładzie się przede wszystkim w klasach młodszych zapominając o starszych uczniach. „Emocje zamknięte w kamieniu” to program pozwalający uczniom oswoić się z emocjami towarzyszącymi dojrzewaniu i wkraczaniu w świat dorosłych.

1.2 CELE PROGRAMU

CEL GŁÓWNY: Głównym celem programu jest umiejętność wyrażania swoich emocji i radzenia sobie z nimi w świecie dorosłych poprzez słowo oraz wyraz artystyczny (kamienie).

CELE SZCZEGÓŁOWE:

umiejętność wyrażania akceptowalnych form zachowania i emocji w świecie dorosłych
umiejętność wyrażania swoich uczuć i emocji
umiejętność kontrolowania swoich emocji
ekspresja emocji poprzez sztukę
kształtowanie umiejętności poprawnego i skutecznego porozumiewania się
kształtowanie umiejętności współżycia i współdziałania w grupie
kształtowanie umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych.

1.3 TREŚCI NAUCZANIA I HARMONOGRAM SPOTKAŃ

Miesiąc

Tematyka

Sposób realizacji

Wrzesień

1. Zajęcia integracyjne

2. Co to jest uczucie?

1. Wycieczka po kamienie w okolicy szkoły

2. Pogadanka, mapa myśli

Październik

1. Radość, szczęście

2. Warsztaty plastyczne