Program wychowawczo-profilaktyczny na rok szkolny 2018-2019

I WPROWADZENIE

 Wychowanie to proces wspomagania człowieka w rozwoju, ukierunkowany na osiągnięcie pełni dojrzałości fizycznej, psychicznej ( w tym emocjonalnej i intelektualnej), społecznej i duchowej.

Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczenie i likwidowanie czynników blokujących i zaburzających zdrowe życie. Profilaktyka winna wspomagać proces wychowania, a wychowanie tworzy integralną całość z wiedzą i kreowaniem umiejętności, poprzez które formuje się osobowość młodego człowieka. Nie wolno ich rozdzielać, gdyż wychowanie musi posiłkować się wiedzą, w której zapisane jest doświadczenie.

Program wychowawczo-profilaktyczny, opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym oraz działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów. Zadania, które są w nim zawarte, są ściśle związane z programem nauczania realizowanym w klasach nauczania zintegrowanego, klas IV- VII szkoły podstawowej oraz klas II- III gimnazjum. Zróżnicowane formy i metody pracy mają pomóc w osiągnięciu zamierzonych celów.

Najważniejsze cele wychowania i profilaktyki

1. Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej, świadomości swoich praw i obowiązków. Zaznajamianie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia.
2. Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi. Wdrażanie do życia w społeczności szkolnej i w grupie rówieśniczej. Kształtowanie postaw, respektowanie norm społecznych i wychowanie do wartości.
3. Wspieranie rozwoju intelektualnego, przygotowanie do odbioru dóbr kultury i sztuki, upowszechnianie czytelnictwa, szanowanie dorobku narodowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości europejskie. Zapobieganie zachowaniom agresywnym.
4. Kształtowanie właściwych nawyków higienicznych i zdrowotnych, umiejętności dokonywania wyboru zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi, propagowanie ekologicznego stylu życia. Motywowanie do zdrowego stylu życia.
5. Wspomaganie, w miarę posiadanych zasobów, wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, z uwzględnieniem jego indywidualnej sytuacji. Zapewnienie mu bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Wspieranie ucznia w procesie nabywania wiedzy, sprawności, postaw i nawyków, które zapewniają mu przygotowanie do racjonalnego i godnego życia oraz kontynuacji nauki na dalszym etapie.

II OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE

1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r.
2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
3. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r.
4. Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
5. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela.
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356).
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
10. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
11. Rządowy program wspomagania w latach 2015 – 2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach – „Bezpieczna+”.
12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii.

III ANALIZA ZASOBÓW SZKOŁY, DIAGNOZA POTRZEB, WYSTĘPUJĄCYCH ZAGROŻEŃ – CZYNNIKÓW CHRONIĄCYCH I CZYNNIKÓW RYZYKA

3.1 CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO – ANALIZA ZASOBÓW SZKOŁY

Zespół Szkolno – Przedszkolny nr 3 w Kościerzynie jest placówką publiczną, której organem prowadzącym jest Gmina Miejska Kościerzyna, zaś nadzór pedagogiczny sprawowany jest przez Kuratorium Oświaty w Gdańsku – Delegatura w Kościerzynie. Organami szkoły są: Dyrektor zespołu, Wicedyrektor zespołu, Rada Pedagogiczna, Rada Rodziców oraz Samorząd Uczniowski.

Obecnie w skład zespołu wchodzi: Przedszkole nr 3, Szkoła Podstawowa nr 3 oraz Gimnazjum nr 3. Przedszkole składa się z 3 oddziałów, w tym 2 oddziały realizujące roczne przygotowanie przedszkolne (w tym jeden oddział integracyjny) i 1 oddział dla dzieci 4 – i 5 – letnich. W sumie łączna liczba dzieci we wszystkich oddziałach wynosi 66. Szkoła Podstawowa liczy 18 oddziałów. Gimnazjum składa się z 3 oddziałów.

Budynek szkoły mieści się we wschodniej części miasta i jest jedyną placówką w tym rejonie. Został on wybudowany w latach 60 XX wieku. Systematycznie jest remontowany i odnawiany. Zmodernizowano wiele sal lekcyjnych oraz korytarze. Dostosowano pomieszczenia do wymogów przedszkola. Zakupiono indywidualne szafki dla dzieci z klas      I –III. Szkoła posiada nowoczesne interaktywne pomoce dydaktyczne. Powstała sala wyposażona w tzw. „magiczny dywan”, pozwalający realizować cele dydaktyczne w formie zabawy dla dzieci z przedszkoli oraz edukacji wczesnoszkolnej. Starsze dzieci podczas zajęć korzystają z tablic interaktywnych. Szkoła posiada bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań, odbywają się zajęcia dodatkowe w ramach pomocy psychologiczno – pedagogicznej.

Nauka w szkole odbywa się w systemie zmianowym. W czasie wolnym od zajęć dydaktycznych szkoła zapewnia uczniom opiekę świetlicową w godz. 6.30-16.30. W sferze planów znajduje się rozbudowa szkoły oraz wybudowanie pełnometrażowej sali gimnastycznej z pełnym zapleczem.

Dzieci ze wszystkich poziomów nauczania korzystają z tzw. „darmowych podręczników” refundowanych przez MEN. Ponadto, rodziny w szczególnie trudnej sytuacji materialnej, mogą liczyć na wsparcie w postaci refundacji kosztów obiadów oraz bieżącą pomoc pedagoga szkolnego. Wszystkie dzieci, które wymagają dodatkowej opieki specjalistycznej – logopedy, terapeutów – są nią objęte. Na bieżąco prowadzona jest współpraca z odpowiednimi instytucjami (np. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, MOPS, policja, Sąd Rodzinny i Nieletnich) w celu zapewnienia dzieciom i ich rodzinom pełnego wsparcia.

Szkoła zatrudnia wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną oraz odpowiednią ilość obsługi. W placówce działa kuchnia, dzięki czemu posiłki dla dzieci są ciepłe i dostosowane do ich potrzeb.

3.2 DIAGNOZA SYTUACJI SZKOLNEJ

Zidentyfikowanie mocnych i słabych stron funkcjonowania szkoły w dziedzinie wychowania i profilaktyki jest punktem wyjścia do tworzenia i poprawiania warunków  dla realizacji działań profilaktycznych i wychowawczych w naszej placówce.

W diagnozie wzięto pod uwagę:

• obowiązujące akty prawne;
• wyniki ankiety skierowanej do rodziców na temat ich oczekiwań dotyczących realizacji treści profilaktycznych i wychowawczych;
• wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów, która miała na celu określenie poziomu poczucia bezpieczeństwa w naszej szkole, wymienieniu najważniejszych wartości jakimi kieruje się dzisiejsza młodzież, a także przybliżeniu tematów w zakresie profilaktyki jakie ich zdaniem warto podjąć podczas godzin wychowawczych i spotkań z specjalistami;
• dotychczasowe wyniki z przeprowadzonych ewaluacji;
• analizę dokumentacji wychowawców klas;
• dotychczasowe doświadczenia szkoły;
• dokumentację pedagoga szkolnego;
• informację z instytucji wspierających i współpracujących ze szkołą;
• wnioski z rozmów z nauczycielami, rodzicami/ opiekunami;
• obserwacje zachowań uczniów na terenie szkoły;
• informacje od wychowawców, nauczycieli o środowisku rodzinnym uczniów;
• informacje od pracowników socjalnych, asystentów rodziny.

W wyniku przeprowadzonej diagnozy wyróżniono następujący obszary wymagający szczególnej uwagi w procesie wychowawczo- dydaktycznym:

• występuje konieczność rozszerzenia działań z zakresu profilaktyki zachowań ryzykownych

(e- papierosy, cyberprzemoc).

 Na podstawie wyników przeprowadzonej diagnozy sporządzono mapę zagrożeń naszej szkoły i mapę czynników chroniących.

 3.3 MAPA ZAGROŻEŃ:

• używanie wulgaryzmów,
• trudności w nauce wynikające z lekceważącego stosunku uczniów do obowiązków szkolnych,
• stosowanie cyberprzemocy (smsy, rozsyłanie zdjęć, publikowanie zdjęć innych uczniów na portalach społecznościowych, hejtowanie),
• bunt wobec rodziców,
• wysoka absencja niektórych uczniów,
• lekkomyślne zabawy podczas przerw (popychanie, szarpanie, rzucanie przedmiotami),
• brak należytego szacunku do rówieśników i dorosłych,
• samowolne wychodzenie po za teren szkoły,
• palenie e- papierosów,
• uzależnienie od telefonu komórkowego.

  3.4 MAPA CZYNNIKÓW CHRONIĄCYCH NASZYCH UCZNIÓW:

• poczucie bezpieczeństwa w szkole,
• posiadanie przyjaciół,
• pozytywne relacje z nauczycielami,
• możliwość realizowania swoich zainteresowań w szkole,
• sposób traktowania przez nauczycieli ( właściwy, profesjonalny),
• przynależność do pozytywnych, rozwijających grup rówieśniczych,
• współpraca szkoły z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Kościerzynie, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Komendą Powiatową Policji, Sądem Rodzinnym, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie
• praca specjalistów pomocy psychologiczno- pedagogicznej w naszej szkole,
• dobra organizacja szkoły, e-dziennik,
• współpraca szkoły z rodzicami.

 V USTALENIE WARTOŚCI UZNAWANYCH PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNĄ

Wartość (…) to wszystko, co cenne i godne pożądania, co stanowi cel dążeń ludzkich, co uważane jest za ważne oraz sprzyjające i w takiż sposób urzeczywistniane (…). Pod pojęciem wartości może ukrywać się zarówno ideał, jak i potrzeba, przeżycie czy po prostu cel.

Uwzględniając  działania wychowawcze szkoły wspomagające przede wszystkim rozwój fizyczny i społeczny dziecka a także społeczny i duchowy, rodzice uznali, iż najważniejszą wartością  przekazywaną przez szkołę jest, wiedza. Równie ważna jest prawda, przyjaźń, tolerancja oraz zdrowie. Pozostałymi wartościami są: zaufanie, miłość, wiara, lojalność, wytrwałość oraz dobro. Najmniej docenioną wartością zostało powodzenie materialne. Wskazane przez rodziców wartości, nauczyciele z powodzeniem włączają w życie społeczności szkolnej i są one zgodne z zasadami i normami , które pragną przekazać wychowankom w procesie wychowania i nauczania.

Zatem zdaniem rodziców i nauczycieli nasza szkoła uczy i kształtuje w uczniach:

• postawy patriotyczne,
• postawy obywatelskie,
• przywiązanie do regionu,
• zapobieganie patologiom i uzależnieniom,
• bycie członkiem rodziny,
• przeciwdziałanie agresji oraz zdrowego stylu życia.

Człowiek, aby  mógł się rozwijać potrzebuje wartości, ponieważ nie można mówić o rozwoju bez zaspakajania potrzeb, stąd społeczność uczniowska ustaliła hierarchię wartości, którą wykorzystano podczas tworzenia programu wychowawczo – profilaktycznego.

Przede wszystkim miłość, przyjaźń, szczęście. Następnie zdrowie, pieniądze oraz tolerancja, dające poczucie, że szkoła chroni zdrowie i życie każdego ucznia, zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki do nauki, a także daje możliwość wyboru i wyrażania władnych opinii. Prawda, zaufanie oraz wiara, kształtują się na kolejnych pozycjach, wskazując na szacunek oraz poszanowanie norm etycznych. Wiedza, odwaga, dobro i wytrwałość zamykają listę wartości, obrazując konsekwencje oraz śmiałe dążenie do celów.

Według uczniów naszej szkoły, człowiek wartościowy to ten, który sumiennie wypełnia swoje obowiązki oraz poświęca się dla innych.

Uczniowie w szkole czują się  bezpiecznie, dbają o własne zdrowie fizyczne oraz dobrą kondycję psychiczną, potrafią współpracować w grupie. Z przeprowadzonych ankiet, zarówno w szkole podstawowej, jak i w gimnazjum wynika, że wiedzą, gdzie poszukiwać pomocy w radzeniu sobie z problemami szkolnymi, posiadają pełną świadomość zagrożeń dotyczącą stosowania  używek, nadmiernego korzystania z Internetu i jego zasobów, znają zasady zdrowego odżywania się.

W aspekcie tak rozumianych wartości oraz w oparciu o informacje  na temat oczekiwań rodziców, możliwości rozwojowych uczniów oraz zasobów szkoły  stworzono  profil absolwenta.

 VI SYLWETKA ABSOLWENTA NASZEJ SZKOŁY

Absolwent:

• ma poczucie własnej godności i wartości,
• jest dobrze przygotowany do następnego etapu nauki,
• wiedzę i umiejętności potrafi zastosować w praktyce,
• rozumie innych i potrafi z nimi współpracować,
• jest kulturalny i odpowiedzialny,
• życzliwy i troskliwy: chętnie pomaga zarówno ludziom starszym jak i młodszym kolegom, uczestniczy w akcjach charytatywnych,
• stosuje się do norm obowiązujących w jego środowisku, rozróżnia zachowania dobre i złe,
• radzi sobie ze stresem,
• dba o swoje zdrowie i otoczenie,
• jest dobrym obywatelem: utożsamia się z ojczyzną, szanuje symbole i dziedzictwo narodowe.

W związku z powyższymi wartościami, uczeń kończący naszą szkołę dobrze funkcjonuje w środowisku, zarówno w domu, jak i w szkole. Jest pogodny, ma pozytywny, aczkolwiek nie bezkrytyczny stosunek do otaczającej go rzeczywistości. Posiada umiejętności efektywnego komunikowania się, współpracy oraz kontrolowania własnych emocji. Jest świadomy dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, czuje się obywatelem Europy oraz świata. Dba o swoje zdrowie i kondycję fizyczną. Traktuje zdobywanie wiedzy jako podstawę do kształtowania własnego rozwoju.

Działania zawarte w programie wychowawczo–profilaktycznym zmierzają do ukształtowania takiego modelu absolwenta, który niezależnie od indywidualnych cech osobowości, predyspozycji i talentów będzie wyposażony w zespół cech uniwersalnych, warunkujących właściwe funkcjonowanie we współczesnym świecie. Chcemy być szkołą, która będzie wychowywać i kształcić uczniów na miarę XXI wieku tak, by potrafili radzić sobie w zmieniającym się świecie, w coraz bardziej wymagającej rzeczywistości. Dążymy do tego, aby nasi uczniowie byli kulturalni, odpowiedzialni, komunikatywni, kreatywni i empatyczni. Będziemy wychowywać dzieci i młodzież w poczuciu własnej wartości, szacunku i tolerancji dla drugiego człowieka oraz poszanowaniu uniwersalnych wartości.

 VII CELE

Przedstawione wartości, wspólne dla wszystkich podmiotów występujących w szkole, umożliwiły sformułowanie w programie wychowawczo-profilaktycznym celów strategicznych, spójnych z celami kształcenia ogólnego zawartymi w postawie programowej. Jednym z głównych  założeń podstawy programowej  jest wzmocnienie wychowawczej            i  profilaktycznej funkcji szkoły poprzez szersze uwzględnienie zadań wychowawczo-profilaktycznych takich jak:

• wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu, patriotyzmu, szacunku dla tradycji, wskazywanie wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia (rodzina, przyjaciele);
• wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej i etnicznej,
• formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób;
• rozwijanie kompetencji takich, jak kreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość;
• rozbudzanie ciekawości poznawczej uczniów oraz motywacji do nauki;
• wyposażenie uczniów w taki zasób wiadomości oraz kształtowanie takich umiejętności, które pozwalają w sposób bardziej dojrzały i uporządkowany zrozumieć świat;
• wspieranie ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i określaniu drogi dalszej edukacji, doradztwo zawodowe;
• kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym i odpowiedzialności za zbiorowość, działalność charytatywna;
• ukazywanie wartości wiedzy jako podstawy do rozwoju umiejętności.

CELE OGÓLNE programu wychowawczo- profilaktycznego wyznaczają kierunki oddziaływań wychowawczych, uwzględniając 4 aspekty:

1. Wspomaganie naturalnego rozwoju (promocja zdrowia, zaspokajanie potrzeb, rozwijanie potencjałów i możliwości, budowanie wspierającej relacji nauczyciel-uczeń)
2. Kształtowanie sposobu myślenia i postaw uznawanych za pożądane (ujętych w opisie sylwetki absolwenta i wychowanka, kreowanie i wskazywanie wzorców, przekazywanie wartości istotnych z punktu widzenia danej kultury, kształtowanie i wzmacnianie postaw prospołecznych)
3. Profilaktyka zachowań ryzykownych (diagnozowanie zagrożeń, wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności pomagające radzeniu sobie z tymi zagrożeniami, proponowanie alternatywnych sposobów funkcjonowania, ochrona przed bezpośrednimi niebezpieczeństwami, profilaktyka uzależnień, bezpieczeństwo w Internecie )
4. Korekcja deficytów i urazów (złych doświadczeń) powstałych w toku wcześniejszego wychowania (diagnoza deficytów, konstruowanie sytuacji wychowawczej w taki sposób, by uczeń mógł zdobywać doświadczenia korygujące dotychczasowe urazy).

Sformułowane cele ogólne pracy wychowawczo-profilaktycznej szkoły pogłębiono o następujące CELE SZCZEGÓŁOWE – REKOMENDACJE DO DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH:

• kształtowanie postaw moralnych, obywatelskich i patriotycznych w oparciu o normy etyczne i przyjęty system wartości,
• przygotowanie do właściwego pełnienia ról społecznych,
• kształtowanie odpowiednich postaw moralnych i tolerancji wobec zachowań innych ludzi,
• tworzenie życzliwej, serdecznej, i rodzinnej atmosfery w szkole, wzajemnego szacunku, tolerancji, pozytywnej samooceny uczniów,
• kształtowanie osobowości uczniów poprzez wskazywanie właściwych postaw wobec siebie i innych ludzi oraz umiejętności analizowania różnorodnych zachowań,
• przygotowanie uczniów do życia w otaczającym świecie poprzez ukazywanie różnych aspektów życia społecznego,
• integrowanie zespołów klasowych poprzez samorządność,
• promowanie kultury słowa,
• angażowanie się w działalność wolontariatu,
• dbanie o środowisko naturalne i zachęcanie do działań proekologicznych,
• zmniejszenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole,
• wzmacnianie poczucia własnej wartości,
• rozwijanie umiejętności kontroli emocji oraz sposobów radzenia sobie z nimi,
• kształtowanie umiejętności asertywnego zachowania w różnych sytuacjach społecznych,
• promowanie modelu rodziny wolnej od przemocy,
• wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne w podejmowaniu właściwych decyzji,
• kształcenie dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przeciwdziałania przemocy,
• promowanie zdrowego stylu życia, rozwijanie u uczniów odpowiedzialności za własne zdrowie,
• poznanie istoty i przyczyn stresu oraz wzmacnianie odporności uczniów na stres,
• uświadamianie zagrożeń jakie niosą uzależnienia oraz niebezpieczne substancje- dopalacze i inne środki psychoaktywne,
• dbanie o dobrą współpracę z rodzicami,
• współpraca z instytucjami wspomagającymi działania profilaktyczne szkoły,
• budzenie szacunku do przyrody, wrażliwości i odpowiedzialności za jej piękno,
• wdrażanie do poszanowania cudzej pracy i mienia społecznego (zapobieganie aktom niszczycielstwa i wandalizmu w szkole),
• zmniejszenie absencji wśród uczniów,
• kształtowanie wśród uczniów postaw antydyskryminacyjnych,
• przygotowanie do wyboru ścieżki edukacyjno-zawodowej.

Szkoła prowadzi działania, których treść wynika z celów, priorytetów i systemu wartości sformułowanych w niniejszym dokumencie. Zadania w sposób szczegółowy, stosownie do wieku, potrzeb, możliwości uczniów i warunków zewnętrznych, realizują wszystkie przedstawione powyżej założenia.

Pobierz cały Program wychowawczo-profilaktyczny

Opracowanie: Jarosław Breza

Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 3 w Kościerzynie

Materiał nadesłany przez Czytelnika portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli