Powikłania ADHD u dzieci i młodzieży

Trzeba zauważyć, że 95% procent dzieci wyrasta z typowych objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), jednak w dorosłym życiu pozostają powikłania tej przypadłości [1]. Są nimi: częste urazy, otyłość, brak dostatecznej dbałości o swoje zdrowie, problemy finansowe, konflikty z prawem oraz z innymi osobami, brak poszanowania dla autorytetów, depresja, myśli samobójcze, zaburzenia lękowe wraz z niskim poczuciem własnej wartości, liczne uzależnienia (alkohol, narkotyki, używki), osobowość antyspołeczna, niepodejmowanie odpowiednich do możliwości ról społecznych, słabsze w stosunku do możliwości osiągnięcia w nauce, postępowanie niezgodne z normami społecznymi oraz zachowania oportunistyczno-buntownicze [2].

Dzieci i nastolatki cechują się negatywnym obrazem świata i swojej osoby. Zewsząd doświadczają odrzucenia, są karane, doznają porażek, gdyż nie są w stanie podołać zadaniom, które innym wydają się proste [3]. Wiedzą, że ciągle robią coś, za co są oceniani negatywnie. Ocenę otrzymują poprzez nagany, złość rodziców czy drwiny kolegów [4].

Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych dowiodły, że nastolatkowie z ADHD są narażeni na znacznie więcej problematycznych doświadczeń (niecierpliwość, impulsywność, niedojrzałość emocjonalna, zaburzenia koncentracji) czy wręcz przestępczych zachowań niż ich rówieśnicy [5].

Natomiast jako osoby dorosłe często się przeprowadzają z miejsca na miejsce oraz ulegają wypadkom samochodowym. Ich niedojrzałość emocjonalna przejawia się w wielu aspektach, tak w nadmiernej impulsywności, jak i w negatywnej ocenie własnych dzieci [6]. Miewają nieustanne problemy z utrzymaniem pracy, trwałości związku partnerskiego oraz nawiązaniem kontaktów międzyludzkich. Kobiety, które w dzieciństwie doświadczyły ADHD, są bardziej nieuważne i lekkomyślne niż mężczyźni [7]. W dojrzałym wieku nie wykazują wystarczającej dbałości o swoje zdrowie, gdyż mają w zwyczaju niestosowanie zaleconych leków oraz niejednokrotnie lekceważą sobie objawy poważnych chorób somatycznych [8].

Dzieci z ADHD częściej doznają wypadków i urazów, gdyż poznają świat szybciej i o wiele intensywniej niż pozostali rówieśnicy. Wydają się być nieustraszone, ale nie wynika to z odwagi, lecz z braku zdolności przewidywania następstw swoich poczynań [9]. Cechy te prowadzą do nieadekwatnej oceny własnych możliwości i niedostrzegania ryzyka zagrożeń. Wielu wypadków, których doznają dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, można uniknąć. Od najmłodszych lat trzeba je ukierunkowywać na właściwą aktywność ruchową, tak by nadmiar energii mogły one rozładować będąc pod opieką innych osób.  Dostrzega się również, że ewidentnie nie radzą sobie z zasadami, regułami i obowiązkami, które na nich ciążą (w domu, w szkole, podczas zabawy z rówieśnikami), dając powód do frustracji i zdenerwowania u kolegów, rodziców i nauczycieli [10]. Zdarza się, że dzieci z ADHD są otyłe, dlatego że nie czują, iż są syte, ponieważ będąc w nieustannym ruchu, również nieustannie coś jedzą. Należy zwrócić szczególną uwagę na właściwą strukturę diety takiego dziecka [11].

Jedną z najczęściej występujących konsekwencji ADHD są uzależnienia. Osoby te angażują się kompulsywnie i bezkrytycznie w nałóg (zażywanymi substancjami są: marihuana; środki psychostymulujące jak amfetamina; opiaty – heroina, morfina, kokaina; LSD; grzyby i jagody halucynogenne; kleje i rozpuszczalniki organiczne). Stają się również przez to członkami grup nieformalnych [12].

Jak można powyżej zauważyć, zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) rzutuje nie tylko na dzieciństwo osoby nią dotkniętej, ale również na całe dorosłe życie.

Bibliografia:

Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisula A., Skotnicka M., Bryńska A., ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców, Sopot 2019

[1] A. Kołakowski, T. Wolańczyk, A. Pisula, M. Skotnicka, A. Bryńska, ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców, Sopot 2019, s. 72.

[2] op.cit., s.68.70.

[3] op.cit., s.67.

[4] ibidem

[5] ibidem

[6] op.cit., s.68.

[7] op.cit., s.69.

[8] op.cit., s.72.

[9] op.cit., s.68-69.

[10] op.cit., s.70.

[11] op.cit., s.70.

[12] op.cit., s.71.

Autor: dr Daria Keiss-Dolańska – Czytelniczka Portalu