Jak ułatwić funkcjonowanie społeczne uczniowi z autyzmem?

2 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Wiedzy na Temat Autyzmu, a miesiąc kwiecień został ogłoszony Światowym Miesiącem Wiedzy na temat Autyzmu.

Autyzm to całościowe zaburzenie rozwoju, w którym kluczową rolę odgrywają trudności komunikacyjne (mowa ograniczona lub jej brak), brak umiejętności zabawy funkcjonalnej oraz trudności w kontaktach społecznych (ich nawiązywaniu i utrzymywaniu). Osoby ze spektrum autyzmu odbierają świat i otaczające je bodźce w specyficzny dla siebie sposób – często mają nadwrażliwość lub niedowrażliwość w zakresie dotyku, słuchu lub wzroku.

Te wszystkie zaburzenia powodują, że bardzo ważne dla osób ze spektrum jest dobranie odpowiednich metod terapii oraz systemów wsparcia, które ułatwią takim osobom funkcjonowanie w społeczeństwie. Dla osób które nie mówią lub mówią w bardzo ograniczonym stopniu kluczowe jest wprowadzenie systemów komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC) – takich jak system gestów Makaton oraz system PECS. W przedszkolach specjalnych dzieci niemówiące już od samego początku uczone są wymiany obrazka za przedmiot oraz zostają wyposażone w segregatory do komunikacji.

Osoby ze spektrum autyzmu są przywiązane do schematów, nie lubią zmian i kochają przewidywalność. Dlatego tak ważna jest właściwa organizacja przestrzeni (zarówno w placówkach edukacyjnych jak i w środowisku domowym), która z jednej strony zapewni poczucie bezpieczeństwa, z drugiej strony pozwoli na jak najbardziej efektywną naukę i kształtowanie kluczowych umiejętności. Popularną metodą w przedszkolach i szkołach jest stosowanie planów aktywności (obrazkowych lub w formie pisemnej – w zależności od poziomu funkcjonowania dziecka), które pozwalają na zaplanowanie różnych czynności w trakcie dnia oraz uczą samodzielnego działania (dziecko samodzielnie sprawdza jaka aktywność następuje w planie i podejmuje odpowiednie działanie).

Niezwykle istotne jest właściwe zaaranżowanie przestrzeni – czy to sali przedszkolnej, szkolnej, czy pokoju dziecka w domu. Przedmioty powinny być posegregowane i oznaczone odpowiednimi etykietami, umieszczone poza zasięgiem dziecka, kiedy chcemy uczyć go komunikowania się z nami i proszenia o konkretne rzeczy lub na jego poziomie, kiedy chcemy uczyć go samodzielnego działania. Osoba ze spektrum autyzmu najbardziej efektywnie uczy się w środowisku do tego odpowiednio dostosowanym – przestrzeń musi być zorganizowana w sposób jasny i czytelny, a wszystkie bodźce mogące rozpraszać taką osobę, wyeliminowane (np. głośne hałasy za ścianą, migające światła za oknem czy jaskrawe tapety na ścianach).

Ucząc osoby z autyzmem należy pamiętać, że nie nabywają one umiejętności w taki sam sposób jak dzieci neurotypowe, dlatego zadaniem nauczyciela jest dobranie takich środków i zorganizowanie miejsca do pracy w taki sposób, aby nauka osoby ze spektrum autyzmu mogła przebiegać w jak najbardziej efektywny sposób.

Autor: Katarzyna Stęgowska – Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Autystycznych „ZACISZE”

http://www.zaciszeautyzmu.pl/ – Możesz przekazać 1% KRS 0000351260