„JESTEM”

Program integracyjny dla dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną

przewidziany do realizacji w oddziałach rewalidacyjno – wychowawczych

w Publicznej Szkole Podstawowej Specjalnej nr 10 w Wałbrzychu.

I. WSTĘP

Nasi uczniowie funkcjonują na różnych poziomach rozwoju, które łączy fakt bardzo poważnego zaburzenia, niejednolitej etiologii i różnych rokowań. Wydawałoby się więc, że rehabilitacja, w szerokim tego słowa znaczeniu, tak różnych osób wymaga też niejednorodnego podejścia. W swoim programie wyszłam jednak z założenia, że są dziedziny życia w których chcemy, jako ludzie, uczestniczyć wszyscy. Należy do nich przede wszystkim kontakt z innymi ludźmi, który wzbogaca dziecko, przyspiesza jego rozwój oraz ułatwia mu funkcjonowanie w środowisku. Człowiek, jako istota społeczna musi i chce żyć wśród ludzi.

Wielką krzywdą byłoby zamknięcie dziecka głęboko upośledzonego umysłowo w domu- między innymi temu zapobiegać ma wprowadzenie obowiązku szkolnego właśnie dla tych dzieci.

Wychodzę z założenia, że warto pójść krok dalej i wyjść z dziećmi poza oddział, dlatego napisałam ten program. Ujęłam w nim podstawowe założenia form i sposobów zaistnienia naszych uczniów w szkole i poza nią.

Praktyka może je zmodyfikować w szczegółach, jednak moje wieloletnie doświadczenie w pracy z dziećmi z głębszą niepełnosprawnością  każe mi przewidywać, że w głównych zarysach ten program spełni swoją rolę.

Program został zaopiniowany jednogłośnie pozytywnie przez Radę Pedagogiczną i skierowany do realizacji.

II. CELE GŁÓWNE

1. Kompleksowa rehabilitacja dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną poprzez udział w życiu szkoły i jej najbliższego otoczenia.
2. Integracja uczniów najbardziej zaburzonych w rozwoju z pozostałymi uczniami naszej placówki.
3. Nawiązywanie przyjaźni z dziećmi z innych oddziałów, zespołów terapeutyczno- wychowawczych oraz klas.
4. Motywowanie wychowanków do większej samodzielności.
5. Umożliwianie poznawania nowych ludzi spoza szkoły- dzieci oraz dorosłych.
6. Kształtowanie pozytywnych postaw rodzicielskich- otwartych na wyjście z dzieckiem głęboko niepełnosprawnym z domu w środowisko.
7. Uściślenie i wzbogacenie współpracy z rodzicami uczniów.

III. CELE SZCZEGÓŁOWE

1. Akceptacja dzieci oraz nauczycieli spoza oddziału, pozostałych pracowników szkoły.
2. Akceptacja gości odwiedzających oddział, gości szkolnych oraz innych osób z jakimi styka się dziecko poza szkołą.
3. Wdrażanie do poszanowania innych ludzi , ich nietykalności cielesnej oraz prawa do inności.
4. Czerpanie radości z przebywania z drugim człowiekiem.
5. Kształtowanie umiejętności uczenia się od innych ludzi.
6. Wdrażanie do poszanowania tradycji oraz umiejętności obchodzenia świąt oraz imprez okolicznościowych.
7. Oswajanie wychowanków z dużą ilością znanych i nieznanych osób, naturalnym gwarem i spontanicznością.
8. Wzmacnianie wiary we własne siły i możliwości.
9. Poszerzanie zakresu współpracy z rodzicami poprzez włączanie ich w wybrane projekty.

