Scenariusz lekcji historii  w klasie III  gimnazjum do podręcznika „Śladami przeszłości” 

Temat: Rewolucja przemysłowa.

Podstawa programowa, uczeń:

• wymienia charakterystyczne cechy rewolucji przemysłowej (31.1)
• podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska   naturalnego (31.2)
• identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania (31.3)
• opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych między połową XVIII w. a połową XIX w. na podstawie źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych (31.4)

Cele operacyjne zajęć. Po skończonej lekcji uczeń:

• charakteryzuje zjawisko rewolucji przemysłowej w Anglii i innych krajach
• określa przyczyny rewolucji przemysłowej
• wymienia najważniejsze dokonania i wynalazki XIX w. i potrafi wskazać ich wpływ na rozwój cywilizacji, w tym zwracają szczególną uwagę na szerokie zastosowanie maszyny parowej
• potrafi wyjaśnić pojęcia: fabryka, rewolucja przemysłowa, rewolucja agrarna, industrializacja, urbanizacja, proletariat, metropolia, kapitaliści
• potrafi opisać proces rozprzestrzeniania się rewolucji przemysłowej i wskazać państwa najszybciej rozwijające się na początku i na końcu XIX w.
• potrafi pracować samodzielnie i w grupie
• potrafi czytać wykresy kołowe
• potrafi wyłapać z informacje ze słuchu
• potrafi wyszukiwać informacji na mapie
• potrafi wyciągać samodzielnie wnioski

Metody pracy:

• pogadanka
• elementy wykładu
• praca w parach i grupach
• praca z tekstem w podręczniku
• praca z mapą
• praca z wykresem
• praca z tablicą multimedialną
• praca z kartą pracy
• praca z ikonografią

Przebieg lekcji:

1. Przywitanie uczniów.

2. Sprawdzenie obecności.

3. Zapisanie tematu lekcji.

4. Wskazanie uczniom treści, nad którymi będziemy dziś pracowali ze szczególną uwagą:

• Zjawisko rewolucji przemysłowej w Anglii
• Przyczyny rewolucji przemysłowej
• Rozwój przemysłu w XIX w. i jego konsekwencje
• Rozwój transportu
• Skutki rewolucji przemysłowej

5. Rekapitulacja wtórna:

• Przypomnienie wynalazków oświecenia
• Przypomnienie dualizmu gospodarczego w XVI w.
• Przypomnienie, w jaki sposób do tej pory wytwarzano produkty potrzebne człowiekowi do funkcjonowania (warsztaty rzemieślnicze i manufaktury)

6. Zadanie 1. (praca w parach) Uczniowie w parach wyjaśniają na podstawie podręcznika podane im pojęcia, a następnie przedstawiają je całej klasie.

7. Zadanie 2. (praca samodzielna z tekstem) Nauczyciel prosi uczniów, by przeczytali informacje dotyczące rewolucji agrarnej w Anglii (s. 117). Następnie wspólnie omawiamy rewolucję agrarną i jej skutki dla początków rewolucji przemysłowej:

• Jakiej dziedziny dotyczyła rewolucja agrarna w Anglii?
• Na czym polegało zjawisko rewolucji agrarnej w Anglii?
• Jaka była przyczyna i efekt tzw. grodzenia pól?
• Do czego przyczyniło się zwiększenie liczby ludności w Wielkiej Brytanii?

8. Nauczyciel wprowadza uczniów w pojęcie rewolucji przemysłowej.

9. Zadanie 3. Uczniowie dowiadują się, jak rozprzestrzeniała się rewolucja przemysłowa, jak żyło się nowym klasom społecznym, poznają wynalazki XIX w. (wysłuchiwanie i wyszukiwanie informacji z obrazu, tekstu i słuchu). Nauczyciel włącza uczniom obraz i słuchowisko dotyczące rewolucji przemysłowej, wynalazków XIX w., warunków życia i pracy proletariatu oraz kapitalistów.

10. Zapisanie w zeszycie definicji rewolucji przemysłowej.

11. Wprowadzenie ponownie pojęć: fabryka, kapitaliści, kapitał, robotnicy (proletariat), urbanizacja, industrializacja, umiejscowienie ich w kontekście rewolucji przemysłowej.

12. Uczniowie na podstawie mapy wnioskują, gdzie i jaki przemysł dominował w XIX w. na terenie państw Europy.

13. Uczniowie analizują wykresy kołowe dotyczące kolei żelaznej w wieku XIX. Wyciągają wspólnie z nauczycielem wnioski.

14. Zadanie 4. (praca w grupach – dwie ławki) Uczniowie na podstawie podręcznika wyszukują informacje do karty pracy, dotyczące wynalazków XIX w. Podkreślamy rolę elektryfikacji.

15. Wspólnie określamy pozytywne i negatywne skutki rewolucji przemysłowej. Odniesienie do kolejnych zjawisk w historii (powstanie związków zawodowych, strajki, powstanie socjalizmu i innych ideologii na przełomie XIX i XX w.).

16. Rekapitulacja pierwotna. Uzupełnienie i wypełnienie karty pracy.

17. Podsumowanie pracy uczniów. Nagrodzenie pracy uczniów poprzez wpisanie plusów za aktywność.

18. Podziękowanie uczniom za lekcję.

19. Pożegnanie uczniów.

Pobierz scenariusz z kartą pracy

Autor: Joanna Sujkowska-Drążkiewicz

Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli