Program sylwoterapii dla uczniów Specjalnej Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Głogowie

WSTĘP

Sylwoterapia to jedna z terapii naturalnych polegająca na pobudzaniu witalnych sił organizmu poprzez kontakt z drzewami i krzewami. Najprostszą formą tej terapii jest spacer. Kolejnym etapem jest kontakt z rośliną poprzez przytulanie się czy głaskanie. Najlepsze działanie terapeutyczne ma kontakt rośliny z odkrytą częścią ciała – rękami, stopami, czołem lub plecami, ponieważ w ten sposób dobroczynne substancje zawarte w korze, liściach, kwiatach i korzeniach mogą wniknąć do ludzkiego organizmu.

Ważną rolę odgrywa też głęboki, lecz spokojny oddech, dzięki któremu organizm może korzystać z olejków eterycznych zawartych w roślinach. Należy pamiętać, aby do sylwoterapii wybierać rośliny zdrowe, a terapię przeprowadzać z dala od hałasu. Terapia nie ma skutków ubocznych, jest bezbolesna i prócz wolnego czasu, nie wymaga jakichkolwiek nakładów.

Samo obcowanie ze środowiskiem leśnym poprawia samopoczucie. W lesie organizm regeneruje się, umysł nabiera sił. Leczniczo działają fitoncydy zawarte w olejkach eterycznych, hamujące pewne szczepy bakterii, grzybów i pierwotniaków. Wdychanie leśnego powietrza oczyszcza układ oddechowy, człowiek wtapia się w rytm natury. Spacery powodują dotlenienie, lepsze ukrwienie i wzmocnienie serca. Szum liści, śpiew ptaków i zieleń działają kojąco na układ nerwowy. By pełniej skorzystać z leśnego (parkowego) dobrodziejstwa, można wykonać proste zabiegi – stanąć przy drzewie, objąć je, przyłożyć czoło do kory, można też usiąść a nawet położyć się przy nim.

Poszczególne gatunki drzew różnie oddziałują na ludzki organizm. Są drzewa, które oddziałują pozytywnie – m.in. brzoza, kasztanowiec, lipa, dąb, klon. Są też takie wypływające niekorzystnie, jak np. olcha, topola, osika, berberys, dziki bez.

Najważniejsze właściwości drzew i krzewów występujących na polskich terenach

• Brzoza – działa uspokajająco i oczyszczająco na organizm, ma również działanie przeciwbólowe.
• Buk – wspomaga procesy koncentracji, ma działanie wzmacniające siłę woli i pewność siebie. Działa orzeźwiająco.
• Czereśnia – poprawia krążenie krwi, ma dobroczynny wpływ na wygląd cery.
• Czarny bez – poprawia nastrój i dodaje sił.
• Dąb – wzmacnia wszystkie procesy życiowe i działa antystresowo.
• Grusza – poprawia układ krążenia, pomaga zachować jasność umysłu.
• Jabłoń – pobudza do działania i ma dobroczynny wpływ na układ krążenia.
• Jodła – stymuluje wzrost odporności, zwłaszcza w obrębie dróg oddechowych.
• Kasztanowiec – poprawia nastrój i pomaga w kłopotach z zasypianiem. Działa stymulująco na intelekt. Pomaga przy problemach krążeniowym zwłaszcza w przypadku kończyn dolnych.
• Lipa – poprawia działanie układu krążenia i oddechowego. Wzmacnia organizm w stanach zmęczenia.
• Sosna – wspomaga pracę układu oddechowego, poprawia nastrój, a w stanach stresowych uspokaja.
• Świerk – podobnie jak sosna wspomaga układ oddechowy. Działa relaksująco.

ADRESACI PROGRAMU

Programem objęci zostaną uczniowie klasy 4PB i 5PD Specjalnej Szkoły Podstawowej w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczych w Głogowie.

CZAS TRWANIA PROGRAMU

Program opracowany został na cały rok szkolny 2018/2019. Częstotliwość uzależniona będzie głównie od warunków atmosferycznych panujących na dworze. Preferowane oczywiście będą ciepłe miesiące roku szkolnego, np. wrzesień-październik i kwiecień-czerwiec. Zajęcia z sylwoterapii odbywać się będą w parku przy ulicy Rudnowskiej.

