Metoda VIT – kamera narzędziem współpracy z rodzicem małego dziecka

Autor: Pedagogika Specjalna - portal dla nauczycieli
Opublikowano: 5 stycznia 2021 roku.

„Łatwiej uwierzyć w siebie, gdy wierzy w nas ktoś drugi”

Stefan Pacek

Każda terapia przyniesie maksymalne efekty, jeśli włączą się w nią rodzice. Ma to szczególnie znaczenie w przypadku dziecka objętego wczesnym wspomaganiem rozwoju, gdzie usprawnianie ma charakter wieloprofilowego oddziaływania na zaburzenia. To najczęściej zaangażowanie rodziców w terapię i współpracę z terapeutą, przynosi wymierne rezultaty.

Proces usprawniania dziecka bywa bardzo długi. Nie tylko dziecko należy stymulować do pracy. Rodzice również potrzebują zachęty do angażowania się i do kontynuacji terapii dziecka w domu. Na zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju przychodzą z dziećmi rodzice, u których motywację trzeba pielęgnować i podtrzymywać lub zupełnie od podstaw zbudować i nie pozwolić, aby osłabła.

6 sposobów na to, jak motywować rodziców do współpracy z terapeutą:

  • rozmawiaj szczerze z rodzicem dziecka,
  • uświadamiaj go, co dzieje się z jego dzieckiem,
  • pytaj – zarówno o kwestie logopedyczne, jak i te, które logopedyczne nie są,
  • monitoruj efekty pracy z dzieckiem,
  • proponuj ciekawe zadania dodatkowe do wykonania przez dziecko w domu,
  • chwal – dostrzegaj wysiłek dziecka oraz rodzica.

Uświadamianie rodziców niejednokrotnie pomaga im zrozumieć terapię. Dzięki temu widzą jej sens, a ich motywacja rośnie.

Panuje przekonanie, że właśnie rodzice to eksperci w dziedzinie wiedzy o własnym dziecku. Ich oczekiwania są brane pod uwagę przy opracowywaniu programów terapeutycznych oraz optymalnych rozwiązań usprawniających. Rodzina powinna stać się współpartnerem w całym procesie usprawniania dziecka, a oddziaływania terapeutyczne muszą być generalizowane w naturalnym otoczeniu dziecka. Bywa jednak, że sposób myślenia rodziców, nastawienie do własnej sytuacji życiowej, a często brak specjalistycznej wiedzy, w sposób istotny rzutują na podejście do procesu terapii. Niezrozumienie celów i zasad terapii blokuje współpracę między opiekunami, a terapeutami dziecka.

W nawiązaniu dobrych relacji oraz współpracy z rodziną dziecka, pomaga wykorzystanie w procesie terapeutycznym kamery video.

Użycie kamery jest prostym sposobem, który pozwala zobaczyć rzeczywistość z innej perspektywy. Obserwując siebie i dziecko na nagraniu, wychodzimy poza własną rolę w danej sytuacji, a tym samym dostrzegamy inny jej wymiar. Dzięki funkcji zwalniania i zatrzymania, nagrane dobre czy niezbyt udane momenty można oglądać, analizować i wielokrotnie do nich wracać. Istotne jest, że nagrywamy zarówno w specjalnie wyposażonych miejscach terapii, jak również w naturalnym, domowym środowisku dziecka. Analiza nagrań video stanowi pole do refleksji nad własną pracą terapeutyczną.

Dzięki kamerze:

  • tworzymy zapis postępów dziecka,
  • interpretujemy przebieg procesu terapii,
  • oceniamy efektywność stosowanych metod i form pracy,
  • inspirujemy się do poszukiwania nowych rozwiązań.

Pracując z wykorzystaniem kamery korzystamy z dorobku nowoczesnej metody tzw. Videotreningu Komunikacji (VIT – Video Interaction Training) wybierając te elementy, które pomogą nam osiągnąć zamierzony cel.

Metoda VIT wywodzi się z praktyki. Powstała w latach 80-tych w Holandii, a jej twórcą jest psycholog Harrie Biemans. Metodę stosowano początkowo w domach dziecka, gdzie odniosła widoczne efekty i szybko zdobyła uznanie. Obecnie stosuje się ją w wielu krajach Europy. Metoda Videotreningu Komunikacji wykorzystywana jest jako forma pomocy rodzinom wychowującym dzieci z zaburzeniami zachowania, z niepełnosprawnościami, jako pomoc nauczycielom oraz terapeutom prowadzącym zajęcia indywidualne i grupowe. Stosuje się ją również we wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka, jako metodę wsparcia i pedagogizacji rodziców.

Metoda VIT umożliwia wykorzystanie wiedzy rodziców oraz buduje strefę współdziałania między rodzicami, a terapeutą.

Doświadczenie twórców Videotreningu Komunikacji pokazało, że udana i adekwatna komunikacja prowadzi do pomyślnych interakcji z dzieckiem, co z kolei pozwala efektywniej rozwiązywać trudne sytuacje wychowawcze oraz redukować ilość niepożądanych zachowań u dziecka. W konsekwencji następuje korzystna zmiana w relacjach rodzinnych oraz społecznych.

Metoda Videotreningu Komunikacji w rodzinie zakłada, że:

  • rodzice chcą mieć dobry kontakt ze swoimi dziećmi,
  • rodzice są odpowiedzialni za jakość kontaktów z dziećmi,
  • rodzice mają w swoim repertuarze wiele zachowań sprzyjających udanej komunikacji i budowaniu dobrych relacji z dziećmi.

Analiza udanych doświadczeń w kontaktach z dziećmi pozwala rodzicom świadomie korzystać z tych zachowań, które sprzyjają budowaniu udanych interakcji i jednocześnie otwiera drogę do zastanawiania się nad tym, co można jeszcze robić, aby rozwijać i wzbogacać jakość wzajemnych relacji.

W ostatnich latach rozpowszechnienie technologii sprawia, że nagrywanie pracy jest stosowane przez wielu terapeutów i rodziców, niezależnie od metody VIT. Nagrywanie pracy terapeutycznej jest proste i daje konkretne pozytywne efekty.

Oglądanie i analizowanie sposobów porozumiewania się:

  • zmniejsza ilość konfliktów i konfrontacji,
  • buduje dobrą atmosferę interakcji,
  • pozwala zauważać i doceniać sukcesy,
  • sprzyja rozumieniu podopiecznych.

Nabieranie świadomości własnych mocnych stron sprzyja:

  • podwyższeniu własnej motywacji,
  • zwiększeniu pewności własnych kompetencji,
  • samorozwojowi,
  • byciu bardziej świadomym partnerem w interakcji,
  • pełniejszemu wykorzystaniu własnych umiejętności.

Zwiększenie wrażliwości na potrzeby dziecka:

  • pomaga w refleksji o potrzebach i samopoczuciu podopiecznych,
  • zwiększa świadomość elementów interakcji oraz jak wpływają na podopiecznych,
  • zwiększa ilość codziennych „małych sukcesów” w pracy i pozwala na pełniejsze ich docenianie.

Niewątpliwymi zaletami metody VIT jest to, że:

  • trening umiejętności komunikacyjnych prowadzony jest w oparciu o własne doświadczenia rodziców w kontakcie z dzieckiem,
  • analiza udanych doświadczeń interakcyjnych sprawia, że rodzice sami dla siebie stają się modelem prawidłowych zachowań w kontaktach z dziećmi,
  • koncentracja na pozytywnych doświadczeniach zapewnia rodzicom poczucie bezpieczeństwa i akceptacji dla wysiłków podejmowanych na rzecz dziecka,
  • aktywny udział w analizowaniu nagrań video zachęca rodziców do samodzielnego poszukiwania nowych, jeszcze lepszych sposobów radzenia sobie w kontaktach z dziećmi.

Metoda VIT ma ściśle określone zasady poufności. Filmów nie można udostępniać nikomu bez pisemnej zgody.

Tam, gdzie rozwój dziecka nie przebiega prawidłowo, analiza procesów komunikacji dorosły – dziecko, ma wyjątkowe znaczenie. Istnieje wówczas szczególna potrzeba wsparcia opiekunów w zakresie kompetentnej obserwacji rozwoju dziecka, umiejętności prawidłowego odczytywania wysyłanych sygnałów oraz adekwatnego reagowania na nie. Analiza nagrań video może szybciej wpływać na odpowiednią interpretację zachowania dziecka.

Dziecko niepełnosprawne ma mniejsze możliwości komunikowania własnych potrzeb i wpływania na ich zaspokojenie niż jego prawidłowo rozwijający się rówieśnicy. Potrzebuje również szczególnych warunków do zaspokojenia potrzeb poznawczych, aby mogło w pełni wykorzystywać swój potencjał rozwojowy. Udane interakcje z dorosłym, który próbuje wspierać rozwój dziecka, mają więc decydujące znaczenie zarówno w sytuacjach zabawy, jak i wychowania, edukacji oraz terapii. Wspólna obserwacja kilkuminutowych nagrań z terapii stanowi dla malucha źródło radości, a dzielenie się z bliską osobą osiągniętym sukcesem dodatkowo motywuje do wysiłku.

Organizując proces terapeutyczny pamiętajmy, że dzieci nie należą do terapeutów tylko do rodziców i to do nich należy decydujący głos o sposobach uczestniczenia w sesjach terapeutycznych. Rodzic ma prawo do rzetelnej informacji na temat celów terapii, metod i form pracy z dzieckiem, stosowanych pomocy i narzędzi terapeutycznych, przebiegu procesu terapeutycznego oraz oczekiwanych rezultatów. Dzięki zrozumiałej komunikacji i dobrym relacjom interpersonalnym, rodzic i terapeuta mają szansę stanąć w roli wspierających się partnerów, którym przyświeca nadrzędny cel – dobro dziecka.

Źródła:

Nęcki Z., Komunikowanie interpersonalne

Piotrowicz R., Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka – kompleksowe wsparcie terapeutyczne dziecka i rodziny. Diagnoza, a program

www.prezi.com

Autor: Dorota Majcher – pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny

Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli

Bookmark the permalink.

Zbliżające się szkolenia online w naszej akredytowanej placówce doskonalenia nauczycieli:

Dodaj komentarz