„Człowiek jest twórczy, gdy nie ogranicza się do powtarzania i naśladowania lecz gdy daje coś od siebie”

Aktywność dziecka  jest głównym czynnikiem rozwoju i podstawą wychowania. Stanowi ona naturalną potrzebę, a zarazem oznakę i warunek jego wzrastania. Dzieci są w swojej aktywności niestrudzone – nie tylko nie boją się wysiłku, ale stale go poszukują i z wytrwałością realizują podjęte działania. Nikt nie może rosnąć za dziecko, ponieważ  to ono samo buduje siebie i swoje człowieczeństwo. Wychowanie zaś to jedynie pomoc w osiąganiu autonomii i niezależności, a przede wszystkim wspieranie spontanicznej i wielostronnej aktywności dziecka.

Dziecko z niepełnosprawnością umysłową musi włożyć dużo wysiłku w proces budowania swojej zaradności i samodzielności. Osoby wspierające je w tym procesie bardzo często szukają ciekawych narzędzi dydaktycznych i innowacyjnych metod pracy, które maksymalnie zmotywują dziecko do wysiłku. Taką metodą pracy, która wyzwala w dziecku wewnętrzną motywację do działania i uczenia się,  jest właśnie tworzenie własnej książki tematycznej, swojego  lapbooka.

Przy konstruowaniu lapbooka:

• pobudzamy zmysły dziecka,
• ćwiczymy motorykę ręki,
• zachęcamy do podejmowania wysiłku związanego z nabyciem umiejętności czytania i liczenia,
• budujemy słownik,
• rozwijamy komunikację dostępną dziecku.

Lapbook urozmaica więc naukę, która przypomina dziecku zabawę.

Lapbook (w wolnym tłumaczeniu “książka na kolana”) to własnoręcznie wykonany zbiór informacji na określony temat i usystematyzowany w sposób zaproponowany przez autora. Przypomina edukacyjne portfolio. Zbudowany jest z grubszej teczki, w środku której przykleja się  papierowe książeczki, kieszenie, harmonijki pozwalające na duże uporządkowanie informacji. Po otwarciu tak zrobionej teczki mamy coś w rodzaju deski rozdzielczej, kokpitu zarządczego, umożliwiającego sprawne poruszanie się po jej zawartości.

Lapbook posiada nieograniczone walory edukacyjne: zbieranie do niego informacji pozwala na syntezowanie i porządkowanie wiedzy – i to w różnych kategoriach (przegródki, kieszenie, zakładki). Wszystko to umożliwia dziecku szybsze zapamiętywanie i łatwe jej odtwarzanie.

Lapbook to swego rodzaju  obrazkowa mapa myśli, na której dziecko umieszcza materiały na dany, interesujący je  temat. Swoim wyglądem przypomina książkę z mnóstwem sekretów i mobilnych elementów. Właśnie te interaktywne elementy są dla dziecka atrakcyjne. Sprawiają, że nauka staje się ciekawsza, pełna niespodzianek, zagadek. Tworzenie lapbooka uczy również, jak organizować sobie pracę i jak wykorzystać wiedzę już zdobytą lub jak skutecznie po nią sięgać. Gotowe lapbooki mogą nam służyć do powtórki materiału, jak również do jego pogłębienia. Zamieszczane w lapbooku informacje możemy poszerzać, albo wymienić na inne wiadomości. Wykorzystamy je na każdym przedmiocie.

Lapbook znakomicie wpisuje się w myślenie konkretno – obrazowe dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Umożliwia mu praktyczne zdobywanie wiadomości. Praca, którą wkłada w wykonanie swojej książki tematycznej, utrwala jego umiejętności i poszerza zakres możliwości.

Tworzenie przez ucznia książki tematycznej – lapbooka może odbywać się na lekcjach po wcześniejszym wprowadzeniu dzieci w dany zakres tematyczny wg planu dydaktyczno – wychowawczego klasy. Informacje zamieszczane w lapbooku muszą być jednak dostosowane do indywidualnych możliwości każdego ucznia. Celem tak tworzonego lapbooka jest  porządkowanie i utrwalanie wiadomości i umiejętności z omawianego zakresu tematycznego.

Podczas pracy nad lapbookiem uczniowie pomagają sobie wzajemnie, wymieniają między sobą zgromadzone materiały, są zachęcani do estetyki wykonywania prac. Rodzice uczniów zapoznani wcześniej (np. podczas zajęć otwartych) z procesem tworzenia lapbooka są partnerami dziecka w  konstruowaniu każdej książki tematycznej. Doklejanie kolejnych elementów jest również formą pracy domowej.

Lapbook stanowi również interesującą metodę pracy w grupach wychowawczych oraz kołach zainteresowań. To źródło nieograniczonych pomysłów i możliwości dla nauczycieli, dzieci oraz rodziców. Rozwija kreatywność i jest pomysłem na wspólne, ciekawe spędzanie czasu.

Przykładowa tematyka lapbooków na cały rok szkolny:

• Emocje (normy współżycia w grupie, formy grzecznościowe, zachowanie się w sytuacjach niebezpiecznych)
• Moja ojczyzna (mapa Europy, mapa Polski, symbole narodowe, miejscowość, w której mieszkam, swój adres zamieszkania, dane personalne)
• Pory roku – jesień (jesień na działce warzywnej, jesień w lesie, dary sadu, kolory jesieni, jesienne miesiące)
• Pory roku – zima (zimowe miesiące, zimowa pogoda, pomoc zwierzętom w zimie, Boże Narodzenie, bezpieczne zabawy zimowe)
• Pory roku – wiosna (wiosenne miesiące, pierwszy dzień wiosny, zwiastuny wiosny, Wielkanoc, nowalijki, wiosenne prace na działce)
• Pory roku – lato (miesiące letnie, bezpieczne wakacje, krajobrazy Polski)
• Ja i moja rodzina (drzewo genealogiczne mojej rodziny, data urodzin, ważne święta rodzinne)
• Zwierzęta domowe (opieka nad zwierzętami, praca weterynarza)
• Moje zdrowie (zachowanie się w przypadku wystąpienia niedyspozycji, usługi medyczne służące przywróceniu zdrowia)
• Sklepy i punkty usługowe (rodzaje sklepów – asortyment, płacenie, pozytywne zachowanie w punktach usługowych)

Autor: Dorota Majcher

Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli