Program

„Proaktywny i reaktywny – strategie radzenia sobie z trudnymi zachowaniami uczniów”

zajęcia oparte na odziaływaniach socjoterapeutycznych

Wprowadzenie

Program opracowany został z powodu występujących licznych trudnych zachowań wychowanków, utrudniających pracę zespołową w świetlicy szkolnej Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Mławie.

Celem pracy z uczniami jest:

1. Pomoc uczniom, którzy poprzez swoje trudne zachowania chcą zakomunikować osobom dorosłym swoje potrzeby, pragnienia, lęki, obawy, radości oraz smutki.
2. Udzielenie wsparcia dla rodziców i innych osób otaczających uczniów przejawiających zachowania trudne.

Zachowanie trudne jest zachowaniem o takim natężeniu, częstotliwości lub czasie trwania, że fizyczne bezpieczeństwo tej osoby lub innych osób jest poważnie zagrożone. Takie zachowania stanowią dla mnie jako nauczyciela świetlicy duże zagrożenie.

Należy przyjąć, że każde zachowanie, które określamy mianem trudnego (niepożądanego, nietypowego) ma swoją przyczynę i spełnia określone cele.

Do najczęściej występujących powodów należą:

• fizyczny ból – dyskomfort, czyli ból fizyczny, mdłości, zaparcia, ból ucha, zębów, głowy, u dziewczynek napięcie przedmiesiączkowe itd.
  W takiej sytuacji należy zwrócić uwagę na zachowania odbiegające od zwyczajnej postawy.
• niepokój, cierpienie psychiczne – stany takie mogą być spowodowane lękiem, strachem, paniką, reakcją na nadmiar różnorodnych bodźców, zmianą, nowym otoczeniem, ludźmi, niezrozumieniem sytuacji, która ma miejsce.
• nieumiejętność zakomunikowania specyficznych potrzeb – trudne zachowanie bywa często reakcją na brak umiejętności zakomunikowania swoich potrzeb (werbalnych i niewerbalnych).
• reakcja na stawiane wymagania – uczniowie nie zawsze rozumieją stawiane im zadania, o co są proszeni lub nie znają powodu, dlaczego ktoś stawia im te wymagania.

Trudne zachowania mają na celu zdobycie uwagi, uniknięcie czegoś, zdobycie czegoś, samoregulację, zabawę. Pierwsze trzy cele związane są z kontaktem i z komunikacją z drugą osobą.

Opracowany program jest przeznaczony do realizacji w świetlicy szkolnej Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.

Realizacja programu jest przewidziana w drugim semestrze roku szkolnego 2020/2021. Zajęcia realizowane będą w zakresie dwóch godzin tygodniowo.

Założenia teoretyczne programu

Tematyka zajęć została dostostosowana do możliwości uczniów. Zajęcia te staną się niezwykle ważne, ponieważ pomogą osiągnąć i utrwalić u uczniów zdrowe kontakty z innymi osobami, uczniowie będą mieli możliwość rozwinąć się społecznie, emocjonalnie i intelektualnie.

Poprzez samodzielną pracę nad emocjami uczniowie wejdą w zdrowe relacje z dorosłymi oraz rówieśnikami. Dzieci będą potrafiły zorganizować sobie zabawę opisując, co je uszczęśliwia, a co przeraża, co lubią, czego nie lubią, co sprawiło przyjemność, a co trudność.

Dlatego program umożliwi wgląd w swoje stany emocjonalne, zmotywuje do zmian tych złych, a utrwali poprawne i zdrowe nawyki potrzebne do codziennego funkcjonowania. Emocje i określenie ich pomaga rozwojowi każdego człowieka. Efektem jest radosny dialog, który rozwija się w przyjaznej atmosferze.

Cele edukacyjne

Cel główny:

• praca nad korektą sądów moralnych dotyczących relacji z dorosłymi oraz nad komunikacją z ludźmi oraz budowanie poczucia własnej wartości i zmiana widzenia własnego obrazu w otaczającym świecie.

Cele szczegółowe:

• rozwijanie umiejętności porozumiewania się z innymi, adekwatna ocena swoich mocnych i słabych stron, akceptacja własnej osoby;
• poznawanie i uświadamianie sobie komunikatów pozawerbalnych, poznawanie siebie w roli nadawcy i odbiorcy, zdobycie umiejętności porozumiewania się, dostarczanie wiedzy na temat skutecznej i nieskutecznej komunikacji, poznanie punktu widzenia dorosłego.

Treści podstawy programowej

Osią wszystkich działań edukacyjnych jest wpieranie rozwoju funkcjonowania osobistego i społecznego ucznia. Temu celowi służą wszelkie, ściśle ze sobą powiązane rodzaje zajęć.

Funkcjonowanie osobiste i społeczne:

1. Odkrywanie i uświadamianie sobie możliwości porozumiewania się, zwłaszcza okrywania skuteczności własnych zachowań komunikacyjnych, czyli tego, jak inni odbierają sygnały i reagują na sygnały.
2. Bycie nadawcą i odbiorcą komunikatów językowych i niejęzykowych.
3. Uważne wsłuchanie się w wypowiedzi innych osób i patrzenie na rozmówcę.
4. Nawiązanie kontaktu i rozpoczęcie dialogu.
5. Słuchanie i czekanie na aktywne włączenie się do rozmowy.
6. Wyrażanie i przekazywanie potrzeb, emocji, opinii, myśli i woli.
7. Proszenie o pomoc.
8. Okazywanie wdzięczności.
9. Używanie zwrotów grzecznościowych.
10. Zadawanie pytań, formułowanie adekwatnych odpowiedzi.
11. Przekazywanie informacji o faktach i racjonowanie zdarzeń.
12. Autoprezentacja (kim jestem, ile mam lat, jak wyglądam, co lubię, itp.).
13. Przedstawianie siebie i przedstawianie innych.
14. Dostosowanie tematu rozmowy do zainteresowań swoich i partnerów.
15. Rozmawianie na różne tematy.
16. Uczenie się podstawowych zasad kultury, komunikowania się (mówienia komplementów, zapraszania, zachęcania do kontaktu, przepraszania, przekonywania itp.).

Pobierz cały program

Autor: Ewa Wrzesińska – Czytelniczka Portalu