Podstawą efektywnego funkcjonowania w dzisiejszym świecie jest posiadanie niezbędnej wiedzy społecznej. Dzięki temu możemy określić kompetencje społeczne czyli zdolność do tworzenia i utrzymywania relacji z innymi ludźmi oraz nadawania im określonych wartości. Samo posiadanie tych kompetencji nie gwarantuje jednak umiejętności przełożenia ich na codzienne życie i zachowanie.
Trening umiejętności społecznych daje możliwość przećwiczenia, modelowania czy też całkowitej zmiany zachowania. Naturalny trening społeczny to przede wszystkim doświadczenia społeczne czy rodzinne. Każda codzienna sytuacja jest możliwością do doskonalenia umiejętności. Niestety nie każde dziecko czy osoba dorosła z równą efektywnością nabywają tych umiejętności.
Efektywność treningów danego dziecka zależy od:
Na początku metoda treningu umiejętności społecznych skierowana była do osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i dla osób, które potrafiły czytać i pisać. Szybko jednak zauważono, że wykorzystując dostępne narzędzia i rozwiązania, można dopasować TUS do pracy z osobami z różnym stopniem niepełnosprawności – umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością intelektualną, z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi oraz zaburzeniami zachowania. Potrzebę pracy tą metodą wpisano w różnego rodzaju rozporządzenia oraz we wskazania dla terapeutów w orzeczeniach o niepełnosprawności.
Trening umiejętności społecznych polega na nabywaniu i podnoszeniu konkretnych umiejętności społecznych, czyli takich konkretnych zachowań stosowanych do zaistniałej sytuacji, ale także na oduczaniu zachowań niepożądanych i nieadekwatnych. Uczestnik treningu nabywa wachlarz zachowań, które może skutecznie wykorzystać w konkretnej rzeczywistej sytuacji.
W treningu ważną rolę odgrywa sam uczestnik. To on wskazuje nam drogę do wspólnej pracy. Ważną rolą w treningu jest uzyskiwanie przez uczestnika informacji zwrotnych od trenera, analizowanie, modelowanie, czy wręcz modyfikowanie nieefektywnych działań, a w ich miejsce tworzenia nowych zachowań.
Trening u niektórych dzieci może trwać nawet kilka miesięcy a nawet lat (zachowanie nie zmieni się w mgnieniu oka, poza tym w szybkim tempie nie zmienimy zachowania dziecka na adekwatne i akceptowane społecznie. Trening jest długim i systematycznym procesem).
W treningu umiejętności społecznych ważna jest wnikliwa obserwacja dziecka podczas zajęć. W czasie zajęć ważne jest wypytywanie dziecka o jego samopoczucie, komfort, o to co czuje. Należy pamiętać również o tym, że to, co dla prowadzącego trening jest łatwe i proste, dla dziecka takie proste już nie jest. To co dla otoczenia jest oczywiste i zrozumiałe, dla dziecka już takie nie jest.
Ważne jest, żeby wiedzieć, że treningi wzmacniane są nagrodami i przyjemnościami. Musimy wiedzieć, co dziecku sprawia przyjemność i co je cieszy (czy dziecko woli wzmocnienia społeczne czy bardziej działają na niego wzmocnienia biologiczne – smakołyki).
Najczęściej treningi umiejętności społecznych prowadzi się w diadach lub grupowo. Najbardziej sprzyjająca liczebność grupy to 6-8 osób. Dobór dzieci do grupy też nie może być przypadkowy. Ważnym kryterium doboru jest wiek (różnica wieku nie powinna przekraczać 2 lat), podobny rodzaj niepełnosprawności czy możliwości uczestniczenia i podążania za treściami i trybem pracy całej grupy.
Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że zajęcia indywidualne prowadzone z dzieckiem, to również trening umiejętności społecznych (np. nauka otwierania drzwi, trening higieniczny czy trening jedzenia to część TUS-u).
Opracowała: Agnieszka Rożniata – oligofrenopedagog
Materiał nadesłany przez Czytelniczkę Portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli
Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia: Uczestnicy: dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym Data zajęć: Miejsce…
Tematyka zajęć: Rozwijanie wrażliwości i kreatywności artystycznej zgodnie z potrzebami i możliwościami uczestników zajęć. Placówka:…
Depresja to stan patologicznego zaburzenia nastroju, trwający dłuższy czas, któremu najczęściej towarzyszy dezorganizacja aktywności człowieka,…
Imię i nazwisko prowadzącego zajęcia: Uczestnicy: Uczeń z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (8-12 lat) Data…
Już w życiu płodowym zaobserwować można przejawy związku dłoni z obszarem ustno-twarzowym. Około ósmego tygodnia…
Konspekt zajęć dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym, autyzm - klasa IV Temat:…