Tematyka pór roku towarzyszy nam w codziennej pracy nad wszechstronnym wspieraniem rozwoju dziecka. Zima stwarza wiele okazji do organizowania zabaw rozwijających procesy poznawcze.

Propozycje zabaw w oparciu o tematykę zimową

Zabawy matematyczne

Umiejętność tworzenia zbiorów jest jedną z ważniejszych kompetencji w zakresie myślenia matematycznego. Wielokrotne ćwiczenia pozwolą dzieciom na sprawne dostrzeganie wspólnych cech przedmiotów, a przez to lepsze radzenie sobie z wykonywaniem zadań matematycznych i rozumienie relacji zachodzących w otoczeniu. Ćwiczenia staną się dla dzieci bardziej atrakcyjne, jeśli wykorzystamy materiał kojarzący się z zimą, np. gwiazdki, śnieżynki, pompony. Możemy zaproponować dziecku klasyfikowanie ze względu na wielkość, kolor. Powstałe zbiory możemy przeliczać, ustalać, gdzie jest więcej, gdzie mniej, czy układać proste zadania z treścią, np. Ola dekoruje pokój świecącymi gwiazdkami. Wzięła dwie zielone gwiazdki, jedną żółtą i trzy niebieskie. Ile gwiazdek jest w pokoju?

Zabawy klasyfikacyjne

W tych ćwiczeniach również będziemy tworzyć grupy o wspólnych cechach, np.:

• ubrania na lato i zimę,
• sporty zimowe i letnie,
• przysmaki spożywane zimą (gorąca czekolada, kakao, pierniki) i latem (lody, koktajle).

Zabawy klasyfikacyjne możemy przeprowadzać z wykorzystaniem rzeczywistych przedmiotów lub przedstawiających je obrazków.

Układanie sekwencji

Materiały z zaprezentowanych wyżej zabaw świetnie nadadzą się również do układania sekwencji – ćwiczenia, w którym dziecko zauważa powtarzalność w ułożeniu przedmiotów i je kontynuuje, np.:

• złota, srebrna, niebieska gwiazdka,
• duża, duża, mała,
• dwa pompony niebieskie, jeden biały.

Kolejnym ćwiczeniem jest uzupełnianie – w ułożonej sekwencji brakuje kilku elementów, dziecko dokłada je na podstawie rozpoznanej reguły. 

W miejsce konkretnych przedmiotów możemy użyć obrazków o tematyce zimowej. Dziecko, zamiast układać przedmioty lub obrazki, może również rysować elementy sekwencji – kontynuować lub uzupełniać zaproponowany przez nas wzór. Taka zabawa może przybrać formę projektowania zimowego szalika, czapki lub skarpetki – przygotowujemy szablon elementu garderoby z rozpoczętą sekwencją narysowanych kolorowych pasków, dziecko ją kontynuuje.

Układanie szeregów

To ćwiczenie, w którym układamy przedmioty lub obrazki w określonym porządku, np.:

• od największego do najmniejszego,
• od najzimniejszego do najcieplejszego,
• od najtwardszego do najbardziej miękkiego.

W zależności od możliwości dziecka, to ćwiczenie możemy realizować na materiale konkretnym, obrazkowym lub językowym – dziecko układa w szeregu wypowiedziane przez nas lub zapisane na kartkach wyrazy.

Zabawy z zapachami

Tematyka zimowa doskonale nadaje się do przeprowadzania zabaw z wykorzystaniem zapachów: goździków, cynamonu, czekolady, pomarańczy. Dziecko może rozpoznawać zapachy (olejki eteryczne, aromaty wykorzystywane do pieczenia ciast lub fragmenty przypraw i owoców) ukryte np. w pudełkach po zapałkach lub opakowaniach z kinder niespodzianek, może wskazywać źródło zapachu na ilustracjach lub szeregować zapachy od najbardziej do najmniej lubianego.

Zabawy z eksperymentowaniem i obserwacją

Zimą warto zaprosić dzieci do prostych zabaw z eksperymentowaniem, np. przygotowaniem sztucznego śniegu. Taka zabawa to dobra okazja do obserwowania zmian zachodzących na różnych etapach łączenia substancji, przeliczania miar i porównywania objętości. Zima to – podobnie jak pozostałe pory roku – dobry czas do prowadzenia obserwacji; wraz z dziećmi możemy analizować zmieniającą się pogodę, proces topnienia lodu, obserwować i omawiać życie zwierząt w parku lub w lesie.

Bibliografia:

• J. Cieszyńska, M. Korendo, Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka. Od noworodka do 6. roku życia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2007
• K. Krajewska, A. Franczyk, Zabawy i ćwiczenia na cały rok. Propozycje do pracy z dziećmi młodszymi o specjalnych potrzebach edukacyjnych, wyd. Impuls, Kraków 2007
• https://www.charezinska.pl/6-przepisow-na-sztuczny-sensoryczny-snieg/, dostęp z dnia 29.11.2021 r.

Autor: Urszula Wesół – pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny

Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli