Wewnątrzszkolny, autorski program edukacji ekologicznej przeznaczony dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, niepełnosprawnością sprzężoną oraz dla uczniów z autyzmem

„MŁODY EKOLOG – POZNAJEMY I SZANUJEMY PRZYRODĘ”

„Zostawcie nam czysty kawałek świata,

zostawcie nam strumyka czysty bieg.

Zostawcie nam lasy, ogrody w kwiatach,

czyste powietrze, zimą czysty śnieg„

                                                                                                              Marek Grechuta

Wstęp

Wiek szkolny to okres, w którym człowiek szybko się rozwija, ciągle o coś pyta, wszystkim się interesuje, drąży interesujący go temat tak długo, aż uzyska zadowalającą odpowiedź. Jest ciekawy świata, eksperymentuje, doświadcza, bada i na tej podstawie buduje swoją wiedzę i umiejętności. Uczy się jak poznawać, chronić i kochać przyrodę.

Szybko postępująca degradacja środowiska naturalnego człowieka, skłoniła nas do opracowania niniejszego programu. Wprowadza on ucznia w środowisko społeczne, przyrodnicze oraz uświadamia konieczność jego ochrony. Jest skonstruowany w taki sposób, aby treści układały się spiralnie i dzięki praktycznemu działaniu, doświadczeniom i zabawie, były łatwe i przyjemne do przyswojenia dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Integralny charakter programu przejawia się:

• w doborze treści edukacyjnych, prezentujących całościowy obraz świata;
• w stosowaniu różnorodnych metod edukacyjnych dostosowanych do potrzeb i możliwości uczniów z niepełnosprawnością intelektualną;
• w scalaniu oddziaływań wychowawczych rodziny i szkoły.

1. Cele programu

Okres nauki szkolnej jest tym szczególnym etapem w życiu młodego człowieka, który pozwala na ukształtowanie w nim postawy ekologicznej. Świadomie zamierzona, celowa, planowana i systematyczna praca nauczyciela, stwarza pozytywną motywację, wielostronność działania ucznia przejawiającą się wyjątkowym zainteresowaniem wieloma obiektami i zjawiskami świata zwierzęcego i roślinnego, dużą zdolnością przyswajania nowych wiadomości i umiejętności, chęcią do ekspresji przeżyć podczas bezpośredniego kontaktu z przyrodą oraz dużą gotowością do działalności praktycznej.

Głównym celem programu jest kształtowanie postawy proekologicznej uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, niepełnosprawnością sprzężoną oraz uczniów z autyzmem, jak również rozwijanie umiejętności dbałości o zdrowie własne i innych osób oraz umiejętności tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu. Dodatkowo program ten ma na celu rozwijanie w uczniach postawy otwartości, ciekawości, poszanowania innych, jak również kształtowanie poczucia odpowiedzialności za samodzielnie dokonywane wybory i podejmowane decyzje. 

2. Z celu głównego wynikają cele szczegółowe:

• Poznawanie znaczenia ochrony środowiska dla życia i zdrowia człowieka.
• Wzbogacanie słownictwa o treści ekologiczno-przyrodnicze.
• Umiejętność postrzegania zależności między stanem środowiska a samopoczuciem i zdrowiem ludzi.
• Uświadomienie znaczenia i piękna obiektów i zjawisk w najbliższym środowisku przyrodniczym.
• Pobudzanie aktywnych postaw wobec ochrony środowiska.
• Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu.
• Tworzenie warunków sprzyjających podejmowaniu przez uczniów samodzielnych inicjatyw i odpowiedzialnych decyzji.
• Stosowanie nawyków kultury ekologicznej i zdrowotnej podczas zabaw, wypoczynku, uczenia się i pracy.
• Segregowanie i wtórne wykorzystywanie niektórych odpadów znajdujących się w najbliższym środowisku.
• Praktyczne działania, które mają rozwijać postawę proekologiczną poprzez codzienne działania na rzecz środowiska, w którym uczeń żyje.

