Temat: Przykładowe zabawy i ćwiczenia rozwijające umiejętności interpersonalne

Liczba uczniów:

dowolna

Cel główny:

• Rozwój u uczniów inteligencji interpersonalnej

Cele szczegółowe:

• Kształtowanie umiejętności współpracy i komunikowania się
• Rozwijanie umiejętności rozwiązywania konfliktów
• Rozwijanie rozpoznawania i wyrażania uczuć i emocji
• Nauka okazywania szacunku innym oraz proszenia o pomoc i pomagania innym

Metody:

słowa, oglądowa

Forma:

indywidualna, zbiorowa, grupowa

Wstęp

Inteligencję interpersonalną kształtujemy przede wszystkim w kontaktach z innymi. Wskaźnikami określenia inteligencji interpersonalnej są: współpraca w grupie, organizowanie i kierowanie – przewodzenie, rozumienie innych – udzielanie pomocy, negocjowanie, bezkonfliktowe rozwiązywanie problemów interpersonalnych, interpretacja sytuacji społecznych. W pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną, wybieram wskaźniki wybiórczo. Skupiam się przede wszystkim na wzajemnej współpracy, różnych formach pomocy, sposobach rozwiązywania konfliktów. Dominująca jest forma zabawowa. Zadania dostosowane są do możliwości i umiejętności dzieci.

Propozycje ćwiczeń i zadań. Przykładowe zabawy i ćwiczenia rozwijające umiejętności interpersonalne

Eksperyment grupowy

Do tego ćwiczenia potrzebujemy ok. 16 wykałaczek i po jednej butelce z wąską szyjką dla 2-3 grup uczniów. Możemy w tym celu wykorzystać plastikowe butelki 0,25 l. Grupa siada w kole lub przy stole. Każda osoba otrzymuje po 2 wykałaczki. Jedna osoba dodatkowo otrzymuje jeszcze butelkę. Osoba, która ma butelkę, kładzie na niej jedną wykałaczkę (w poprzek otworu butelki) i podaje butelkę kolejnej osobie. Ta osoba robi to samo używając jednej ze swych wykałaczek i dokładając ją. Potem uczniowie kolejno podają sobie butelkę dokładając po jednej wykałaczce. Zabawa toczy się do momentu aż użyte zostaną wszystkie wykałaczki. Obowiązuje zasada, że jeśli spadnie choć jedna wykałaczka, to trzeba za każdym razem zaczynać podawanie butelki z wykałaczkami od początku. Następnie przeprowadzamy dyskusję. W jej trakcie koncentrujemy się na zachowaniach współpracujących, a nie konkurujących. Jeśli grupy konkurowały ze sobą, warto zwrócić uwagę na to, że z powodu chęci konkurowania, pod wpływem emocji, trzeba było zaczynać zadanie od nowa.

Sowa, byk i struś – sposób na uczenie rozwiązywania konfliktów

Dzieci trzeba uczyć rozwiązywania konfliktów. Ma temu służyć poniższa zabawa. Przygotowujemy trzy kartony z obrazkiem: sowy, byka, strusia. Sowa – dzięki swej mądrości, potrafi tak rozwiązywać konflikty, żeby wszyscy byli zadowoleni. Byk – rozwiązuje spory siłą, wygrywa, a inni przegrywają, ale potem nie chcą się bawić w bykiem. Struś – chowa głowę w piasek, ucieka i inni nim rządzą. Jest smutny, bo nie może robić tego, co chce. Najpierw należy uczniom wytłumaczyć jak zwierzęta „rozwiązują konflikty” – można gdzieś w klasie/w świetlicy rozwiesić obrazki tych zwierząt, a potem różne sytuacje z życia klasy, grupy świetlicowej omawiać, zadając konkretne pytania dotyczące danej sytuacji. W podobny sposób można omawiać zachowania postaci literackich czy postaci z bajek.

Zabawa – Co myślą i czują inni?

Zabawa polega na przeglądaniu zdjęć w książce, gazecie albo historyjki obrazkowej. Nauczyciel lub uczniowie opowiadają historie na obrazku. Wspólnie z nauczycielem zastanawiają się nad wydarzeniami ze zdjęć. Zastanawiają  się, co czują i myślą przedstawieni na nich ludzie. Możemy wyciąć zdjęcia z czasopism, nakleić je na kartoniki. Następnie ułożyć je odwrotnie na stoliku, w taki sposób, aby obrazki były dla uczestników zabawy niewidoczne. Każde dziecko po kolei losuje obrazek i mówi, co myśli i czuje wylosowana osoba. Potem przekazuje ten obrazek kolejnej osobie, która może dopowiedzieć swoje spostrzeżenia. Teraz losuje obrazek kolejna osoba itd. Dla dzieci z dysfunkcją mowy można przygotować rysunki z emotikonami. Uczniowie dopasują odpowiedni emotikon do postaci. Dla urozmaicenia zabawy, uczeń może zrobić odpowiednią „minę” do danej postaci, obrazując jej odczucia.

Rundka o sobie i kto to zapamięta

Jest to zabawa dla dzieci z dobrze rozwiniętym aparatem mowy. Dziecko opowiada innym krótką historię o tym, co robił lub co mu się udało albo jak spędziło dzień itp. Pozostali uczniowie słuchają. Potem nauczyciel zadaje pytanie: „Kto z was lepiej zapamiętał?” Uczniowie po kolei mówią to, co usłyszeli rozpoczynając swoją wypowiedź od słów: „Powiedziałeś, że …” lub „Usłyszałem …”. Dziecko, które wcześniej opowiadało weryfikuje i uzupełnia wypowiedzi innych uczniów. Potem może opowiadać kolejne dziecko.

Nasze miny

Uczniowie pokazują swoje miny na polecenie: Pokażcie swoje miny, gdy: dostajecie prezent, zgubiliście telefon, ktoś was uderzył, ktoś na was krzyczy, przegraliście w grze, zwyciężyliście w grze itp. Dzieci z dysfunkcją aparatu mowy pokazują odpowiedni emotikon przygotowany przez nauczyciela.

Lustra

Zabawa w parach. Jedna osoba wykonuje jakiś ruch, a jej partner w parze stara się go naśladować. Potem następuje zmiana ról.

Dobieranie się według kryteriów

Zadanie polega na dobieraniu się według określonych kryteriów:

• Niech dobiorą się w grupy osoby, które mają ten sam kolor oczu lub podobną wysokość.
• Niech powstaną grupy osób o tym samym kolorze włosów.
• Niech dobiorą się w grupy osoby, które mają ten sam kolor bluzki.
• Niech cała grupa ustawi się w kolejności alfabetycznej biorąc pod uwagę pierwsze litery swoich imion – pod kierunkiem nauczyciela.

Zadania rozwijające umiejętności komunikacyjne i współpracę

Przykłady aktywności:

• Pisanie bajki lub opowiadania w parach, małych grupach – dla dzieci umiejących czytać i pisać.
• Tworzenie wspólnych rzeźb, np. z różnych figur, kształtów, plasteliny, modeliny.
• Odgrywanie pantomimy, np. kłótnia, rozwiązywanie hipotetycznego problemu, pomoc w odrabianiu pracy domowej, porządkowanie pomieszczenia etc….

Projekt grupowy

Zadaniem uczniów jest zaprojektowanie plakatu z dostępnych materiałów na dowolny temat lub zaprojektowanie makiety.

Zakończenie zajęć

Każde z wykonywanych działań uczniów było wspólnie omawiane lub nauczyciel wyjaśnia cel każdej zabawy. Za aktywny udział, każdy uczeń otrzymuje drobną nagrodę. W zabawach wszyscy traktowani są w podobny sposób. Nie ma rywalizacji, wygranych ani przegranych.

Rozwijaniu inteligencji interpersonalnej służy zachęcanie uczniów do utrzymywania dobrych relacji z innymi. Trzeba więc uczyć ich sposobów rozwiązywania konfliktów, prowadzenia rozmowy, aktywnego słuchania, empatii. Zajęcia służą nauce komunikacji, wyrażania emocji, identyfikacji stanów emocjonalnych innych osób, asertywności i współpracy.  

Zajęcia realizowane w świetlicy szkoły specjalnej

Materiał opracowany na podstawie certyfikowanego szkolenia „Rozwijanie inteligencji wielorakich w przedszkolu i w szkole”

Autor: Renata Czorny – Czytelniczka Portalu