Zabawa w życiu dziecka odgrywa ważną rolę rozwojową. Pozwala ona na zdobywanie wielu doświadczeń, odkrywanie wiedzy o otaczającej rzeczywistości, doskonali umiejętność poznawania przedmiotów i korzystania z nich. Podczas zabawy rozwija się sfera poznawcza dziecka. W obszarze tej sfery kształtują się procesy umysłowe, a w pamięci utrwalają się nabyte doświadczenia.

Uczestnictwo osoby dorosłej podczas zabawy stanowi ważny element rozwoju dziecka. Uczy się ono bowiem poprzez naśladownictwo. Dzieci naśladują i odtwarzają czynności życia codziennego oraz różnorodne działania osób dorosłych. W taki sposób rozwija się jego aktywność a w późniejszym czasie samodzielność. Zabawa naśladowcza stanowi wyraz odróżniania przez dziecko funkcji od przedmiotu, a także przenoszenie tych funkcji na inne przedmioty. Reprezentacja funkcji, która powstaje w umyśle dziecka, pozwala na odtwarzanie różnych aktywności. Umiejętność naśladowania stanowi początek rozwoju zabawy symbolicznej. Według S. Szumana istotą zabawy symbolicznej jest odtwarzanie w postaci zabawowej najróżniejszych czynności, sytuacji, faktów i zdarzeń zaobserwowanych w życiu (S. Szuman 1958, s. 58).

Funkcjonowanie zabawy w życiu dziecka jest jego naturalnym procesem rozwojowym. W sytuacji, gdy obarczony jest on rozmaitymi dysfunkcjami, konieczne jest podjęcie działań wspomagających, które warunkują osiąganie możliwie najwyższego stopnia rozwoju. Niepełnosprawność nie wyklucza dziecka z zabawy i doznań, jakich ona dostarcza!

Przedstawiona poniżej wczesna strategia zabawy symbolicznej stanowi wyraz oddziaływań terapeutycznych, nakierowanych na dalszy rozwój poznawczy. Została ona skonstruowana dla wychowanki Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego. Diagnozowany obraz kliniczny to niepełnosprawność intelektualna w stopniu głębokim ze sprzężeniem. Brak komunikacji werbalnej. Umiejętności poznawcze dziecka ukształtowane są na VI stadium inteligencji sensomotorycznej według J. Piageta. Cechami charakterystycznymi dla tego stadium jest tworzenie reprezentacji myślowych, czyli myślenie i działanie, zastępowanie działań metodą prób i błędów, jak również zatrzymanie się przed problemem i szukanie właściwego rozwiązania, by w ostateczności zastosować go w praktyce (J. Piaget).

Strategia komunikacyjna jest ciągiem szczegółowo zaplanowanych czynności, które nakierowane są na osiągnięcie założonego celu. Jej kształt zawsze nierozłącznie związany jest z konkretnym dzieckiem, jego możliwościami psychofizycznymi, rozwojowymi, zbudowanym systemem komunikacji.

Strategia komunikacyjna – wczesna zabawa symboliczna

Sytuacja komunikacyjna – zajęcia indywidualne

Pozycja:

1. Weronika siedzi w wózku przy stole naprzeciwko terapeuty
2. Weronika siedzi na materacu naprzeciwko terapeuty

Pomoce komunikacyjne:

1. Struktura zabawy symbolicznej

2. Symbole oprogramowania „Mówik”, umieszczone na strukturze zabawy symbolicznej (bawić się, lalka, co, robi, lalka, spać, pampers, czytać, słuchać, czesać się, jeść, pić, budować, rozbierać się)

3. Struktura wyboru: kontynuacja bądź zakończenie aktywności

4. Symbole oprogramowania „Mówik” umieszczone na strukturze: kontynuacja/zakończenie aktywności (jeszcze, koniec)

Autor: Katarzyna Bojarska – Czytelniczka Portalu