Temat: Szanuję każdego człowieka. Zajęcia kształtujące postawę szacunku wobec innych ludzi i siebie samego w świecie realnym i wirtualnym.

Czas trwania: 90 minut

Uczniowie klas: IV-VIII SP (uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim)

Cele zajęć – uczeń:

• potrafi wyjaśnić, czym jest szacunek i z czym kojarzy mu się to słowo
• potrafi wskazać zachowania świadczące o szacunku do drugiej osoby
• potrafi wskazać zachowania świadczące o szacunku do samego siebie
• umie zachować się empatycznie wobec bliskich mu osób oraz koleżanek i kolegów
• potrafi dbać o swój wizerunek i bezpieczeństwo podczas kontaktów z osobami poznanymi przez Internet

Metody i formy pracy:

mini wykład, dyskusja, burza mózgów, metoda pokazowa, praca w parach, indywidualna

Przebieg zajęć:

1. Wstęp

Przedstawienie tematu zajęć: „Szanuję każdego człowieka” – ok. 5 min

Żyjemy grupach z innymi ludźmi (w szkole, w domu, na podwórku, w Internecie) i nawzajem na siebie oddziałujemy. To jak traktujemy innego człowieka, jak się do niego odnosimy, ma wpływ na jego uczucia i zachowanie. Oznacza to, że nasze zachowanie kształtuje nasze relacje z nimi, ale także to jak postrzegają nas inni. Dlatego dziś porozmawiamy o szacunku do innych oraz siebie, a także o tym czym jest godność i dbanie o swój wizerunek w świecie realnym i wirtualnym.

2. Ćwiczenie: Pajęczyna powiązań – ok. 15 min

Pomoce: kłębek mocnego sznurka

Przebieg: Uczniowie poproszeni przez nauczyciela siadają w kole. Nauczyciel każdemu uczniowi, ale nie po kolei, podaje sznurek tworząc pajęczynę. Uczniowie mają za zadanie trzymać sznurek oburącz, ale nie szarpać. Prowadzący informuje, że przejdzie wokół kręgu i dotknie jakąś osobę. Ta osoba ma pociągnąć za sznurek, następnie, ten kto poczuje szarpnięcie, również ma pociągnąć dwiema rękoma. Pilnujemy, by każdy poczuł pociągnięcie i mógł je odwzajemnić. Jeśli znajdą się uczniowie, którzy nie doświadczyli tego, podchodzimy i dotykamy ich. Kończymy ćwiczenie, gdy pajęczyna powiązań rusza się.

Dyskusja: Co nam to ćwiczenie pokazało? Jaki jest wniosek z tego ćwiczenia? Co mogłaby symbolizować pajęczyna?

3. Burza mózgów i tworzenie plakatu: Szacunek – co to oznacza? – 15 min

Pomoce: arkusz szarego papieru, prezentacja multimedialna

Przebieg: Prosimy uczniów o podawanie skojarzeń z pojęciem „szacunek”. Wszystkie pomysły zapisywane są na arkuszu szarego papieru. Następnie wspólnie próbujemy stworzyć definicję „szacunku”. Zwracamy uwagę, aby słowa kojarzące się z szacunkiem odnosiły się zarówno jako szacunek dla kogoś i dla samego siebie. Zaznaczamy, że postawa szacunku opiera się na założeniu, że siebie postrzegam pozytywnie i inne osoby także jako wartościowe.

4. Prezentacja filmiku na temat szacunku i godności oraz krótka dyskusja – ok. 15 min

Pomoce: komputer z dostępem do Internetu, ewentualnie rzutnik multimedialny

Prezentacja filmu: https://www.youtube.com/watch?v=2T8D-HQpPvs

Pytania do filmu:
– Co to jest godność i szacunek?
(Poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych)

– Pamiętacie jakie były przykłady odebrania komuś godności?
(Założenie smyczy, oblanie mazią – omówienie zachowań i skutków, jakie mogą za sobą nieść)

– A w jaki sposób dbamy o swoją godność, jak szanujemy siebie?
(Dokonuję wyborów samodzielnie, które uważam za słuszne, nie wstydzę się mówić o swoich marzeniach, wyrażam swoje opinie nie raniąc przy tym nikogo, potrafię wyciągnąć wnioski ze swoich zachowań, wiem jak prezentować siebie w Internecie, wiem komu podawać swoje dane)

5. Ćwiczenie: Jak okazywać szacunek innym w rozmowie i zachowaniu – omówienie poszczególnych form okazywania szacunku – ok. 15 min:

• mamy przyjazny wyraz twarzy, uśmiech, patrzymy w oczy
• używamy słów: Dzień dobry, Dziękuję, Przepraszam
• słuchamy aktywnie, bez przerywania, patrzymy na rozmówcę
• używamy tytułów lub formy Pani, Pan względem osób starszych
• akceptujemy to, że ktoś ma inne zdanie
• nie osądzamy, nie etykietujemy, nie oceniamy
• unikamy podniesionego tonu w rozmowie
• zachowanie przestrzeni psychologicznej (w naszej kulturze bezpieczna odległość to ok. 50 cm w sytuacjach prywatnych, a od 100 do 150 cm w sytuacja oficjalnych)
• dostosowanie gestykulacji i postawy do rozmówcy (albo siedzimy, albo stoimy tak jak rozmówca),
• ustępowanie miejsca osobom starszym, niepełnosprawnym i kobietom w ciąży
• szanujemy czyjąś przestrzeń i prawo do spokoju
• jesteśmy punktualni i postępujemy zgodnie z ustaleniami
• zostawiamy po sobie porządek i szanujemy rzeczy, które nie należą bezpośrednio do nas
• mamy szacunek do samego siebie, swojej pracy i czasu.

6. Ćwiczenie w parach: Okazywanie szacunku – po 2 sytuacje w 2 grupach do omówienia – ok. 10 min

• Jak okazuję szacunek w domu?
• Jak okazuję szacunek kolegom/koleżankom?
• Jak okazuję szacunek osobie, z którą się pokłóciłem/am?
• Jak okazuje szacunek nauczycielom?

7. Ćwiczenie: Bezpieczny/a w Internecie – dokończenie podanych zdań oraz ich omówienie – ok. 10 min

• Jeśli ktoś wysyła mi podejrzany link, nie otwieram go ponieważ …
• Rozmawiam na Facebooku tylko ze znajomymi, gdyż …
• Nie umawiam się z ludźmi poznanymi w sieci, ponieważ …
• Nie wysyłam nikomu w sieci swoich zdjęć oraz nie podaję swoich danych osobowych (czy rodziny) internetowym rozmówcom, bo …

8. Podsumowanie zajęć – dyskusja – ok. 5 min

Źródła:

1. https://www.youtube.com/watch?v=2T8D-HQpPvs, 03.03.2023
2. https://portal.librus.pl/rodzina/artykuly/jak-nauczyc-dziecko-okazywac-innym-szacunek#, 03.03.2023
3. https://www.malecharaktery.pl/artykul/jak-wytlumaczyc-dziecku-co-to-jest-szacunek, 03.03.2023

Autor: Monika Klos, psycholog szkolny – Czytelniczka Portalu