CEL OGÓLNY:

Stymulowanie rozwoju psychofizycznego uczestników zajęć.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

1. Czerpanie przyjemności z obcowania z przyrodą.
2. Niwelowanie niepożądanych zachowań (nadmiernego pobudzenia, apatii).
3. Usprawnianie koncentracji uwagi, słuchania i czucia powierzchniowego.
4. Łagodzenie fizycznych dolegliwości wychowanków.
5. Rozwijanie aktywności ruchowej.

PRZEWIDYWANE EFEKTY ZWIĄZANE Z WPROWADZONYM PROGRAMEM:

1. Uczniowie zdobędą nowe doświadczenia zmysłowe i będą mieli większą wiedzę oraz orientację o otaczającym ich świecie.
2. Uczestnictwo w programie i obcowanie z pięknem przyrody przyniesie dzieciom dużo radości i wiele uśmiechów.
3. Poznają różne gatunki drzew występujących w parku, poznają ich dobre właściwości i wpływ na organizm ludzki.
4. Sesje terapeutyczne wpłyną na usprawnienie koncentracji uwagi, słuchania i czucia powierzchniowego.
5. Wycieczka do parku, spacer na łonie przyrody wśród drzew, wpłynie na łagodzenie różnych dolegliwości – obniży stany nadmiernego pobudzenia, ożywi osoby apatyczne. Będzie przede wszystkim okazją do rozwijania aktywności fizycznej moich uczniów.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Tworząc program sylwoterapii, czyli kontaktu człowieka z drzewami, kierowałem się łatwością realizacji treści programu oraz przeświadczeniem o jego wpływie na zachowanie dzieci z niepełnosprawnością intelektualną z często towarzyszącymi im zaburzeniami w zdrowiu i zachowaniu. Nie bez wpływu był fakt bliskości pięknego głogowskiego parku przy ulicy Rudnowskiej, położonego trochę na uboczy miejskiego zgiełku. Park złożony z liściastego drzewostanu przecina spokojny strumień, a jego północno-wschodni kraniec sięga okolic dzikiej zatoki rzeki Odry – miejsca, gdzie zobaczyć i posłuchać można kilka gatunków ptaków, m.in. kaczek i łabędzi.

W zajęciach uczestniczyć będzie czworo uczniów klasy 4 i 5 ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. W zależności od pogody, program z sylwoterapii realizowany będzie w miesiącach wrzesień-październik i kwiecień-czerwiec, w wymiarze co najmniej 1 sesji w miesiącu. Na każdą sesję terapeutyczną poświęcone będzie ok. 30-40 minut. W tym czasie uczestnicy zostaną zaznajomieni przez prowadzącego z charakterystycznymi cechami danego gatunku drzewa: jego korą, liśćmi i owocami oraz właściwościami terapeutycznymi.

Następnie razem będziemy starali się (w miarę możliwości) dotknąć owoców i liści danego drzewa. Będzie to dobra okazja zarówno do poznania jego wizualnych cech, jak i stymulacji węchu oraz czucia powierzchniowego. Później odkrytymi częściami ciała – rękami, twarzą, czołem będziemy przytulać i głaskać dane drzewa. Na tym etapie sesji szczególną uwagę trzeba zwrócić na wyciszenie się dzieci i sposób ich oddychania. Oddech musi być spokojny i głęboki, by zawarte w korze substancje i olejki eteryczne mogły najpełniej wniknąć do organizmu uczestników.

Każda sesja terapeutyczna połączona będzie oczywiście ze spacerem po terenie parku. Postaramy się wsłuchiwać w odgłosy ptaków i szum drzew. Udamy się nad zatokę Odry w poszukiwaniu pływających kaczek i łabędzi oraz będziemy delektować się ciszą… Będzie to kolejna okazja do zrelaksowania się, odprężenia i aktywizacji ruchowej uczniów.

FORMY PRACY

Zajęcia będą realizowane w grupie, w zależności od stanu osobowego klasy w danym dniu. W celu zwiększenia komfortu pracy i różnych potrzeb uczestników programu, prowadzący będzie starał się indywidualizować jego poszczególne treści w celu zapewnienia komfortu i możliwie najlepszego aktywnego udziału każdego uczestnika.

EWALUACJA PROGRAMU

Program z sylwoterapii będzie na bieżąco modyfikowany, w zależności od potrzeb i stanu psycho-motorycznego dzieci. Uczestnicy programu zostaną poddani ocenie w miesiącu listopadzie i maju. W tym celu zostanie dla każdego ucznia stworzony arkusz ewaluacyjny.

Autor: Maciej Czosnyk – Czytelnik Portalu