„Świat książką malowany” to program edukacji kulturalnej prowadzony w roku 2023 w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym nr 4 w Warszawie w partnerstwie z: Multimedialną Biblioteką dla Dzieci i Młodzieży nr XXXI w Warszawie, Korczakianum Pracownią Muzeum Warszawy oraz Polskim Stowarzyszeniem im. Janusza Korczaka. Odbiorcami większości działań projektowych są wychowankowie MOW nr 4 oraz dzieci i młodzież – mieszkańcy Mokotowa.
Kontekstem dla kilkumiesięcznych działań jest życie i twórczość literacka Janusza Korczaka. W ramach projektu przewidziano m.in.: wizytę w dawnym Domu Sierot, zajęcia w placówkach bibliotecznych i muzealnych rozszerzające wiedzę o książce, przygotowanie i pokaz teatrzyku kamishibai na podstawie „Upartego chłopca” Janusza Korczaka, spotkanie autorskie, konkurs fotograficzny oraz akcję czytelniczą w plenerze.
Bezpośrednimi odbiorcami programu jest młodzież przebywająca w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym nr 4 w Warszawie, w wieku 13-17 lat, w normie intelektualnej; ucząca się w Podstawowej Szkole Specjalnej nr 201 w Warszawie na podstawie orzeczenia o niedostosowaniu społecznym. Odbiorcami pośrednimi jest grupa przedszkolaków z Przedszkola nr 144 w Warszawie oraz seniorzy z DPS-u „Budowlani”, dzieci i młodzież ze szkół na Mokotowie.
Program prowadzony jest od stycznia 2023 r. do końca października 2023 r. Zajęcia odbywają się 1-2 razy w tygodniu w sali polonistycznej lub szkolnej bibliotece i mają charakter warsztatowy w czasie pozalekcyjnym.
Projekt „Świat książką malowany” opiera się na pomyśle wykorzystania dorobku literackiego Janusza Korczaka i dostosowaniu go na poziomie technik, narzędzi, form pracy do aktualnych psychorozwojowych potrzeb ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych, przebywającego w warunkach szkoły funkcjonującej przy MOW nr 4 oraz odwróceniu tradycyjnej roli nauczyciela jako „nadajnika” wiedzy. Nadrzędnym celem była aktywizacja uczniów ze środowisk defaworyzowanych w obszarze kultury wysokiej oraz kształtowanie miękkich umiejętności: samodzielność, odpowiedzialność, kreatywność, rozpoznawanie swoich mocnych i słabych stron, odporność na stres, wysoka automotywacja, innowacyjność i podatność na zmiany oraz umiejętności interpersonalnych: komunikatywność, empatia, tolerancja, umiejętność pracy w zespole, przekonywania i negocjowania.
W poszczególnych modułach uczniowie pracowali w czasie zajęć pozalekcyjnych o charakterze warsztatowym – przede wszystkim grupowo i zespołowo, rozwijając posiadane zasoby. W oparciu o Internet wyszukiwali informacje, wybierali ważne dla siebie cytaty i zamieszczali je we własnoręcznie zbudowanej skrzyneczce na korytarzu szkolnym. W ten sposób uczyli się wyszukiwania danych, „dialogowania” z sobą samym. W czasie zajęć biblioterapeutycznych czytali książkę i konfrontowali się z wartościami, o których Korczak pisał w „Upartym chłopcu” (rzecz o mikrobiologu Ludwiku Pasteurze). Wzięli udział w 3 warsztatach zewnętrznych nt. historii książki, odwiedzili siedzibę dawnego Domu Sierot. Uczestniczyli w projektowym spotkaniu autorskim z Agnieszką Witkowską-Krych. Dyskutowali na temat uniwersalnego charakteru książki Korczaka, analizowali i interpretowali, rozmawiali o wartości edukacji, potrzebie ustawicznego samokształcenia się, profilaktyce zdrowia, kompetencjach przydatnych w dorosłym życiu. Następnie, metodą przekładu intersemiotycznego, opracowywali autorskie pomysły i „rysowali” opowieść Korczaka, dobierając fragmenty oryginalnego tekstu i własne komentarze. W ten sposób powstało 16 kart, które metodą XII-wiecznego japońskiego teatrzyku kamishibai pokazali odbiorcom – kolegom w szkole, przedszkolakom i podopiecznym DPS „Budowlani”.
