Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Radomsku 

Program przeznaczony jest dla wszystkich grup wiekowych uczniów z niepełnosprawnością intelektualną: lekką, umiarkowaną, znaczną. Treści są dostosowane do możliwości rozwojowych uczniów w świetlicy szkolnej szkoły specjalnej.

Program jest zgodny z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego (rozporządzenie MEN z dnia 17 czerwca 2016 r. Dziennik Ustaw z dnia 23 czerwca 2016 r., poz. 895). Zgodnie z podstawą, celem wychowania przedszkolnego jest między innymi wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowaniu czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji oraz wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne. Zawarte w nim treści mogą być realizowane w dowolnej kolejności i modyfikowane przez nauczyciela, który chce wnieść do niego własne pomysły. Program ma charakter otwarty i w miarę potrzeb może być wzbogacony o nowe treści edukacyjne, formy i metody pracy.

Program jest realizowany w czterech działach tematycznych:

• plastyka
• muzyka
• technika
• rozwijanie zainteresowań
• organizacja czasu wolnego

Cel główny programu

• Rozwijanie uzdolnień, zainteresowań i kreatywności dzieci oraz ich wrodzonych możliwości twórczych poprzez różnorodną aktywność

Cele szczegółowe programu

• Kształtowanie zainteresowań i ujawnianie zdolności, w szczególności zdolności plastycznych, technicznych i muzycznych
• Uwrażliwianie na piękno otaczającego świata
• Rozwijanie motywacji do działania
• Odkrywanie własnych możliwości twórczych
• Rozwijanie w uczniach postawy ciekawości i otwartości
• Osiągnięcie maksymalnej zaradności i niezależności na miarę indywidualnych możliwości uczniów
• Kształtowanie umiejętności samodzielnego organizowania wypoczynku i czasu wolnego
• Budowanie pozytywnego obrazu samego siebie
• Wyrażanie swoich uczuć
• Kształtowanie pożądanych cech społecznych
• Pobudzanie umiejętności, ekspresji i wrażliwości plastycznej u dzieci
• Rozwijanie twórczej postawy, kreatywności oraz poczucia estetyki
• Umożliwienie poznawania różnych technik plastycznych
• Kształtowanie umiejętności posługiwania się różnorodnym materiałem plastycznym
• Aktywizowanie przekonania wiary we własne zdolności, możliwości oraz umiejętności
• Wyrażanie przeżyć i emocji za pomocą dostępnych dla uczniów środków wyrazu (artystycznych, praktycznych, technicznych i muzycznych)
• Usprawnianie manualne
• Kształtowanie słuchu i umiejętności słuchania muzyki
• Rozwijanie aktywności muzycznej i ruchowej

Treści ogólne

• Praktyczne zajęcia plastyczne, zwracanie uwagi dziecka w trakcie prac plastycznych na estetykę i oszczędność materiału
• Ćwiczenia w stosowaniu różnych technik plastycznych
• Dobieranie odpowiednich przyborów i materiałów
• Modelowanie w glinie, z mas plastycznych, z masy solnej
• Ćwiczenia w łączeniu różnych materiałów, technik
• Zabawy rytmizujące, wysłuchiwanie nagrań muzyki
• Nauka tekstu i melodii prostych piosenek, słuchanie muzyki, aktywności muzyczno-ruchowe
• Wartości muzyki ludowej, artystycznej i popularnej
• Lepienie z materiałów plastycznych, kolorowanie i malowanie prac, pakowanie
• Posługiwanie się wyszukiwarką internetową
• Łączenie ruchu z muzyką

Treści szczegółowe – tematyka zajęć

1. Jesienne zmiany w przyrodzie i pogodzie:

• malowanie pogody (prace abstrakcyjne)
• dekorowanie dostępnymi materiałami.

2. „Jesienny flakon” – zamalowywanie konturu butelki plastikowej kredkami.

3. Pocztówka z wakacji – naklejanie pocztówek na karton, ozdabianie kredkami.

4. „Wakacyjny krajobraz” – praca plastyczna: malowanie farbami – praca abstrakcyjna.

5. Układanie bukietu w naczyniu: z liści, kwiatów, gałązek, suchych traw i innych dostępnych materiałów naturalnych.

6. Zabawy naśladowcze przy wybranych piosenkach dziecięcych i młodzieżowych.

7. Plastelinowe kształty – modelowanie z plasteliny:

• wałkowanie plasteliny całą dłonią, zgniatanie palcami
• tworzenie kulek, wałków, placuszków, brył abstrakcyjnych
• ozdabianie i dekorowanie.

