Do szkoły podstawowej, w której uczę, uczęszczają dzieci z Ukrainy. Praca z uczniem, który słabo zna podstawy języka polskiego, jest pracą niełatwą. Niełatwą  również dla wychowawcy klasowego. Jestem wychowawcą klasy V. Jedną z uczennic w tej klasie jest dziewczynka z Ukrainy. Na czym polega praca wychowawcza w praktyce?

W pierwszej kolejności  starałam się poznać uczennicę i jej rodzinę. Ciekawiły mnie jej zainteresowania, uzdolnienia. Z czasem starałam się tę wiedzę wykorzystać do wzmocnienia pozycji dziecka w klasie. Zorganizowałam Dzień Talentów. Każdy mógł opowiedzieć o swoich zainteresowaniach. Tania (imię zmieniono) również pokazała nagranie, na którym dzieci zobaczyły, jak tańczy. Było dla nich wielkim zaskoczeniem, że dziewczynka w tańcu potrafi wyrazić emocje, ponieważ do tej pory była wycofana i nieśmiała.

Starałam się zapoznać z kulturą ukraińską. Nie było to trudne, gdyż Ukraina sąsiaduje z Polską i część zwyczajów była już mi znana. Zorganizowałam lekcję wychowawczą na temat: Podróż po Ukrainie z Tanią. Podczas lekcji dzieci mogły dowiedzieć się o języku ukraińskim. Pierwszy raz usłyszały słowo: cyrylica. Dowiedziały się również, że język ukraiński powszechnie używany jest na zachodzie kraju, natomiast w jego centrum (m.in. w Kijowie) równolegle używany jest język rosyjski. Im dalej na wschód, tym więcej obywateli Ukrainy posługuje się językiem rosyjskim jako ojczystym.

W trakcie lekcji starałam się pokazać uczniom różnicę między językami. Dzieci bawiły się w odkrywanie „słów-pułapek”. W dalszej części lekcji wspomniałam o siedmiu cudach Ukrainy:

• Narodowy Rezerwat Historyczno-Architektoniczny w Kamieńcu;
• Ławra Kijowsko – Pieczerska;
• Narodowy Park Dendrologiczny Sofiyivka;
• Sobór św. Zofii w Kijowie;
• Chersonez Taurydzki;
• Twierdza Chocim;
• Chortyca.

Niektórzy uczniowie z rodzicami byli na Ukrainie jeszcze przed wybuchem wojny. Przynieśli fotografie z wyjazdów, podzielili się wrażeniami. Wspominały o smakach kuchni ukraińskiej. 

Na  początku roku szkolnego obawiałam się reakcji uczniów. Jednak były to obawy na wyrost. Dziewczynka została zaakceptowana przez klasę i włączona do zespołu. Jednak integracja z klasą jest zawsze najtrudniejszą częścią pracy dla wychowawcy. W tym przypadku nie było z tym problemu. Został stworzony zespół do pomocy koleżeńskiej, ponieważ uczennica osiągała słabe wyniki z matematyki. Dzieci pomagały jej w przyswojeniu wiedzy. Okazało się, ze zaległości z tego przedmiotu są od wielu lat. Powoli jednak, uczennica dzięki pomocy i swojej pracy, zaczyna nadrabiać materiał. Widoczne jest, że integracja z klasą daje dziewczynce poczucie bezpieczeństwa, staje się bardziej otwarta na relacje z rówieśnikami. Jednak jest to proces złożony i będzie trwał dłuższy czas.

Wychowawca musi współpracować z innymi nauczycielami. Nauka ucznia – obcokrajowca wymaga indywidualnego podejścia od każdego nauczyciela. Dość duże trudności sprawiała dziewczynce nauka języka polskiego. Jednak zawsze w pracy z dzieckiem starałam się stawiać akcent na jej mocne strony (jestem również nauczycielem języka polskiego). Nauczyciele pracujący z uczniami z Ukrainy wypracowali zasady, którymi kierują się na co dzień:

• przygotowują  krótkie, jasne i proste streszczenia lektur i innych tekstów, dostosowując je do poziomu znajomości języka polskiego przez ucznia,
• akceptują i chwalą każdą prawidłową odpowiedź ucznia (nawet jednowyrazową, czy nie do końca poprawną gramatycznie),
• w wypowiedziach pisemnych oceniają komunikatywność (dopuszczać występowanie błędów językowych),
• umożliwiają korzystanie podczas lekcji ze słownika dwujęzycznego,
• pozwalają uczniowi na zadawanie pytań pomocniczych.

Jako wychowawca ściśle współpracuję z rodziną Tani. Właśnie od rodziców zasięgam informacji na temat, jak uczennica naprawdę czuje się w nowym miejscu. Staram się angażować ich do różnych szkolnych przedsięwzięć.

Przyjęcie do szkoły uczniów pochodzących z Ukrainy było dużym wyzwaniem dla całej szkoły, natomiast staranne przygotowanie się do tej sytuacji pozwoliło na uniknięcie niezręcznych sytuacji.

Autor: Józefa Gołębiowska – Czytelniczka Portalu