3. Treści:

1. Jestem częścią świata, szukam w nim mojego miejsca.
2. Nie jestem sam – świat roślin.
3. Nie jestem sam – świat zwierząt.
4. Utrzymanie porządku w domu i wokół domu, w klasie w szkole.
5. Odróżnianie odpadów organicznych od nieorganicznych.
6. Zanieczyszczenia pomieszczeń, substancje trujące, wentylacja.
7. Zasady opieki i pielęgnacji roślin doniczkowych, zakładanie ogródka na parapecie w klasie.
8. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i ochrony środowiska przy korzystaniu z urządzeń elektrycznych i gazowych.
9. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i ochrony środowiska przy korzystaniu z urządzeń elektronicznych, multimedialnych.
10. Drugie życie różnych przedmiotów, wykorzystywanie niepotrzebnych rzeczy i materiałów do tworzenia przedmiotów użytkowych, sztuki użytkowej.
11. Doskonalenie umiejętności dbania o zdrowy styl życia:
    • Hałas i jego wpływ na zdrowie człowieka.
    • Odpoczynek i rekreacja, sen i relaks.
    • Wpływ odżywiania na zdrowie człowieka.
    • Higiena osobista i higiena pomieszczeń.
12. Rola powietrza dla organizmów żywych, zanieczyszczenia powietrza.
13. Rola gleby dla organizmów żywych, ochrona gleby.
14. Woda źródłem życia, formy ochrony wody, oszczędne gospodarowanie wodą.
15. Ekologia na co dzień – ja i moi domownicy:
    • Jak mądrze robić zakupy, żeby nie marnować żywności i nie wyrzucać jej do kosza.
    • Eko-torba na zakupy – jak zużywać mniej reklamówek jednorazowych, warsztaty szycia torby.
    • Eko-woreczki na warzywa i owoce – jak zużywać mniej woreczków foliowych, warsztaty szycia woreczków.
    • Jestem Eko-klientem – ekologiczna chemia domowa, eko kosmetyki,
16. Doskonalenie umiejętności korzystania z instrukcji (opracowanych przy pomocy zdjęć, obrazków, symboli, z tekstem łatwym do czytania) – poznanie oznakowań produktów pakowanych ekologicznie.
17. Gospodarka odpadami, zagospodarowanie odpadów:
    • O zasadach segregacji śmieci.
    • Domowa sortownia odpadów.
18. Energetyczne żywioły wokół nas – w jaki sposób wykorzystujemy energię wiatru, słońca, wody, geotermalną i biomasy.
19. Naturalne oczyszczacze powietrza:
    • Rośliny poprawiające jakość powietrza w miastach.
    • Rośliny poprawiające jakość powietrza w domu.
20. Gry i zabawy o ochronie środowiska

„Ty też możesz uratować świat. Eko opowieści z Pietruszkowej Woli” – zajęcia czytelnicze w bibliotece szkolnej.

4. Proponowane zajęcia warsztatowe z doświadczeniami:

• Wszystko o smogu – Jak powstaje smog? Czy smog szkodzi zdrowiu? Jak walczyć ze smogiem?
• Czy dzikie wysypiska śmieci są zagrożeniem dla środowiska?
• Podróże mikroplastiku.
• Jak zanieczyszczenia wpływają na mieszkańców oceanu? Gdy ropa trafia do oceanu?
• Dlaczego nadmiar soli szkodzi roślinom?

5. Kalendarium zajęć:

6. Ewaluacja programu

Podstawowym założeniem ewaluacji jest proces zbierania i analizowania danych, by w efekcie móc zbadać precyzyjność celów i stopień ich realizacji.

Celem ewaluacji programu „MŁODY EKOLOG – poznajemy i szanujemy PRZYRODĘ” jest, aby za pomocą obserwacji codziennych, rozmów i działalności codziennej, zgromadzić informacje o poziomie wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie edukacji ekologicznej, uzyskując odpowiedzi na pytania:

1. Czy uczeń wie, jakie jest znaczenie ochrony środowiska?
2. Czy wzbogacił słownictwo o nowe treści ekologiczno-przyrodnicze?
3. Czy oszczędnie korzysta z zasobów naturalnych i potrafi je chronić?
4. Czy dostrzega zależności między stanem środowiska, samopoczuciem i zdrowiem ludzi?
5. Czy nauczyciel swoją postawą daje przykład zachowań ekologicznych i ekologicznego stylu życia?
6. Czy ma możliwość segregowania i wtórnego wykorzystania odpadów?

Autorski program edukacji ekologicznej opracowały: Agata Sędziak oraz Magdalena Werner – Czytelniczki Portalu