8. Bezpieczeństwo w drodze:

• znak drogowy „przejście dla pieszych” – malowanie farbami plakatowymi
• samochód – wydzieranie z kolorowego papieru
• sygnalizacja świetlna – próby wycinania, naklejanie.

9. Opowieści ruchowe wg Gimnastyki Labana: „zrywamy jabłko”, „chowamy się przed deszczem”, „zbieramy liście”, „szukamy grzybów”.

10. Zabawy konstrukcyjne materiałem przyrodniczym – naklejanie kulek jarzębinowych, tworzenie jarzębinowych korali.

11. „Owoce” – wydzieranka z papieru kolorowego, wypełnianie wyciętych sylwet owoców wydzieranką z papieru kolorowego.

12. Quiz słuchowy – odgadywanie tytułów i bohaterów bajek na podstawie wysłuchanych melodii bajkowych:

• kolorowanie konturów postaci bajkowych
• wydzieranka
• samodzielne próby wycinania, ozdabiania i naklejania.

13. Wykonanie laurek dla nauczycieli – wybór dowolnej techniki (dostarczenie dzieciom różnorodnych materiałów).

14. „Kolorowe liście” – tworzenie bukietów kwiatów – wydzieranka z papieru kolorowego.

15. Odbijanki – kompozycje z liści, ozdabianie dostępnymi materiałami.

16. Nauka piosenki „Ogórek”, „Jarzynowa gimnastyka” – swobodne ruchy taneczne do piosenki, samodzielne próby wycinania szablonu ogórka, owoców i warzyw, naklejanie na karton, ozdabianie.

17. Muzyczna improwizacja ruchem: klaskanie w rytm żywej, wesołej muzyki, powtarzanie słów za prowadzącym i naśladowanie ruchem bez melodii, następnie z melodią.

18. Jesienne kolory i kształty:

• jesienne drzewa, wydzieranka z kolorowego papieru
• kosz grzybów jadalnych – kompozycja z gotowych wyciętych materiałów i wklejanie do szablonu kosza
• owocowo-warzywne witaminy – plastelinowe kształty.

19. Zabawy dźwiękonaśladowcze: naśladowanie odgłosów natury z płyty CD.

20. Dzień Edukacji Narodowej „Karta dla mojego nauczyciela” – wykonanie dowolnymi technikami kartki dla nauczyciela (wyklejanie, wydzieranie, wycinanie, rysowanie). Wklejanie gotowych kartoników z życzeniami.

21. Swobodny taniec w rytmie muzyki. Aktywizacja (muzyka w wolnym tempie marszowym) np. prowadzący mówi o chłodnym wietrze, słońcu i dzieci przeciągają się, ruszają ramionami, siadają wygodnie i bez muzyki klaszczą wg swojego uznania, a potem poruszają rękoma, raz delikatnie, raz szybko, tupanie i klaskanie w rytm instrumentu, wdechy i wydechy.

22. „Drzewko” – tworzenie różnych układów rąk na kartonie:

• dorysowywanie pnia i zamalowywanie go palcami
• ozdabianie listkami z papieru kolorowego, doklejanie do korony drzewa
• ozdabianie leśnymi, zasuszonymi materiałami wg własnych pomysłów.

 23. „Kiść jarzębiny” – robienie małych kółeczek dziurkaczem, naklejanie szablonu na czerwony papier. Naklejanie liści, ozdabianie.

24. „Budujemy szkołę” – samodzielne budowanie szkoły z pudełek tekturowych różnej wielkości i kształtów:

• dekorowanie pudełek różnych wielkości i kształtów
• naklejanie na karton
• wklejanie gotowych, wyciętych elementów: okna, drzwi itp.
• komponowanie otoczenia szkoły z dostępnych materiałów.

25. Kolorowa abstrakcja – malowanie „mokre na mokrym”.

26. „Do czego służy taniec?” – zabawa taneczna, przekazywanie emocji za pomocą tańca.

27. Słuchanie muzyki relaksacyjnej. Naśladowanie głosów przyrody i naśladowanie ruchem: świergot i lot ptaków, bzyczenie owadów, wietrzyk, deszczyk itp.

28. Relaks (muzyka spokojna, relaksacyjna). Prowadzący ściszonym głosem opowiada o drodze do lasu z podkładem spokojnej, łagodnej muzyki i pokazuje obrazki, a dzieci naśladują niektóre ruchy natury.

29. Owocowa kompozycja – komponowanie kartonów z wyciętymi szablonami owoców według wybranego kryterium:

• kolor, kształt, smak itd.
• ozdabianie – wydzieranka z kolorowego papieru.

30. Jesień w ogrodzie – talerz z warzywami:

• modelowanie kształtów jesiennych warzyw z plasteliny
• tworzenie kompozycji przestrzennej
• ozdabianie dostępnymi materiałami.

31. Projektujemy wzór tapety z użyciem dostępnych materiałów dekoracyjnych.

32. „Medal za dobre zachowanie” – naklejanie uśmiechniętej buzi na mały, papierowy talerz, ozdabianie, dziurkowanie, przeplatanie tasiemki.

33. Odtwarzanie na instrumentach prostych rytmów i komponowanie własnych.

34. „Kolorowy sznur korali” – nawlekanie dużych korali na plastikowe żyłki.

35. „Zima w naszej klasie” – projektowanie dekoracji klasowej przy użyciu dostępnych materiałów.

36. Zimowa pogoda: rysowanie białą kredą na czarnym kartonie i węglem kreślarskim na białym kartonie (prace abstrakcyjne).

37. Worek pełen prezentów – komponowanie i naklejanie na szablon worka Św. Mikołaja gotowych elementów.

38. Choinkowe radości – malowanie i ozdabianie szablonu choinki, próby samodzielnego wycinania ozdób i naklejanie. Wykonywanie prostych ozdób świątecznych.

39. „Ubieramy dziewczynkę i chłopca” – wybieranie gotowych elementów przedstawiających ubrania:

• przyklejanie do sylwetki dziewczynki i chłopca
• dorysowywanie kredkami symboli aktualnej pogody lub doklejanie symboli pogody.

40. Muzykowanie na prostych instrumentach perkusyjnych/kołatki, grzechotki…

41. „Portret Św. Mikołaja” – wydzieranka z kolorowego papieru.

42. „Domek dla ptaszków” – ozdabianie kulkami z bibuły kolorowej.

43. Bałwanek ze sznurka, włóczki, waty i innych materiałów.

44. „Kartka z kalendarza” – projektowanie kartki z kalendarza na wybrany dzień i miesiąc, porę roku z gotowych elementów.

45. Karnawałowe stroje i maski – ubieranie szablonu dziecka, malowanie kredkami.

46. Niespodzianki dla babci i dziadka – ozdabianie laurek.

47. „Mój ulubiony sport” – szablony symbolów sportów, szablony znanych sportowców wycięte z kolorowych gazet, naklejanie na duży karton. Ozdabianie kredkami.

48. Kwiaty dla pań – wydzieranka:

• wypełnianie szablonu wybranego kwiatu wiosennego
• tworzenie bukietu kwiatowego ze sztucznych kwiatów i ozdabianie
• wykonywanie laurek z gotowych elementów.

49. Tworzymy ruch sceniczny – próby koordynacji ruchu z muzyką wg własnych pomysłów i inwencji twórczej.

50. Wazon na kwiaty – ozdabianie plastikowej butelki elementami z bibuły i papieru kolorowego.

51. „Gobelin” – wykonanie płaskiej formy „gobelinu” z różnych materiałów – różnokolorowe włóczki, tworzywa sztuczne, plastelina, suche trawy i liście itp.

52. „Kosz pełen witamin” – podanie uczniom gotowego szkicu kosza pełnego owoców i warzyw. Wypełnianie różnymi rodzajami środków artystycznych poszczególnych elementów szkicu: plastelina, kulki z bibuły i inne.

53. Naśladowanie drzew, szumu wiatru, burzy, ptaków za prowadzącym, a następnie naśladowanie innych odgłosów natury.

54. Kolorowa łąka – malowanie farbami plakatowymi, różnej grubości pędzlami i palcami.

55. Kwiaty dla mamy: tworzenie płaskorzeźby z gotowych elementów kwiatowych.

56. Pisanki – kraszanki – samodzielnie przygotowujemy świąteczny koszyk.

57. „Recepta na zdrowie” – opracowanie w formie graficznej przepisu na zdrowie: szablony owoców, warzyw, symbole pogodowe.

58. „Planuję ogród kwiatowy” – dobór tekturek w kształcie wiosennych kwiatów:

• malowanie tła lub wydzieranie papierem kolorowym
• komponowanie – naklejanie tekturek na karton, ozdabianie.

59. Improwizacje ruchowe przy wybranych instrumentach muzycznych i tworzenie własnych kompozycji muzycznych.

60. „Fantastyczne stwory” – rysowanie kolorową kredą wymyślonych kształtów na dużym kartonie, ozdabianie – praca grupowa.

61. Krajobraz wiosenny – malowanie farbami:

• nakładanie kleju i wysypywanie piaskiem, kaszą, ryżem itp.
• ozdabianie materiałami dekoracyjnymi.

62. Wakacje tuż, tuż… – naklejanie pocztówek na karton, tworzenie ramki z gotowych pociętych pasków papieru kolorowego, ozdabianie.

63. Muzyka we mnie – improwizacja ruchowa do muzyki.

64. „Kolorowa chatka” – ozdabianie trójwymiarowego szablonu domu kulkami z bibuły.

Procedury osiągania celów

Ujęte w programie cele zostaną zrealizowane poprzez różnorodną działalność muzyczną, plastyczną, techniczną i ruchową. Każda z nich kształtuje inne dyspozycje i umiejętności, a dopiero stosowanie ich wszystkich przyczynia się do ogólnej wrażliwości, rozwijania twórczej aktywności uczniów, ich zainteresowań i uzdolnień.

Zajęcia mają stanowić formę zabawy połączoną z poznaniem nowych treści, z nabywaniem umiejętności i sprawności, z poznawaniem nowych sytuacji. Mają dostarczać wielu pozytywnych przeżyć, przyjemnych doznań i pokazywać piękno otaczającego nas świata. Z jednej strony mają sprawić dziecku przyjemność i dawać zadowolenie, a z drugiej wspierać jego rozwój emocjonalny, fizyczny i psychiczny.

Realizacja treści kształcenia zamieszczonych w poszczególnych działach programu nauczania pozwoli osiągnąć zamierzone cele, jeżeli przyjmie się następujące założenia:

• systematyczność w przeprowadzaniu zajęć
• stworzenie przyjemnej atmosfery w czasie pracy
• stosowanie rozwiązań ułatwiających dziecku z dysfunkcją narządów ruchu posługiwanie się odpowiednimi dla niego przyborami plastycznymi, technicznymi czy instrumentami muzycznymi
• zgromadzenie ciekawych i różnorodnych materiałów i przyborów
• zgromadzenie atrakcyjnych albumów, zdjęć, reprodukcji
• stosowanie efektownych, różnorodnych i lubianych przez dzieci technik
• formułowanie prostych i zrozumiałych dla dziecka poleceń
• proponowanie prac możliwych do ukończenia przez dziecko
• stworzenie swoistego systemu nagradzania
• prezentowanie twórczości dziecka w szkole, dla rodziców, w środowisku szkolnym

Metody pracy

• praktycznego działania
• doświadczeń i eksperymentowania
• odkrywanie, poszukiwanie, przeżywanie i działanie
• pokaz, obserwacja, wzór, przykład
• rozmowa, opowiadanie, objaśnienie, instrukcja słowna, zagadka
• ośrodków pracy
• pracy twórczej
• swobodnej ekspresji
• zadań inspirujących
• praca według wzoru
• doświadczeń i ekspresji
• konkursy
• działań praktycznych

Formy pracy

• praca indywidualna
• praca w grupach
• praca zespołowa

Proponowane działania w ramach realizacji programu

• Udział w konkursach
• Przygotowywanie dekoracji, gazetek tematycznych
• Organizacja wystaw, przeglądów prac

Ocena przewidywanych osiągnięć uczniów  

Ocena to problem wartościowania uzyskanych rezultatów. Zadanie to wymaga zachowania pewnego dystansu i obiektywizmu ze strony nauczyciela. Specyfika procesu nauczania-uczenia się uczniów z niepełnosprawnością intelektualną lekką, umiarkowaną lub znaczną, uczestniczących w zajęciach rozwijających kreatywność, wymaga działań bezstresowych. Stosowane przez nauczyciela metody powinny pomóc w odkrywaniu radości tworzenia i mobilizowaniu uczniów do poznawania świata. Regulatorem oceny uczniów powinny być:

1. Aktywność ucznia i jego ekspresja
2. Widoczne zainteresowania ucznia
3. Rzetelność wykonania zadania
4. Estetyka prac.

Ewaluacja programu

Ewaluacja programu będzie przeprowadzona pod koniec realizacji programu na podstawie obserwacji dokonywanych przez nauczyciela i osiągnięć uczniów.

Autor: Renata Czorny – nauczyciel świetlicy – Czytelniczka Portalu