Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną oraz ze spektrum autyzmu, mają różnorodne trudności edukacyjne. Obniżona sprawność intelektualna powoduje zaburzenia podstawowych funkcji poznawczych, trudności w uczeniu się i zapamiętywaniu treści nauczania, a także obniżony poziom myślenia abstrakcyjnego.

Uczniowie ci, a zwłaszcza ze spektrum autyzmu, przejawiają zaburzenia w sferze społecznej. Mają trudności z nawiązywaniem kontaktów, z prowadzeniem rozmów z innymi, źle funkcjonują w grupie rówieśniczej. Mają oni także ograniczenia, jeżeli chodzi o samodzielne wykonywanie zadań w zakresie codziennych prac domowych. Jedni nie zawsze potrafią, drudzy często nie mają chęci włączać się do zajęć domowych.

Pracuję w wiejskiej szkole podstawowej z oddziałami integracyjnymi. Nasza szkoła jest jedyną szkołą w gminie, która posiada oddziały integracyjne, do których przyjmujemy uczniów z orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznych. Pracując z takimi dziećmi, widziałam często trudności, jakie mają z wykonywaniem wielu podstawowych czynności dnia codziennego.

Wychodząc naprzeciw tym ograniczeniom, opracowałam Plan działań edukacyjno-wychowawczych rozwijających samodzielność uczniów dostosowany do ich potrzeb i możliwości psychofizycznych. Zajęcia prowadziłam w formie warsztatów, których głównym celem było rozwijanie samodzielności dzieci w podejmowaniu działań z zakresu codziennych czynności.

Dzięki rozwijaniu samodzielności, uczniowie mogli zdobywać umiejętności potrzebne im do samodzielnego życia. Nasze warsztaty miały również na celu rozwijać chęć niesienia pomocy mamie w wykonywaniu codziennych zajęć, podkreślenie roli matki w domu. Zajęcia wyrabiały nawyk systematyczności i utrzymania porządku, ale także wzmacniały poczucie własnej wartości i kształtowanie poczucia estetyki.

Tematykę warsztatów podsunęło nam samo życie. Obserwując swoich uczniów i rozmawiając z ich rodzicami, widziałam trudności i braki, jakie mają oraz dostrzegłam potrzebę prowadzenia zajęć, które pomogą takim dzieciom w osiągnięciu samodzielności.

Po wytyczeniu celów naszych działań, wyznaczyłam konkretne zadania do wykonania, do których przygotowałam scenariusze zajęć, opisując dokładnie poszczególne ich ogniwa. Następnym krokiem było opracowanie harmonogramu warsztatów, który przedstawiłam dyrekcji szkoły i rodzicom uczniów. Moja propozycja spotkała się z pozytywną akceptacją,
dlatego przystąpiłam do jej realizacji.

Warsztaty usamodzielniające odbyły się w naszej szkole po raz pierwszy. Realizowałam je w  roku szkolnym 2018/2019 i 2019/2020 na dodatkowych zajęciach w ramach społecznych godzin dydaktycznych. W zajęciach uczestniczyło 7 uczniów – 4 z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym oraz 3 ze spektrum autyzmu (w tym dwóch z zespołem Aspergera).

Na zajęciach realizowałam następujące tematy z działów:

1. Codzienne czynności w domu.

a) Prasowanie i składanie odzieży.

b) Czesanie, wiązanie włosów i robienie warkoczy.

c) Pierzemy swoje ubrania (skarpety, drobne rzeczy).

d) Odkurzanie i sprzątanie mieszkania.

e) Robimy samodzielnie zakupy z przygotowaną listą.

2. Przygotowanie przekąsek i deserów.

a) Robimy gofry z owocami, naleśniki, kisiel, budyń.

b) Przygotowanie sałatek i zdrowych kanapek.

3. Pielęgnacja roślin doniczkowych.

a) Sadzenie kwiatów – pielęgnacja roślin cały rok.

b) Troska o kwiaty w sali lekcyjnej.

4. Przygotowanie dekoracji okolicznościowych.

a) Wykonanie stroików na Święta Bożego Narodzenia.

b) Przygotowanie dekoracji na Święta Wielkanocne.

c) Wykonanie ozdób okolicznościowych.

Uczniowie bardzo chętnie uczestniczyli w warsztatach. Mieli oni możliwość próbnego wykonania zadania, a następnie treningu konkretnej umiejętności. Ważnym argumentem, motywującym ich do działania, a który przypominałam na każdych zajęciach, była chęć niesienia pomocy rodzicom w zajęciach domowych.

Bardzo wysoko oceniam zainteresowanie dzieci realizowanymi tematami. Wszystkie naprawdę zaangażowane były podczas zajęć, pytały o szczegóły dotyczące niektórych zagadnień, były szczerze uradowane samodzielnym wykonaniem zadań. Zadowoleni byli też rodzice, gdyż dzieci zobowiązały się, że będą pomagać w domu w codziennych zajęciach.

Realizacja opisanych warsztatów przyniosła mi wiele satysfakcji, ponieważ ukazała celowość prowadzenia takich zajęć i potrzebę kontynuowania w przyszłości.

Autor: Iga Pedrycz – Czytelniczka Portalu

Nauczycielka Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi w Leszczynach