IV. ZADANIA

• Udział w szkolnych uroczystościach
  1. apele okolicznościowe
  2. wigilia szkolna
  3. Mikołaj
  4. Jasełka
  5. śniadanie wielkanocne
  6. Święto Misia
  7. spotkania z teatrem
  8. Dzień Dziecka, Kobiet, Chłopaka
  9. Dzień Drzewa, Ziemi
  10. Dni Wiosny
  11. zabawa karnawałowa

• Udział w uroczystościach pozaszkolnych
  1. Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną
  2. inne według kalendarza okolicznościowego

• Spotkania z ciekawymi ludźmi
  1. spotkanie z lekarzem, pielęgniarką
  2. spotkania z górnikiem
  3. spotkanie z weterynarzem
  4. odwiedziny młodych księży
  5. inne według planu

• Wycieczki
  1. jaskinia solno- jodowa „Galos” oraz park w Szczawnie Zdroju
  2. park Sybiraków, sylwoterapia
  3. Zagórze Śląskie z pieczeniem kiełbasek
  4. stadnina koni, hipoterapia
  5. place zabaw dla dzieci, bezpieczna zabawa
  6. inne według potrzeb

• Udział w uroczystościach oddziałowych
  1. urodziny
  2. spotkania z rodzicami

• Udział w konkursach szkolnych
  1. Cyklicznych:
     • Bezpieczne ferie, bezpieczne wakacje
     • Klasa na Medal
     • Pory roku
     • Polska, nasza Ojczyzna
     • Najpiękniejszy stroik świąteczny
     • Portret mojego misia
     • Warzywa i owoce
  2. Okazjonalnych:
     • Bezpieczeństwo podczas jesiennych spacerów
     • Górnicza praca
     • Najładniejsza kartka świąteczna
     • Najdłuższy łańcuch choinkowy
     • Najładniejszy różaniec
     • Jestem zdrowy, bo wiem, co jem
     • Najciekawszy projekt pojemnika do segregacji odpadów
     • Najpiękniejsza pelargonia
     • Wiersze Jana Brzechwy- mój ulubiony bohater
     • Jest wiele magicznych słówek
     • Najpiękniejsze serduszko walentynkowe
     • Najpiękniejsza dynia – Halloween
     • Złoty Pociąg
     • inne

• Udział w konkursach pozaszkolnych
  1. Cyklicznych:
     • Moja Mama
     • Anioły Hospicjum
  2. Okazjonalnych:
     • Kopernikalia- Kartka dla Kopernika
     • Tort moich marzeń
     • Janina Porazińska dzieciom
     • Wodny świat Wałbrzycha
     • Wałbrzych ma 70 lat
     • Mój przyjaciel z Brave Kids
     • inne, zgodne z nadsyłanymi zaproszeniami, ogłoszeniami

• Spotkania z kulturą w szkole i poza nią.
  1. spotkania z filharmonikami
  2. zajęcia z edukacji czytelniczej: W krainie krasnoludków. Plastusiowy pamiętnik.
  3. organizowanie wystaw prac dziecięcych poza szkołą

• Kultywowanie pamięci narodowej.

1. Święto Niepodległości 11 Listopada

• Uwrażliwianie społeczne
  1. Sadzenie żonkili na rzecz wałbrzyskiego Hospicjum- Pola Nadziei
  2. Na niebiesko dla autyzmu
  3. Gramy z WOŚP- dla chętnych

• Zapoznanie z ofertą warsztatów terapii zajęciowej

• Wyjścia do obiektów użyteczności publicznej
  1. W sklepie
  2. U fryzjera
  3. U weterynarza
  4. inne według potrzeb

• Udział w zawodach sportowych
  1. Dolnośląski Dzień Treningowy Programu Aktywności Motorycznej Olimpiad Specjalnych w Dobroszycach
  2. rywalizacja w ramach Klasy na medal
  3. zawody sportowe w szkole

• Udział w turnusach rehabilitacyjnych

• Udział w marszach integracyjnych Nordic Walking

• Zapoznanie z ofertą warsztatów terapii zajęciowej

• Wspomaganie indywidualne ucznia zdolnego
  1. Udział w próbach oraz występach zespołu muzycznego „Marzenie”.
  2. Udział w spotkaniach drużyny harcerskiej „Sokoły”

• Udział w zbiórkach szkolnych
  1. Góra Grosza
  2. zbieramy nakrętki
  3. pomagamy zwierzętom przetrwać zimę
  4. dokarmianie ptaków zimą
  5. ratowanie polskich cmentarzy niszczejących za wschodnia granicą – Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia – zbiórki zniczy
  6. zużyte baterie
  7. makulatura

V. METODY I FORMY PRACY

Metody:

Osoby z głębokim upośledzeniem umysłowym powinny mieć możliwość rozwoju swoich funkcji poznawczych, emocjonalnych, działaniowych. Wymaga to dostosowania do ich możliwości specjalnych metod i form pracy. Program Jestem jest to program integracyjny do którego dobrałam odpowiednie sposoby pracy z moimi uczniami:

Metody oglądowe

1. obserwacja i pokaz
2. osobisty przykład nauczyciela.
3. udostępnianie sztuki- koncerty filharmoników, przedstawienia teatralne, ilustrowane artystycznie utwory literackie

Metody słowne

1. rozmowy
2. opowiadania
3. sposoby społecznego porozumiewania się ( może przejawiać się w postaci dezaprobaty lub aprobaty, a także upominań, przekonywań, zakazów oraz nakazów.)
4. bajkoterapia– pomaga dzieciom w efektywnym radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi, pomagają się zrelaksować oraz uspokoić- „Cała Polska czyta dzieciom”

Metody aktywizujące

1. gry dydaktyczne
2. terapia poprzez zabawę
3. rozwijanie sprawności manualnej poprzez zajęcia artystyczne /arteterapia/

– metoda malowania dziesięcioma palcami /Finger- Painting/

– papieroplastyka

4. muzykoterapia, elementy metody Carla Orffa– dzięki tej metodzie dzieci obcują z muzyką w różnych formach: ruchu, tańcu, śpiewie, mowie, pantomimie i grze na instrumentach
5. Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne – dzięki tej metodzie dzieci mają możliwość rozwijania inwencji twórczej, pomysłowości fantazji, gdzie współuczestnikami i współpartnerami zadań i zabaw są wszyscy, łącznie z nauczycielem
6. Metoda Małych Form Scenicznych- teatrzyk cieni, teatrzyk kukiełkowy, teatrzyk pacynkowy, zabawy paluszkowe

Techniki relaksacyjne

1. masaż relaksacyjny
2. muzyka relaksacyjna

Formy:

Wycieczki z dzieckiem głębiej upośledzonym umysłowo to duże wyzwanie i zadanie logistyczne. Uczeń z niewielką sprawnością fizyczną, małym rozumieniem otoczenia i dodatkowo z zaburzeniami emocjonalnymi postrzega świat inaczej. Rolą wychowawcy i terapeuty jest przybliżenie mu tego świata- wycieczki mają tu do spełnienia wielką rolę. Dziecko wyjeżdża poza szkołę w nowe otoczenie i do nowych ludzi. To nowe otoczenie należy najpierw przygotować na przyjęcie naszych wychowanków. Przygotowanie docelowego miejsca wycieczki na przyjęcie dzieci, które przecież wyglądem i zachowaniem odbiegają zwykle od stereotypu wycieczkowicza zapewni nam komfort wycieczki w sensie społecznym. W nowych miejscach spotkamy także nowych ludzi, przygotujmy ich w miarę możliwości na nasza wizytę aby świadomie starali się dostarczać naszym dzieciom jak najwięcej pozytywnych informacji zwrotnych. Wykorzystujmy także sytuacje spontanicznie tworzące się na wycieczkach, gdyż prawie każdy kontakt z innym człowiekiem możemy wykorzystać in plus na rzecz dziecka. W ten sposób dostarczamy naszym uczniom  duża ilością nowych bodźców i wrażeń pobudzających je do rozwoju.

Podstawą planowania wycieczek, podobnie jak każdej innej działalności celowej jest znajomość dzieci pod kątem głównie ich sprawności fizycznych i ograniczeń emocjonalnych. Swój zespół poznawałam i budowałam przez ponad rok, ale w tej chwili mogę z dużą dozą prawdopodobieństwa stwierdzić, że znam go dostatecznie dobrze. Planując długofalowo na najbliższe trzy lata zaplanowałam kilka wycieczek stałych w cyklu rocznym, wokół których będę budowała także zajęcia poprzedzające i wynikające.

1. Wycieczki do groty solno- jodowej w Szczawnie Zdroju- dla wzmocnienia głównie odporności dzieci.
2. Wycieczki do parku- sylwoterapia.

Poza tym w zależności od potrzeb:

1. Wycieczki do palmiarni w Lubiechowie.
2. Wycieczki do stadniny koni w Zamku Książ /hipoterapia/.

Uczniowie również systematycznie powinni wychodzić na szkolny plac zabaw, na którym pod opieką nauczycieli wzmacniają mięśnie na dostępnych im przyrządach gimnastycznych i korzystają ze świeżego powietrza. Plac zabaw, nowoczesny i kolorowy, znajduje się w zasobach szkoły i pozwala korzystanie prawie niezależnie od pogody. Zajęcia ruchowe z elementami ćwiczeń są  lubianą przez dzieci formą pracy.

1. Udział w zajęciach w oddziale.
2. Udział w uroczystościach, konkursach i imprezach szkolnych.
3. Udział w wydarzeniach pozaszkolnych.

1. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA

1. Uczeń zna bądź rozpoznaje wszystkich pracowników szkoły.
2. Zna bądź rozpoznaje drogę na oddział, aulę, świetlicę szkolną, stołówkę.
3. Zna i akceptuje rytm dnia w oddziale.
4. Aktywizuje się zgodnie ze swoimi możliwościami.
5. Wzbogaca zasób swojego słownictwa bądź alternatywnych metod porozumiewania się.
6. Nawiązuje przyjazne relacje z dziećmi spoza oddziałów.
7. Czerpie dobre przykłady zachowań społecznie pożądanych.
8. Rozwija swoje zdolności i umiejętności.
9. Ma okazje do osiągnięcia sukcesu.
10. Dostarcza rodzicom powodu do radości z własnych osiągnięć.
11. Ma sposobność do kontaktu z rodzicem także w czasie pobytu w szkole.

VII. EWALUACJA

1. Analiza zachowania dzieci podczas realizacji poszczególnych zadań.
2. Sukcesy w konkursach, przy czym sukcesem jest chęć wzięcia udziału w konkursie, wkład pracy i starań. Zajęcie miejsca, wyróżnienie to dodatkowe bonusy.
3. Rozmowy z rodzicami podczas spotkań z rodzicami.

Ewaluacja będzie dokonywana raz w roku celem dostosowania programu do możliwości uczniów przy współpracy z rodzicami dzieci, pedagogiem oraz psychologiem szkolnym.

Szczególnie ważną rolę upatruję w systematycznym włączaniu rodziców w realizację programu we wszystkich jego aspektach pozaszkolnych. Rodzic jest i pozostaje partnerem nauczyciela. Razem podejmują działania dla dobra dziecka i jego możliwie wszechstronnego rozwoju.

EFEKTY:

• Dostrzeganie i rozwijanie indywidualnych możliwości i zdolności dziecka,
• Stymulowanie wszechstronnego rozwoju dziecka,
• Większa samodzielność dziecka głęboko zaburzonego,
• Budowanie i wspieranie poczucia własnej wartości u wychowanka,
• Ukazywanie różnorodnych możliwości ekspresji artystycznej dziecka (działalność muzyczna , plastyczna, taneczna),
• Rozwijanie i doskonalenie sprawności psychicznej i fizycznej poprzez udział w zawodach i konkursach.
• Integracja uczniów z głęboką niepełnosprawnością w społeczności szkolnej,
• Wyjście rodzica oraz nauczyciela z dzieckiem poza dom oraz szkołę,
• Przeciwdziałanie wykluczeniu,
• Uwrażliwianie pozostałych uczniów na potrzeby innych ludzi i poszanowanie ich odrębności,
• Uściślenie i wzbogacenie współpracy z rodzicami uczniów.

Opracowała: mgr Beata Bujniewicz