Program nauczania dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi

1. Wstęp

Stolarstwo jest jedną z najstarszych technik wyrabiania z drewna różnego rodzaju przedmiotów takich jak: meble, przedmioty codziennego użytku, a także elementy służące do dekoracji. Stolarstwo może być dziś stosowane na wiele sposobów, tak naprawdę używamy tego określenia przede wszystkim wówczas, gdy mówimy o niewielkiej, własnoręcznej wytwórczości, która odbywa się z wykorzystaniem nieskomplikowanych narzędzi.

Poprzez czynności manualne uczeń wkracza do świata pracy i możliwości przekształcania materii; uczy się tworzyć, konstruować, produkować. Podczas wykonywania rozmaitych prac wytwórczych uczy się i wzbogaca swój język, słownictwo, opanowuje wiele pojęć, które pojawiają się podczas wykonywania różnych prac. Poznaje własny organizm, ściślej mówiąc, współpracę palca wskazującego z kciukiem, co pozwala zrozumieć takie pojęcia, jak grubość, długość czy dokładność. Wymuszanie szeregu ruchów doskonalących oczy, ręce, sprawność palców, koordynację wzrokowo-ruchową, słuchowo-ruchową, to zalety działań praktycznych. Koordynacja tych procesów wzmacnia cały organizm, a zwłaszcza system nerwowy.

Program powstał na bazie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

2. Charakterystyka programu

Program przysposobienie do pracy – stolarstwo, został opracowany dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnością sprzężoną.

Kształcenie techniczne wymaga konieczności stworzenia uczniom takich warunków pracy i oddziaływania na nich, aby:

• zdobyli jak największą wiedzę ogólną, zwłaszcza o charakterze matematyczno-przyrodniczym, co pozwoli im odpowiednio posługiwać się narzędziami i przyborami;
• mogli zetknąć się z podstawowymi surowcami i ich obróbką za pomocą odpowiednich narzędzi;
• umieli się aktywnie włączać do działalności produkcyjnej, dostępnej dla nich ze względu na siły fizyczne i przygotowanie rzeczowe;
• posiadali świadomość bezpieczeństwa, zarówno podczas wykonywania swojej, jak i pracy innych.

3. Cel główny

Głównym celem zajęć ze stolarstwa jest praca nad wszechstronnym rozwojem uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, poprzez realizację różnych form pracy wytwórczej. Praca w drewnie uczy koncentracji, cierpliwości, odpowiedzialności, planowania oraz współpracy, kreatywności, samodzielności i zaradności. Wspomaga autonomię i niezależność ucznia.

Celem programu jest stworzenie szansy na aktywne życie, spełnianie ról społecznych odpowiednich do wieku i predyspozycji psychofizycznych, szansy na samodzielność. Albowiem celem edukacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi jest efektywne przygotowanie uczniów do dorosłości, w tym w praktycznym przysposobieniu do podjęcia zatrudnienia na otwartym/chronionym rynku pracy.

Podczas zajęć będą realizowane cele terapeutyczne, które mają umożliwić wychowankom wyrównanie deficytów rozwojowych. Ponadto należy pamiętać, że istotą kształcenia technicznego jest wdrażanie do zasad procesów produkcji i wyposażenia młodzieży w umiejętności władania prostymi narzędziami i urządzeniami pracy, ponadto podejmowane działania mają rozbudzać zainteresowania uczniów, podnosić ich umiejętności manualne, przygotować do przyszłej pracy. Ważnym elementem edukacji stolarskiej jest przygotowanie ucznia do wykonywania, indywidualnie i zespołowo, różnych prac, mających na celu zaspakajanie potrzeb własnych i otoczenia oraz kształtowanie kompetencji społeczno-zawodowych istotnych z punktu widzenia samostanowienia w dorosłym życiu.

4. Cele szczegółowe

Wszystkie nowo ukształtowane ruchy robocze wymagają odpowiedniego utrwalenia i przekształcenia ich w nawyki ruchowe, zwłaszcza u uczniów z niepełnosprawnością intelektualną i niepełnosprawnościami sprzężonymi, gdyż jest to podstawą do tworzenia innych, bardziej złożonych i precyzyjnych oraz zautomatyzowanych ruchów roboczych, na miarę możliwości tej młodzieży.

Cele szczegółowe – uczeń:

• rozwija aktywność wytwórczą,
• tworzy wypowiedzi twórcze – ekspresja przez sztukę,
• analizuje i interpretuje teksty kultury, pracy wytwórczej – percepcja sztuki,
• odbiera wypowiedzi i wykorzystuje zawarte w nich informacje – percepcja sztuki,
• wykonuje prace stolarskie z wykorzystaniem wybranych technik,
• zdobi prace stolarskie stosując poznane techniki,
• wykorzystuje narzędzia służące do pracy z drewnem zgodnie z ich przeznaczeniem,
• zna, przestrzega zasady bezpiecznego korzystania z narzędzi i przyborów stosowanych przy obróbce drewna,
• zna, przestrzega zasad bezpiecznego korzystania z elektronarzędzi,
• wykonuje prace twórcze i odtwórcze z drewna,
• zna podstawowe surowce i materiały stosowane w pracowni stolarskiej,
• zna sposoby łączenia drewna z innymi materiałami,
• usprawnia zdolności manualne, motorykę rąk,
• organizuje stanowisko pracy,
• kontroluje przebieg pracy oraz jej rezultaty, eliminuje błędy,
• rozwija samodzielność,
• kształtuje poczucie własnej wartości i swoich możliwości,
• uczy się odpowiedzialności za własne działania,
• rozwija własne zainteresowania,
• potrafi współpracować w grupie.

5. Procedury osiągania celów

Przysposobienie do pracy ma na celu przygotowanie młodzieży do pełnienia różnych ról społecznych oraz autonomicznego i aktywnego dorosłego życia, kształtowanie właściwych postaw wobec pracy, poznawanie typowych sytuacji związanych z wykonywaniem określonej pracy, opanowanie podstawowych umiejętności niezbędnych do wykonywania czynności na określonym stanowisku pracy. Program stwarza możliwości wypróbowania swoich sił w zajęciach stolarskich poprzez wykonanie różnorodnych form dekoracyjnych i użytkowych, prezentację wyrobów młodzieży podczas konkursów, wystaw i kiermaszy.

Poszerzanie zasobu wiedzy i doświadczenia oraz większa swoboda działań podczas zajęć stolarskich pozwala uczniowi na osiągnięcie pełniejszej swobody twórczej.

Zajęcia stolarskie prowadzone będą w oparciu o metody: praktycznego działania, problemowa, obserwacji, słowna. Stosowaną formą pracy na zajęciach będzie praca indywidualna i grupowa.

6. Ocenianie

Przy ustaleniu oceny ze stolarstwa należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek i aktywność ucznia na zajęciach, jak również jego indywidualne predyspozycje do pracy. Formułowana ocena ma przede wszystkim pełnić funkcję rewalidacyjną i motywacyjną. Zasady oceniania i kryteria ocen ucznia powinny być przedstawione w sposób jasny, czytelny i jednoznaczny. Ocena ma charakter opisowy i dokonywana jest co dwa miesiące, jako jeden z elementów przedmiotu do pracy.

7. Ewaluacja

Diagnoza osiągnięć uczniów będzie prowadzona na bieżąco w oparciu o obserwację uczniów w różnorodnych sytuacjach w czasie zajęć.

8. Metody pracy

• praktyczne: pokaz, instruktaż
• podające: pogadanka, opis, objaśnienie
• praktycznego działania
• metoda problemowa
• metoda upoglądowionej instrukcji

9. Formy pracy

• indywidualna
• grupowa
• zbiorowa

Materiałoznawstwo i technologia wytwarzania

1. Terminologia techniczna

2. Rodzaje materiałów i czynności technologiczne

2.1. Materiały drzewne

2.1.A. Drzewo i drewno

2.1.B. Charakterystyka drewna

2.1.C. Rodzaje materiałów drzewnych

2.1.D. Półfabrykaty drzewne

3. Środki klejące:

3.1. Krochmal

3.2. Klajster

3.3. Klej stolarski kostny

3.4. Klej kazeinowy

4. Narzędzia

5. Maszyny i urządzenia

Literatura:

1. Aktywizacja zawodowa uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu znacznym i umiarkowanym. Przewodnik dla nauczycieli, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2003
2. Ponadgimnazjalna, specjalna szkoła przysposobienia do pracy: organizacja, metody pracy, scenariusze, regulacje prawne. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów, pod redakcją Teresy Serafin, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Warszawa 2005

Pobierz cały program

Autor: Agata Sędziak – Czytelniczka Portalu

Nauczycielka Zespołu Szkół Specjalnych w Bielsku-Białej