Cel ogólny:

pobudzanie rozwoju ucznia/uczestnika zajęć rewalidacyjno-wychowawczych we wszystkich sferach funkcjonowania (kontakt i komunikacja, funkcjonowanie poznawcze, samoobsługa, funkcjonowanie w środowisku) z wykorzystaniem jabłek.

Cele szczegółowe:

• stymulowanie polisensoryczne;
• kształtowanie/rozwijanie poczucia sprawstwa.

Metody:

stymulacja polisensoryczna (elementy), praktyczne działanie, elementy metody komunikacji wspomagającej i alternatywnej (w zależności od narzędzi, którymi posługuje się uczeń/uczestnik, prezentowane są kluczowe symbole obrazkowe, znaki symboliczno-przedmiotowe lub gesty systemu Makaton, np. patrzeć, dotykać, wąchać, smakować, słuchać, pracować/wkładać/zajęcia przy stoliku, odpoczywać, koniec).

Potrzebne materiały:

• różne rodzaje jabłek tzn. jabłka duże/małe, słodkie/kwaśne, żółte/czerwone, ciepłe oraz schłodzone w lodówce, ewentualnie dwa jabłka dla każdego z uczniów/uczestników: jedno jabłko małe, czerwone, słodkie, ciepłe oraz drugie jabłko duże, żółte, kwaśne, zimne;
• talerz z pokrojonym jabłkiem (na 8 części) dobrze schłodzonym w lodówce;
• miska z wodą i ręcznik papierowy;
• akcesoria kuchenne: talerzyki, nóż/obieraczka, deska do krojenia, tarka, miska, łyżki, łyżeczki;
• odtwarzacz z nagraniem lub smartfon z możliwością odtworzenia Jabłuszko pełne snu
  https://www.youtube.com/watch?v=KKSRNVV96Xc lub Czerwone jabłuszko
  https://www.youtube.com/watch?v=Q5ExijfaoWo
• materiały do pracy plastycznej: biała kartka, wycięty z gąbki kształt jabłka, farby w kolorach eksponowanych jabłek.

Przebieg pracy:

Każda aktywność ucznia/uczestnika poprzedzona jest znanym mu komunikatem uprzedzającym wąchanie/dotykanie itp. Nauczyciel wymawia imię, komentuje wykonywaną czynność i rodzaj stosowanego bodźca np. X dotkam Twoje usta zimnym jabłkiem. Natomiast po daniu odpowiedniej ilości czasu na oswojenie się z danym bodźcem – nauczyciel opisuje reakcję ucznia/uczestnika, np. Uśmiechasz się – lubisz ciepłą wodę.

W każdym zadaniu nauczyciel dostosowuje zakres pomocy do potrzeb konkretnej osoby (prowadzenie dłoni albo podpowiedź fizyczna, słowna lub wizualna).

1. Powitanie zgodne z codziennym rytuałem (np. w kole z użyciem świecy, dzwonka, komunikatora lub piosenki na powitanie).

2. Ćwiczenia w zakresie dużej i małej motoryki:

a) wykonywanie ćwiczeń do piosenki „Jabłuszko pełne snu”:

• unoszenie i opuszczanie chusty z jabłkiem (dwa rogi chusty przyczepionej do rąk dla uczniów/uczestników z większymi ograniczeniami ruchowymi);
• podnoszenie rąk do góry i poruszanie dłonią (imitacja zrywania jabłek z wysokiego drzewa)
  oraz schylanie i pochylanie się jako ilustracja zbierania jabłek leżących na ziemi;
• taniec do utworu muzycznego oraz zbieranie jabłek podczas wyciszenia/zatrzymania muzyki
  (osoby chodzące ćwiczą skłony sięgając po leżące na podłodze jabłka, osoby jeżdżące na wózku trzymają koszyk, do którego wkładają jabłka położone na wysokości wzroku, np. na stole, parapecie itp.);

b) chwytanie i układanie na stoliku z czerwonym obrusem przedmiotów (koszyk, jabłko, „robak”, np. z zielonego kreatywnego drucika) odpowiednio do słów wiersza Jana Brzechwy recytowanego przez nauczyciela:

Entliczek-pentliczek, czerwony stoliczek,
A na tym stoliczku pleciony koszyczek,
W koszyczku jabłuszko, w jabłuszku robaczek,
A na tym robaczku zielony kubraczek.

c) wykonywanie ćwiczeń motoryki małej z wykorzystaniem jabłek:

• wyjmowanie jabłek z torby lub odnajdywanie jabłka schowanego na oczach ucznia pod jednym z odwróconych kubków;
• dotykanie jabłka w kolejności ciepłe-zimne-ciepłe;
• chwytanie w dłonie jabłek i wkładanie ich do miski.

3. Mycie jabłek w ciepłej wodzie:

• odrywanie papierowego ręcznika;
• zanurzanie i wynurzanie jabłek z wody, chwytanie i toczenie jabłek w misce z wodą;
• wyjmowanie jabłek na kawałki ręcznika papierowego.

4. Stymulacja dotykowa:

a) wycieranie jabłek ręcznikiem papierowym;
b) odczuwanie charakterystycznych cech jabłka poprzez zestawienie kontrastowych bodźców:

• mokre/suche jabłko;
• duże i ciężkie jabłko oraz małe i lekkie jabłko;
• okrągły kształt jabłka i podłużny kształt ogonka;
• twardość i gładkość jabłka/miękkość i nierówność zagłębienia kielichowego.

5. Stymulacja polisensoryczna ze szczególnym uwzględnieniem zmysłu powonienia i słuchu
przy zaangażowaniu obu rąk:

• pomaganie w obieraniu jabłka poprzez odrywanie skórki jabłka naciętej przez nauczyciela;
• wąchanie obranego jabłka;
• odczuwanie lepkości soku przy nacisku obierek z jabłka oraz odmiennego w dotyku miąższu jabłka i jego skórki, a także śliskiego obranego jabłka i suchego nieobranego jabłka;
• wsłuchiwanie się w odgłosy ścierania na tarce jabłka twardego i miękkiego, lub krojenia go
  na mniejsze części, przy czym każdy gatunek jabłka na oddzielnym talerzu, np. kwaśne i
  słodkie jabłko na oddzielnym talerzyku;
• ścieranie lub krojenie jabłka z pomocą nauczyciela (np. prowadzenie dłoni metodą Affolter).

6. Stymulacja termiczna i smakowa:

a) odczuwanie na ustach dotyku przez ok. 5 sekund plasterków jabłka o odmiennej temperaturze tzn. ciepłe – zimne – ciepłe;
b) smakowanie różnych gatunków jabłek (słodkich, mniej słodkich itp.) podanych w formie dostosowanej do możliwości ucznia/uczestnika np.:

• jabłka starte podawane na łyżeczce przez nauczyciela lub przeniesione do ust na łyżce przez
  ucznia/uczestnika samodzielnie lub z pomocą nauczyciela;
• jabłka w większych kawałkach do ćwiczenia umiejętności odgryzania kęsów, gryzienia;
• jabłko w małych kawałkach na talerzyku do ćwiczenia umiejętności chwytania i
  przenoszenia do ust.

7. Wykonanie pracy plastycznej pt.: „Jabłka”:

• wybranie jabłka (żółte/czerwone);
• zanurzanie gąbki w kształcie jabłka w farbie o kolorze wybranego przez ucznia/uczestnika
  jabłka;
• doświadczanie poczucia sprawstwa podczas odbijania gąbki, czyli „pieczątki jabłka” na
  kontrastowym kolorze kartki.

8. Czynności porządkowe.

9. Pożegnanie uczniów/uczestników zgodne z codziennym rytuałem.

Autor: Justyna Lato-Orłowska

Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli