W każdej szkole – i w naszej placówce również – uczniowie z wysokimi wynikami w nauce i wzorowym zachowaniem są nagradzani i promowani, co oczywiście jest bardzo dobrą praktyką wychowawczą, ale uważałam, że ograniczenia związane z możliwościami intelektualnymi, nie powinny stać na przeszkodzie do zauważenia dobra i wysiłków innych. Zależało mi, aby stworzyć odznaczenie – nagrodę – dla osób, które bezinteresownie pomagają osobom niepełnosprawnym.

Patronem naszej szkoły jest Kardynał Stefan Wyszyński, dlatego też jego imieniem nazwałam medal, który przyznajemy od 2021 roku za dobroć i życzliwość okazywaną uczniom z klas integracyjnych.

Innowacyjnością tej nagrody jest założenie, że nie ma ona nic wspólnego z wysoką średnią, wzorowym zachowaniem czy wysokimi miejscami w konkursach. Jest wyróżnieniem, które może otrzymać każdy uczeń, który wykaże się empatią i wrażliwością na niepełnosprawnych rówieśników.

W czasach rozwiniętej technologii, ekranowych dzieci, wzrastającej obojętności, bardzo potrzebne jest promowanie postaw prospołecznych, koleżeńskości, bezinteresownego współczucia i życzliwości, zwłaszcza wobec osób borykających się z różnymi problemami i przeszkodami w codziennym funkcjonowaniu.

W ramach innowacji przeprowadziłam w klasach 4-8 pogadanki przybliżające zasady i cele przyznawania medalu, a także wyjaśniłam związek medalu z postacią Kardynała Stefana Wyszyńskiego jako patrona naszej szkoły, który żyjąc w trudnych historycznie czasach, potrafił obronić wartości etyczne i prawdę. Najważniejszym innowacyjnym działaniem, co już podkreślałam powyżej, jest fakt, że medal nie ma zupełnie związku z wynikami z poszczególnych przedmiotów, a nominują do niego tylko uczniowie, wybierając rówieśników ze swojej klasy i pisemnie motywując wybór.

Założeniem ogólnym programu jest wykorzystanie umiejętności integracji i współdziałania grup rówieśniczych, zapoznanie z zabawami i grami integracyjnymi oraz wdrożenie uważności i pracy metodą obserwacji, a także zachęta i wskazówki do pomocy innym.

Celem głównym działań jest rozbudzenie w uczniach wrażliwości na dobro i dostrzegania go w codziennych relacjach. Mam nadzieję, że dzięki temu niecodziennemu odznaczeniu, społeczność szkolna będzie propagowała postawy bezinteresowności, otwartości, szacunku i altruizmu.

Wśród celów szczegółowych wyróżniłam:

• poprawę zachowania uczniów,
• naturalne zachowanie w grupie rówieśniczej zgodne z własnym kodeksem etycznym,
• zachęcanie do stawania w obronie słabszych,
• kształtowanie wśród uczniów postaw altruizmu,
• przygotowanie uczniów do bezkonfliktowego funkcjonowania w grupie rówieśniczej z poszanowaniem i akceptacją drugiego człowieka,
• zauważenie odrzuconych.

Odznaczenie jest zaproszeniem do współpracy całej społeczności szkolnej. Mimo, iż do samego medalu nominują tylko uczniowie, to zarówno pracownicy niepedagogiczni szkoły, jak i nauczyciele, proszeni byli o zgłaszanie i odnotowywanie w dziennikach zachowania godnego pochwały i wyróżnienia, aby stało się ono w pewnym sensie nagłośnione i zauważone. W trakcie roku szkolnego, zwykle na godzinach wychowawczych, wychowawcy przypominają o uważności na dobro. Uwrażliwiają na krzywdę drugiego człowieka i stawanie w jego obronie, pomoc innym, służenie radą i obronę uczciwości. Samorząd klasowy również stoi na straży zachowania koleżanek i kolegów w klasie, zwracając uwagę na szczególne postawy, które dla nich samych stają się przykładem i inspiracją do działania.

Działania innowacyjne przewidują osiągnięcie wymiernych korzyści zarówno dla uczniów, jak i dla nauczycieli. Wdrożenie innowacji powinno zaowocować zdobyciem przez uczniów umiejętności współpracy w grupie i bezkonfliktowym dążeniem do rozwiązań, możliwością wspólnego działania w oparciu o wzajemny szacunek i akceptację, wykazaniem się empatią i troską o pełną życzliwości atmosferę w klasie, a przede wszystkim budowaniu dobrych i opartych na zaufaniu relacji rówieśniczych.

Pomocą i przewodnikiem w realizacji innowacji w ciągu roku szkolnego są tematy godzin wychowawczych, opracowane w oparciu o zadania wychowawcze szkoły dla II etapu edukacyjnego.

Przewidziano realizację następujących tematów:

• Jak budować dobrą atmosferę w klasie?
• Zgrana klasa, czyli jaka?
• Jak rozwiązywać konflikty?
• Odwaga jest potrzebna, aby obronić słabszych i wyśmiewanych.
• Jak bronić wartości?
• Zarażaj dobrocią.

W ramach innowacji opracowałam szczegółowy Regulamin przyznawania medalu Stefana Kardynała Wyszyńskiego, który w przystępny sposób określa zasady tego odznaczenia.

