„Łatwiej uwierzyć w siebie, gdy wierzy w nas ktoś drugi”
Stefan Pacek
Każda terapia przyniesie maksymalne efekty, jeśli włączą się w nią rodzice. Ma to szczególnie znaczenie w przypadku dziecka objętego wczesnym wspomaganiem rozwoju, gdzie usprawnianie ma charakter wieloprofilowego oddziaływania na zaburzenia. To najczęściej zaangażowanie rodziców w terapię i współpracę z terapeutą, przynosi wymierne rezultaty.
Proces usprawniania dziecka bywa bardzo długi. Nie tylko dziecko należy stymulować do pracy. Rodzice również potrzebują zachęty do angażowania się i do kontynuacji terapii dziecka w domu. Na zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju przychodzą z dziećmi rodzice, u których motywację trzeba pielęgnować i podtrzymywać lub zupełnie od podstaw zbudować i nie pozwolić, aby osłabła.
Panuje przekonanie, że właśnie rodzice to eksperci w dziedzinie wiedzy o własnym dziecku. Ich oczekiwania są brane pod uwagę przy opracowywaniu programów terapeutycznych oraz optymalnych rozwiązań usprawniających. Rodzina powinna stać się współpartnerem w całym procesie usprawniania dziecka, a oddziaływania terapeutyczne muszą być generalizowane w naturalnym otoczeniu dziecka. Bywa jednak, że sposób myślenia rodziców, nastawienie do własnej sytuacji życiowej, a często brak specjalistycznej wiedzy, w sposób istotny rzutują na podejście do procesu terapii. Niezrozumienie celów i zasad terapii blokuje współpracę między opiekunami, a terapeutami dziecka.
Użycie kamery jest prostym sposobem, który pozwala zobaczyć rzeczywistość z innej perspektywy. Obserwując siebie i dziecko na nagraniu, wychodzimy poza własną rolę w danej sytuacji, a tym samym dostrzegamy inny jej wymiar. Dzięki funkcji zwalniania i zatrzymania, nagrane dobre czy niezbyt udane momenty można oglądać, analizować i wielokrotnie do nich wracać. Istotne jest, że nagrywamy zarówno w specjalnie wyposażonych miejscach terapii, jak również w naturalnym, domowym środowisku dziecka. Analiza nagrań video stanowi pole do refleksji nad własną pracą terapeutyczną.
Dzięki kamerze:
Pracując z wykorzystaniem kamery korzystamy z dorobku nowoczesnej metody tzw. Videotreningu Komunikacji (VIT – Video Interaction Training) wybierając te elementy, które pomogą nam osiągnąć zamierzony cel.
Metoda VIT wywodzi się z praktyki. Powstała w latach 80-tych w Holandii, a jej twórcą jest psycholog Harrie Biemans. Metodę stosowano początkowo w domach dziecka, gdzie odniosła widoczne efekty i szybko zdobyła uznanie. Obecnie stosuje się ją w wielu krajach Europy. Metoda Videotreningu Komunikacji wykorzystywana jest jako forma pomocy rodzinom wychowującym dzieci z zaburzeniami zachowania, z niepełnosprawnościami, jako pomoc nauczycielom oraz terapeutom prowadzącym zajęcia indywidualne i grupowe. Stosuje się ją również we wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka, jako metodę wsparcia i pedagogizacji rodziców.
Doświadczenie twórców Videotreningu Komunikacji pokazało, że udana i adekwatna komunikacja prowadzi do pomyślnych interakcji z dzieckiem, co z kolei pozwala efektywniej rozwiązywać trudne sytuacje wychowawcze oraz redukować ilość niepożądanych zachowań u dziecka. W konsekwencji następuje korzystna zmiana w relacjach rodzinnych oraz społecznych.
Metoda Videotreningu Komunikacji w rodzinie zakłada, że:
Analiza udanych doświadczeń w kontaktach z dziećmi pozwala rodzicom świadomie korzystać z tych zachowań, które sprzyjają budowaniu udanych interakcji i jednocześnie otwiera drogę do zastanawiania się nad tym, co można jeszcze robić, aby rozwijać i wzbogacać jakość wzajemnych relacji.
W ostatnich latach rozpowszechnienie technologii sprawia, że nagrywanie pracy jest stosowane przez wielu terapeutów i rodziców, niezależnie od metody VIT. Nagrywanie pracy terapeutycznej jest proste i daje konkretne pozytywne efekty.
Oglądanie i analizowanie sposobów porozumiewania się:
Nabieranie świadomości własnych mocnych stron sprzyja:
Zwiększenie wrażliwości na potrzeby dziecka:
Niewątpliwymi zaletami metody VIT jest to, że:
Tam, gdzie rozwój dziecka nie przebiega prawidłowo, analiza procesów komunikacji dorosły – dziecko, ma wyjątkowe znaczenie. Istnieje wówczas szczególna potrzeba wsparcia opiekunów w zakresie kompetentnej obserwacji rozwoju dziecka, umiejętności prawidłowego odczytywania wysyłanych sygnałów oraz adekwatnego reagowania na nie. Analiza nagrań video może szybciej wpływać na odpowiednią interpretację zachowania dziecka.
Dziecko niepełnosprawne ma mniejsze możliwości komunikowania własnych potrzeb i wpływania na ich zaspokojenie niż jego prawidłowo rozwijający się rówieśnicy. Potrzebuje również szczególnych warunków do zaspokojenia potrzeb poznawczych, aby mogło w pełni wykorzystywać swój potencjał rozwojowy. Udane interakcje z dorosłym, który próbuje wspierać rozwój dziecka, mają więc decydujące znaczenie zarówno w sytuacjach zabawy, jak i wychowania, edukacji oraz terapii. Wspólna obserwacja kilkuminutowych nagrań z terapii stanowi dla malucha źródło radości, a dzielenie się z bliską osobą osiągniętym sukcesem dodatkowo motywuje do wysiłku.
Organizując proces terapeutyczny pamiętajmy, że dzieci nie należą do terapeutów tylko do rodziców i to do nich należy decydujący głos o sposobach uczestniczenia w sesjach terapeutycznych. Rodzic ma prawo do rzetelnej informacji na temat celów terapii, metod i form pracy z dzieckiem, stosowanych pomocy i narzędzi terapeutycznych, przebiegu procesu terapeutycznego oraz oczekiwanych rezultatów. Dzięki zrozumiałej komunikacji i dobrym relacjom interpersonalnym, rodzic i terapeuta mają szansę stanąć w roli wspierających się partnerów, którym przyświeca nadrzędny cel – dobro dziecka.
Nęcki Z., Komunikowanie interpersonalne
Piotrowicz R., Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka – kompleksowe wsparcie terapeutyczne dziecka i rodziny. Diagnoza, a program
www.prezi.com
Autor: Dorota Majcher – pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny
Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli
Temat: Rozwijanie sprawności ruchowej, umiejętności obserwacji i wykorzystywania informacji w działaniu - zajęcia w ogrodzie.…
1. Rola diagnozy w projektowaniu działań rewalidacyjnych, wychowawczych i kompensacyjnych Diagnoza w pedagogice specjalnej obejmuje…
,,Solidarność musi iść przed walką (…) co to znaczy solidarność? Solidarność to znaczy sposób bytowania…
Przez lata pracy jako nauczyciel i pedagog specjalny nigdy nie przypuszczałam, że będę miała okazję…
Często o wyborze ścieżki kariery decydują umiejętności rozwijane od najwcześniejszych lat. Rolą rodzica jest wytropienie…
Podstawa programowa dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym ma za zadanie…