Uczniowie samodzielnie planowali i budowali także scenariusz towarzyszący pokazowi teatrzyku – zajęcia nt. zdrowia, a następnie wcielili się w role animatorów, przeprowadzając dwukrotnie metodą stacji godzinne zajęcia w oparciu o ich autorskie gry i zabawy. Każdorazowo dostosowywali formułę zajęć do odbiorców – grupa przedszkolna, seniorzy. W czasie wycieczki eksplorowali miasto, z wykorzystaniem tradycyjnych map oraz interaktywnych materiałów. W module fotograficznym „mapowali” miejsca Korczaka i „swoje” miejsce w Warszawie. Autorskie fotografie wzięły udział w otwartym konkursie pod patronatem Burmistrza Mokotowa i zostaną pokazane w formie wystawy zewnętrznej. W akcji „czytanie na trawie” będą czytać książki przedszkolakom, a podczas październikowej sesji na Uniwersytecie Warszawskim wejdą w role współprowadzących warsztaty dla nauczycieli i studentów, przedstawią i omówią wyniki swojego projektu.
Działanie | Termin | Odpowiedzialny, zaproszony gość, instytucja |
Wykonanie skrzynki na cytat dnia z myślą Korczaka i umieszczenie jej w MOW nr 4; zajęcia z elementami biblioterapii: 1) historia kamishibai, 2) pokaz teatrzyku kamishibai „Opowieść o Wiśle”, samodzielna lektura „Upartego chłopca” Janusza Korczaka; zajęcia z elementami biblioterapii „Czy upór nigdy nie jest OK?” | styczeń-kwiecień | O. Gronowska-Pszczoła |
Przygotowanie kart kamishibai na podstawie „Upartego chłopca” J. Korczaka; zajęcia z książką | kwiecień | O. Gronowska-Pszczoła |
Zajęcia w Korczakianum, dawnym Domu Sierot, spotkanie z redaktorką dzieł Korczaka Martą Ciesielską | styczeń | Korczakianum |
Pokaz teatru kamishibai w DPS „Budowlani” i w bibliotece przy Tynieckiej | kwiecień/maj | O. Gronowska-Pszczoła, wychowawcy |
Spotkanie autorskie z p. Agnieszką Witkowską-Krych wokół książki „Dziecko wobec Zagłady” | marzec | O. Gronowska-Pszczoła, Biblioteka Multimedialna przy Tynieckiej |
Zajęcia w Muzeum Drukarstwa i Bibliotece Pedagogicznej – historia druku i książki | marzec | Edukatorzy |
Sesja edukacyjna „Praktycy, edukatorzy, nauczyciele – jak uczyć o Korczaku i Korczakiem?” | październik | O. Gronowska-Pszczoła, A. Kasprzyk, Korczakianum, Biblioteka przy Tynieckiej, Polskie Stowarzyszenie im. Korczaka, zaproszeni edukatorzy, patronat UW |
Konkurs fotograficzny „Z książką Korczaka jest mi do twarzy”; akcja czytanie na trawie | maj/czerwiec | O. Gronowska-Pszczoła, Biblioteka przy Tynieckiej |
Podsumowanie projektu, wystawa pokonkursowa | czerwiec | O. Gronowska-Pszczoła, Biblioteka przy Tynieckiej |
Praca z tekstem, metoda pytań filozoficznych, metoda przekładu intersemiotycznego, teatrzyk kamishibai, gry edukacyjne, autoprezentacja, burza mózgów, metody audiowizualne, uczeń w roli edukatora i animatora, wystawa prac
Indywidualna, grupowa, zespołowa
Karty kamishibai, butai, materiały plastyczne, laminarka, aparaty fotograficzne, mapy miejsc Korczaka, książki autorstwa Korczaka, bajki dla dzieci, puzzle z owocami i warzywami, wydruki owoców i warzyw, pionki, kostki do gry, piosenka o zdrowiu https://www.youtube.com/watch?v=RDFtrs6-0I8; tradycyjna muzyka japońska, stoliki i krzesełka dla przedszkolaków, dyplomy, naklejki z owocami i warzywami
Na wszystkich etapach realizacji programu brano pod uwagę rozwój psychofizyczny uczestników oraz ich indywidualne, specjalne potrzeby edukacyjne z uwagi na niedostosowanie społeczne oraz stosunkowo duże zaległości szkolne z poprzednich etapów edukacyjnych. Większość stosowanych metod pracy w projekcie nie była dotychczas praktykowana w warunkach SP nr 201. Obliczono je na stworzenie optymalnych warunków do rozwoju edukacyjnego i emocjonalnego uczestników.
Prowadzono dwa typy ewaluacji:
Bieżącą:
w czasie trwania projektu na bieżąco monitorowano działania uczestników:
Zaś ewaluację końcową podzielono na dwa etapy:
a) czerwiec 2023 – podsumowanie działań uczniów, omówienie, wypełnienie ankiety badającej poziom satysfakcji;
b) październik 2023 – dyskusja nad efektami i ewaluacja przez członków Rady Pedagogicznej, przygotowanie wniosków z przeprowadzonych działań i przedstawienie ich w formie wystąpienia na sesji edukacyjno-naukowej na UW.
Literatura:
Jako przygotowanie do powstania teatrzyku kamishibai na podstawie „Upartego chłopca” Janusza Korczaka w ramach projektu edukacji kulturalnej „Świat książką malowany” (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy nr 4 w Warszawie)
uświadomienie, że determinacja jest potrzebna w działaniu i osiąganiu osobistych celów
rozwijanie umiejętności pracy w grupie, pobudzania procesów wnioskowania, kształtowanie umiejętności dyskusji w atmosferze poszanowania poglądów innych osób
chłopcy – wychowankowie Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego nr 4 w Warszawie; wiek 13-16 lat, norma intelektualna, uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na niedostosowanie społeczne
45 minut
kartki z przygotowanymi twierdzeniami, flamastry, fragment książki „Uparty chłopiec” Janusza Korczaka, kartki samoprzylepne w trzech kolorach
Literatura:
«nieustępliwość; wytrwałość; zaciekłość; zacietrzewienie; zatwardziałość»
«niezmienne trwanie przy swoim stanowisku, często mimo oczywistej jego niesłuszności»
1. Kobiecy upór przekracza granice zdrowego rozsądku.
Jeaniene Frost, W pół drogi do grobu
2. Nie ma takiego nieszczęścia, jakiego człowiek nie ściągnąłby na siebie przez własny upór
i przekorę.
Zoya Pirzad, Kolacja cyprysu i ognia. Współczesne opowiadania irańskie
3. Przy odrobinie uporu mogą zdarzyć się niespodzianki.
Albert Camus, Dżuma
4. Upór i zacietrzewienie są najpewniejszą oznaką głupoty: czy jest coś bardziej pewnego, stanowczego, wzgardliwego, zatopionego w sobie, ważnego i poważnego niż osioł?
Michel de Montaigne, Próby
5. Upór – jest nam potrzebny w rozwoju.
6. Jak można nauczyć się uporu, bez względu na iloraz inteligencji lub okoliczności?
„Upartego chłopca” napisałem właśnie teraz – w czasach, kiedy okrucieństwo i niewola duchowa nadwątlają nas, w chwili, kiedy szał hitlerowski szerzy się wokoło. Pisałem po to, żeby dzieci teraz dorastające wiedziały, że są także na świecie inni ludzie, którzy poświęcili i poświęcają swoje życie nie na to, by unicestwić człowieka, lecz, by wyzwolić go, żeby wzbogacić i uszlachetnić istotę ludzką.” (Z przedmowy I. Newerlego).
Prowadzący zadaje kolejno trzy pytania, a uczestnicy na samoprzylepnych karteczkach zapisują własne odpowiedzi:
Prowadzący zbiera kartki, na tablicy tworzy uporządkowany trójkolorowy dywan i odczytuje odpowiedzi uczestników.
Prowadzący dokonuje podsumowania spotkania, mówi o potrzebie dialogu w przyjaznej atmosferze bez względu na okoliczności, w których się rozmawia z drugim człowiekiem. Zajęcia kończy konkluzja, że upór to cecha, która pozwala osiągnąć sukces w życiu, to wytrwałość i pasja w dążeniu do celu.
Autor: Olga Gronowska-Pszczoła – Czytelniczka Portalu
Program i scenariusz prezentowany był jako praca zaliczeniowa podczas kursu doskonalącego III stopnia z zakresu biblioterapii w Niepublicznej Placówce Doskonalenia Nauczycieli PERFECTUS prowadzonego przez panią dr Wandę Matras-Mastalerz.
Serdecznie zapraszamy Państwa na kursy doskonalące z zakresu biblioterapii (I, II, III stopień) do naszej akredytowanej Niepublicznej Placówki Doskonalenia Nauczycieli PERFECTUS. Z ofertą można zapoznać się TUTAJ
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które charakteryzuje się trudnościami w społecznej komunikacji, a jego podłoże sięga…
Uczniowie i nauczyciele Zespołu Szkół Nr 16 w Białymstoku uczestniczą w projekcie Erasmus+ pt. „I'm Private,…
Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia: Uczestnicy: dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym Data zajęć: Miejsce…
Tematyka zajęć: Rozwijanie wrażliwości i kreatywności artystycznej zgodnie z potrzebami i możliwościami uczestników zajęć. Placówka:…
Depresja to stan patologicznego zaburzenia nastroju, trwający dłuższy czas, któremu najczęściej towarzyszy dezorganizacja aktywności człowieka,…
Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia: Uczestnicy: Uczeń z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (8-12 lat) Data…