Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika Specjalna
Opublikowano: 9 marca 2023 roku.
Okres przedszkolny to czas, w którym dziecko interesuje się światem dźwięków i chętnie uczestniczy w różnorodnych formach aktywności muzycznej. Słuchanie utworów muzycznych na wczesnych etapach edukacji muzycznej wydaje się dla dziecka dość trudne, gdyż w pewnym stopniu oczekuje od niego posiadania wyobraźni muzycznej, wrażliwości percepcyjnej i koncentracji uwagi. W dodatku środowisko akustyczne dzisiejszego świata, przeładowane dźwiękami, informacjami słuchowymi, nie sprzyja rozwojowi wrażliwości słuchowej dziecka, co przekłada się na trudności koncentracji uwagi. Dlatego tak ważne jest wczesne i przemyślane wprowadzanie wartościowej muzyki, która odpowiednio dobrana może kształtować prawidłowy rozwój dziecka. Jednak samo słuchanie muzyki może okazać się trudne i nieatrakcyjne. Co innego, gdy połączymy je z aktywnością ruchową, wokalną, plastyczną, teatralną, słowną czy instrumentalną. Taka aktywna forma słuchania pozwala zaznajomić się dziecku z warstwą brzmieniową danego utworu w przystępny, często bazujący na zabawie sposób.
Takie właśnie założenie poznawania muzyki ujęła w swojej metodzie Batii Strauss. To pianistka, pedagog i nauczycielka fortepianu, która chcąc przybliżyć muzykę klasyczną, stworzyła metodę aktywnego słuchania, integrującą różne formy aktywności tj. słuchanie muzyki, grę na instrumentach, taniec i śpiew z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych. Dzięki temu dziecko, w sposób niewerbalny, odkrywa różne aspekty utworu muzycznego: jego formę, tempo, rytm, barwę, dynamikę. W aktywnym słuchaniu muzyki doświadczenie zdobywa się podczas poznawania kolejnych etapów, a każdy z nich przyjmuje formę zabawy. Każdy etap metody, to doznawanie nowych doświadczeń muzycznych oraz poznawanie zalet i tajemnic zakodowanych w muzyce.
Do etapów pracy z utworem należą:
- Fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi.
- Realizacja działań w tańcu.
- Gra na instrumentach – najlepiej wykonanych samodzielnie.
- Połączenie tańca z instrumentacją.
- Mówienie o muzyce (ale tylko wtedy, gdy dziecko doświadczyło danej muzyki).
Dzięki aktywnemu słuchaniu muzyki dzieci:
- wchodzą wielozmysłowo w utwór muzyczny,
- poznają strukturę utworu poprzez ruch i rozpoznawanie zmian w muzyce oraz różnicowanie
poszczególnych jej części, - odbierają jego emocje,
- zaczynają odczuwać własne emocje pod wpływem utworu,
- przyjmują role, zmieniają się rolami, mogą występować w roli współwykonawcy i dyrygenta,
- kształtują wyobraźnię dźwiękową,
- poprzez atrakcyjność utworu mogą go wielokrotnie słuchać, zapamiętują jego melodię
i potrafią go odtworzyć, - czerpią z muzyki piękno, wrażliwość, pomysłowość, rozwijają w sobie muzykalność,
- współdziałają w grupie, zespole dla osiągnięcia określonego celu,
- rozwijają motorykę dużą, małą oraz koordynację wzrokowo-słuchowo-ruchową,
- przestrzegają ustalonych zasad, rozwijają pamięć, koncentrację i uwagę słuchową.
Przeprowadzane w różnych krajach badania potwierdzają, że dzieci biorące udział w aktywnym słuchaniu muzyki są bardziej wrażliwe, systematyczne, uporządkowane, przejawiają większą motywację do działania, a także lepiej i chętniej koncentrują się na muzyce. Dodatkowo nabywają umiejętność działania w zespole, a także z większym szacunkiem odnoszą się do nauczyciela i rówieśników. Dlatego też warto wykorzystywać tę metodę w codziennej pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Bibliografia:
- Bąk B., Aktywne słuchanie muzyki metodą Batii Strauss, „Bliżej Przedszkola” 2008 nr 7/8 [Magazyn Specjalny z. 1] s. 16-17.
- Białkowska M., Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss, „Wychowanie w Przedszkolu”
2013 nr 9 s. 40-[41]. - Tarczyński J., Próba Polskiej Adaptacji Metody Batii Strauss, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2002,
nr 2 - M. Skiba, Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss, Wychowanie w Przedszkolu 2009/1
Autor: Agnieszka Pisarek – Czytelniczka Portalu