Główne punkty regulaminu zakładają, że:

• medal przyznaje się jeden raz w danym roku szkolnym, po klasyfikacji rocznej i wręcza na uroczystości z okazji zakończenia roku szkolnego,
• może otrzymać go uczeń, za:
  • szczególną troskę okazaną drugiemu człowiekowi,
  • odwagę i uczciwość w codziennych zmaganiach ze szkolną rzeczywistością,
  • odwagę w nietypowych sytuacjach bądź okolicznościach,
  • obronę wartości,
  • wstawianie się za słabszym kolegą lub koleżanką,
  • zachowanie, które poruszyło innych,
  • pokonanie i przezwyciężenie własnych słabości,
  • zażegnanie sytuacji konfliktowych,
  • prawdomówność,
  • zachowanie, które zmotywowało klasę lub pojedynczych uczniów do zmiany postępowania,
  • objęcie opieką, przyjaźnią, koleżeństwem osób odrzuconych, wyśmiewanych, odtrąconych,
  • zachowanie godne naśladowania w sytuacjach szkolnych, wycieczkach i wyjściach, które zwróciło uwagę innych,
  • otoczenie troską, wsparciem, pomocą, życzliwością osób niepełnosprawnych,
  • bezinteresowną pomoc,
  • serce okazywane innym,
  • empatię wobec innych,
  • altruistyczne zachowania,
• medalu nie przyznaje się za wysokie wyniki w nauce, udział w konkursach czy wysoką średnią ocen,
• medal otrzymuje jeden lub dwóch uczniów z klas 4-8,
• samorząd klasowy, w porozumieniu z wychowawcą i klasą, wybiera jednego kandydata, którego kandydaturę, z odpowiednim uzasadnieniem, prezentuje na piśmie,
• klasa może zgłosić tylko jednego kandydata,
• jeżeli w danej klasie brak porozumienia co do jednego kandydata, wówczas wybiera się go większością głosów w drodze głosowania klasowego,
• kandydatów zgłasza się na piśmie do 31 maja każdego roku szkolnego, przekazując pisemne uzasadnienie do koordynatora P. Sylwii Ruchały,
• medal otrzymuje jedna osoba ze szkoły, w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest wyłonienie dwóch osób,
• medal przyznaje Kapituła Medalu Stefana Kardynała Wyszyńskiego,
• jeżeli nauczyciel lub inny pracownik szkoły był świadkiem wyjątkowego zachowania ucznia, może zgłosić daną osobę do przewodniczącego klasy ze wskazaniem do nominacji za konkretne zachowanie,
• członkowie Kapituły zapoznają się z kandydatami z poszczególnych klas,
• następnie wyłaniają osoby, które szczególnie zwróciły ich uwagę i według nich zasługują na odznaczenie,
• po dyskusji nad kandydatami, przystępują do głosowania,
• uczeń wybrany większością głosów otrzymuje Medal Stefana Kardynała Wyszyńskiego,
• uroczyste wręczenie medalu następuje na akademii z okazji zakończenia roku szkolnego, na której występują wszyscy kandydaci. Po wywołaniu na środek nominowanych uczniów, Dyrektor ogłasza zwycięzcę i wręcza Medal Stefana Kardynała Wyszyńskiego, odczytując uzasadnienie przyznania nagrody,
• wygląd medalu: medal – przód: podobizna Stefana Kardynała Wyszyńskiego i nazwa Szkoły, medal -tył: znak graficzny dwóch postaci, które przekazują sobie serce i cytat: „Zamiast oczekiwać na dobroć innych, sami napełniajmy codzienność małymi gestami dobroci i miłości”.

Pierwsza edycja medalu i wartości, jakie w uzasadnieniach wypisywali uczniowie, wzbudziła we mnie i Kapitule medalu wielki entuzjazm, że młody człowiek potrafi docenić i zobaczyć w drugim wielkie wartości.

Ewaluacja innowacji obejmuje rozmowy indywidualne i grupowe z uczniami, wymianę uwag i spostrzeżeń z wychowawcami klas, analizę zachowania kandydatów wyróżnionych przez samorząd, a także ankiety wśród uczniów z sugestiami i uwagami na temat zasad przyznawania medalu. Program będzie modyfikowany zgodnie z wymaganiami wychowawczymi.

Efekty dla nauczyciela:

• propagowanie postaw prospołecznych,
• podniesienie efektywności pracy,
• promocja innowacyjności wśród innych nauczycieli,
• obrona wartości,
• rozwój dobrych postaw wśród uczniów,
• rozwój współpracy z samorządem szkolnym i klasowym,
• ukierunkowanie na pomoc innym.

Efekty dla szkoły:

• podnoszenie jakości pracy szkoły poprzez propagowanie odpowiednich postaw moralnych i wzorców zachowania,
• promocja szkoły,
• dopełnienie motywacji do zachowania etycznego,
• promowanie obrony wartości,
• poszerzenie innowacyjności w szkole,
• docenienie dobrego zachowania,
• podniesienie samooceny ucznia,
• dowartościowanie wyróżnionych osób,
• zwracanie uwagi na odpowiednie wzorce,
• rozwój kultury osobistej wśród uczniów,
• uwrażliwienie na krzywdę innych,
• rozszerzenie indywidualizacji w ocenie zachowania,
• promocja szkoły w środowisku lokalnym, poprzez nagłośnienie akcji w mediach społecznościowych,
• propagowanie pożytecznego spędzania czasu wolnego,
• docenianie pasji w życiu młodego człowieka, jako wszechstronnego rozwoju osobowości.

Innowacja ma na celu rozwój korzyści płynących z odpowiedniego kształtowania postaw i relacji międzyludzkich. Dostrzeganie niepełnosprawnych w społeczności szkolnej. Docenienie i wyróżnienie przez rówieśników danego ucznia będzie mobilizacją i wskazaniem kierunku postepowania dla innych kolegów i koleżanek zgodnie ze słowami Błogosławionego Stefana Kardynała Wyszyńskiego: „Od siebie trzeba wymagać najwięcej”.

Autor: Sylwia Ruchała – oligofrenopedagog – Czytelniczka Portalu