Okres świąt Bożego Narodzenie to czas niezwykły. Sprzyja wyciszeniu, refleksji, marzeniom. To chwile, kiedy otacza nas atmosfera życzliwości, empatii i magii. Warto wtedy – także z dziećmi – zatrzymać się i odpocząć.

Przygotowaliśmy dla Was zestaw kilkunastu zabaw, które można przeprowadzać w okresie zimowym i świątecznym. Wśród nich są zabawy relaksacyjne, oddechowe, ruchowe, ale także pobudzające do twórczego myślenia.

Kulig

Dzieci siedzą na krzesłach w kręgu ze zdjętymi butami. Nauczyciel kładzie jednemu z dzieci na stopy przykrycie od pudełka na buty, które imituje sanie. Aby sanie ruszyły, muszą powędrować teraz na stopy sąsiada. Dalej dzieci kolejno przekazują sobie sanie tylko za pomocą stóp, podczas gdy ręce pozostają przy ciele.

Łańcuch radości

Dzieci tną kolorowe paski papieru na łańcuch lub otrzymują już pocięte. Na wewnętrznej stronie paska piszą jakieś pozytywne zdanie o sobie albo o kolegach. Mogą też pisać zdania wyrażające radość z czegoś. Następnie sklejają paski tworząc łańcuch i dekorują nim salę.

Roztapianie się – ćwiczenie oddechowe

Stańcie wyprostowani, możecie zamknąć oczy. Wyobraźcie sobie, że widzicie bałwana, z nosem z marchewki, czarnymi oczami z węglików i w niebieskim kapeluszu na głowie. A teraz wyobraźcie sobie, że macie niezwykły czarodziejski oddech. Kiedy wdychacie powietrze przez nos, a wydychacie ustami, wtedy wasz oddech jest tak gorący, że może nawet roztopić bałwana. A teraz zdecydujcie sami, ile z tego bałwanka za pomocą waszego gorącego oddechu stanie się czystą wodą. A może cały bałwan zamieni się w ogromną kałużę?

Płatki śniegu – ćwiczenie oddechowe

Prowadzący mówi: wyobraźcie sobie, że raz w roku pada na ziemię czarodziejski śnieg. Płatki śniegu są bardzo duże i połyskują błękitnym kolorem. Gdy wciągamy wraz z oddechem taki płatek do naszych płuc, od raz czuje się on lepiej. Chodźcie powoli po sali, a kiedy zauważycie zaczarowany wirujący płatek śniegu koło waszego nosa, weźcie głęboki oddech i wciągnijcie go głęboko do płuc. A kiedy ktoś wciągnie trzy takie niezwykłe płatki śniegu, niech pomyśli sobie życzenie.

Zimne ognie

Dzieci siedzą na dywanie w kręgu. Nauczycielka siada w środku i zapala zimne ognie. Dzieci mogą je oglądać lub z zamkniętymi oczami nasłuchiwać ich syczenia. Gdy zimne ognie się wypalą, można opowiedzieć o swoich przeżyciach.

Zimowy sen

Dzieci wcielają się w role zwierząt (jeża, niedźwiedzia, wiewiórki itd.), które zapadają w zimowy sen. Kładą się na dywanie i zamykają oczy. Dzieci powinny być cicho i nie poruszać się. Kto przerwie milczenie lub wykona jakiś ruch, siada cicho na kocu. Zwycięża dziecko, które najdłużej spało.

Płaszcz Mikołaja

Dzieci siedzą w kręgu. Kolejno kończą zdanie: „Płaszcz Mikołaja jest czerwony jak …” np. Płaszcz Mikołaja jest czerwony jak pomidor.

Choinka jest…

Dzieci siedzą w kręgu, podają sobie świerkową gałązkę i kończą zdanie: „Choinka jest…”

Co by było gdyby…

Dzieci siedzą w kręgu, zastanawiają się i kolejno odpowiadają na pytanie: „Co by było gdyby Mikołaj nagle zniknął”?

Rzeźba

Dzieci przedstawiają swoim ciałem prezent, który chciałyby otrzymać w prezencie gwiazdkowym.

Podróż Świętego Mikołaja – zabawa ruchowa

Dzieci ustawiają się w zaprzęgi trójkami. Dwie osoby z przodu są reniferami, a dziecko z tyłu wciela się w postać Świętego Mikołaja. Zaprzęgi poruszają się po sali w rytm muzyki. Gdy muzyka umilknie, następuje zamiana ról.

Medytacja przy motywie bożonarodzeniowym

Dzieci oglądają w ciszy bożonarodzeniowy obraz. Żeby jak najlepiej zapamiętać jego treść, dzieci powinny go na zmianę intensywnie obserwować, a potem rozpamiętywać z zamkniętymi oczami. Czynności te powinny być powtarzane kilka razy. Po zakończeniu medytacji można namalować swój bożonarodzeniowy obrazek.

Układanie mandali

Dzieci siedzą w kręgu na podłodze. W środku stoją pojemniki z różnorodnymi materiałami oraz świeczka i małe świeczki (mogą być tealighty). Nauczycielka stawia w środku kręgu dużą zapaloną świeczkę, a obok tej świeczki dzieci ustawiają swoje mniejsze świeczki i zapalają od płomienia świecy. Następnie dzieci układają kolejny krąg np. z kamieni, orzechów, mandarynek. Gdy wszystkie materiały zostaną zużyte, można w ciszy poobserwować mandalę.

Płatki śniegu- opowieść relaksacyjna

Idziesz do lasu na spacer. Jest zima. Drzewa liściaste są ogołocone. Możesz dostrzec jedynie zieleń jodeł. Idziesz przez chwilę, aż odczujesz na nosie płatki śniegu. Spoglądasz w niebo i zauważasz, że ku ziemi szybują białe płatki śniegu. Nasłuchujesz, o czym opowiadają. Chcą one ci powiedzieć, że pragną pokryć ziemię delikatną warstwą śniegu. Pod tym śnieżnym przykryciem może ona odpoczywać w ciszy i obudzić się na wiosnę do nowego życia. Zamykasz oczy i przysłuchujesz się płatkom śniegu. Cicho, zupełnie cicho spadają one na ziemię. Robisz wdech i wydech, wdech i wydech. Oddychasz bardzo regularnie i samodzielnie. Od czasu do czasu możesz usłyszeć wycie zimnego wiatru. Ale wiesz, że ogrzewa się twój wełniany szal i zrobiona na drutach czapka. Twoje ubranie chroni cię od zimna i opadów. W rękawiczkach i w butach zimowych jest ci bardzo ciepło. Idziesz więc dalej i przysłuchujesz się płatkom śniegu. Wgłębi duszy odczuwasz ciszę i czerpiesz z niej nową siłę. Robisz wdech i wydech. Oddychasz bardzo regularnie i samodzielnie. Obserwujesz, jak płatki śniegu pokrywają powoli drzewa, krzaki i trawę. Słyszysz, jak opowiadają o dzieciach na wsiach i w miastach, które cieszą się z białego przepychu i lepią bałwany. Mówią o jeżach i świstakach, które ułożyły się do snu w swoich kryjówkach przypudrowanych bielą mrozu. Opowiadają też o lisie, który z powodu nagłej burzy śnieżnej uciekł do jaskini niedźwiedzia. Uważnie przysłuchujesz się płatkom śniegu. Każdy z nich, który spada na ziemię, pozwala ci odczuć spokój. Robisz wdech i wydech, wdech i wydech. Oddychasz bardzo regularnie i samodzielnie. Powoli idziesz dalej. Na końcu lasu możesz rozpoznać pobielone śniegiem dachy domów. Wszystko jest spokojne i spokój jest także w tobie. A ponieważ jesteś całkiem wyciszony, możesz też odczuć w sobie nową silę. Jesteś znowu w swoim pokoju, otwierasz oczy. Powoli się podnosisz. Zaciskasz pięści i wyciągasz się. Teraz jesteś świeży i rześki!

Bibliografia:

Dzionek E., Gmosińska M. (2004): Kształtowanie twórczych postaw dzieci pięcio-sześcioletnich, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków

Erkert A. (1999): Dzieci potrzebują ciszy. Zabawy na wiosnę, lata, jesień i zimę, Wydawnictwo Jedność, Kielce

Tomaszek B., Jak pracować z dzieckiem nadpobudliwym w szkole i w domu, Wydawnictwo Rubikon, Kraków

Edyta Maroszek

Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli